"Urkullu jauna, eskoletan sukaldeak jarri ala Durangaldea oilo gorotzez beteko dugu"
Durangaldeko gurasoek osatutako taldea da Berton Bertokoa. Bi urte daramatzate lanean eskoletako jantokietan Eusko Jaurlaritzak ezarritako catering sistematik atera eta bestelako eredu bat aldarrikatzen: eskolan bertan prestatutako janaria, eskualdeko produktu ekologikoekin egindakoa. Umorea erabiliz, egun baten buruan euren eskaerei erantzunik eman ezean, Durangaldea oilo gorotzez beteko dutela mehatxu egin dute.
Pirataz mozorroturik, Eusko Jaurlaritzako arduradun gorenei zuzendu dizkiete haien eskakizuna: "Urte bi daramatzagu beste jantokieredu baten eskean eta erabateko borondate falta dagoela ikusten dugu, gauza bat esan eta beste bat egiten da, edo hobe esan, ezer ez dela egiten, Inposatua zaigun oraingo catering sistemak ez gaitu asebetetzen, aldaketa proposamen konkretuak egin ditugu, eragileekin bildu gara, ekoizleekin, baita catering enpresekin eurekin ere, baina edozein aldaketa Eusko
Jaurlaritzaren esku dago eta ez dugu ikusi haren aldetik gure eskaerei erantzuna emateko inongo borondaterik".
Bi urteko ibilbidean egindako ekimenei esker, Durangaldeko eragile, kulturgile, sindikatu eta alderdi askoren babesa jaso du Berton Bertokoaren eskakizunak. Baina bideoan salatzen dutenez, "babesa zabala izanik ere, gure eskoletan sukalde eta sasoiko produktu barik jarraitzen dugu".
Umeek ondo hazi eta garatzeko elikadura osasuntsu bat ezinbestekoa dutenez, elikadura osasuntsu bat bermatzeko jangaiak nola erein diren eta zer nolako ongarri eta babesa izan duten ziurtatu beharra dagoela azpimarratzen dute. Ondokoak dira taldeak eskoletan bertoko produktuak erabiltzeko emandako arrazoiak:
- Inguruan lanpostuak sortuko ditu, bertoko produktoreei lana emanez. Behar dena produzituz eta ez gehiago.
- Bertoko ekonomia indartuko du. Bertoko produktoak erosi ezkero, dirua hemen geratzen bait da berriro bertan inbertitzeko.
- Bertoko baserrien bizi iraupena bermatzen lagunduko du, eta gure ohiturak eta jakituria mantentzen lagunduko ere.
- Urrunetik ekarritako produktuekin alderatuz, bertoko produktu ekoizteak kutsadura arrasto minimoa uzten du.
- Jakirik osantsuenak gure ingurukoak dira, gure klima eta ingurura moldatu direnak: horiek dira gure garapenarako egokienak.
- Bizitzaren ziklo naturala errespetatzen du: bertan produzitzen dena bertan konsumituz.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Eskoletako jangelak, elikadura burujabetza sustatzeko espazio gisa hartzen ditugu. Bertan bat egiten dute justiziak, hezkuntza baliabideek, ekonomia zirkularrak, zaborren kudeaketak eta praktika egokien defentsak; eredu sozialaren aldaketa iruteko tresna bikaina dira.
Jangela ereduaren gaineko gure ardura ez da gaur goizekoa. Egungo eredua agortuta zegoela ikusita, duela bi urte Jantokitik Jangelara lantaldea martxan jarri genuen sindikatuan. Garai berean catering enpresen iruzurraren kasua... [+]
Hartzen dituen erabakiek eragileen kontsentsua dutela agertzea gustuko du Jaurlaritzak, baina Hezkuntza Sailak bi proiektu atzera bota behar izan ditu epe laburrean, jasotako kritikengatik: Herenegun programa eta eskola-jantokietarako proposamena. EAErako Hezkuntza Legeak ere korapilatuta jarraitzen du, eskola-segregazioaren gaiak bezalaxe, eta gainera laster azalpenak eman beharko ditu sailburuak Legebiltzarrean, Lanbide Heziketako finantzaketan irregulartasunak antzeman dituztela-eta.
Sukaldeak errekuperatu, elikadura egokia bermatu, balio hezitzaileak transmititu. Asko dira hezkuntzako eragileek jantokietako zerbitzuak hobetzeko dituzten eskariak. Ez daude konforme catering enpresa handiek kudeatutako orain arteko ereduarekin, baina ezta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak urtarrilean egindako proposamenarekin ere: 2019-2020 ikasturtetik aurrera, hala nahi duten EAEko guraso elkarteek aukera izango dute ikastetxeko jantoki zerbitzua zuzenean kudeatzeko.
Otsailaren 26an greba hasiko dutela iragarri dute eskola jantokietako enpresa pribatuetako langileek, Hezkuntza Saileko sukaldarien baldintza berberak exijituz. LAB, ELA, CCOO eta UGT sindikatuek egin dute greba deialdia.
Ikastetxe ugarik egin dute jangelen jarduera zuzenean kudeatzeko eskaria azken urteetan. 2019-2020 ikasturtetik aurrera jarriko da indarrean Jaurlaritzak harturiko erabakia.
Eusko Legebiltzarreko batzorde batek 2003 eta 2015 artean eskola jantokietan izandako iruzurra ikertzen dihardu; iruzur horren ondorioz dozenaka milioi euro galdu dituzte diru-kutxa publikoek. Sektoreko enpresek adostu zuten merkatua banatu eta zerbitzuaren prezioa nahita puztea. Oso larria, eskandalagarria eta susmagarria da administrazioak urte horietan konpainia talde bat kontratatzea, euren artean prezioak puzten aritzea, eta alarmak ez jotzea. EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak dioen moduan,... [+]
Udaleko 12 haur-eskoletako jantokiak kudeatzea udalak bere gain hartu du berriz. Menu osasuntsuagoak txertatzeko txostena eskatu dio INTIAri eta lan honek bertako ekoizleei garaiko elikagai ekologikoak zuzenean erostearen alde egiten du.
Udaleko 12 haur-eskoletako jantokiak kudeatzea udalak bere gain hartu du berriz. Menu osasuntsuagoak txertatzeko txostena eskatu dio INTIAri eta lan honek bertako ekoizleei garaiko elikagai ekologikoak zuzenean erostearen alde egiten du.
2015eko irailean, Durangaldeko hainbat eskoletako gurasoek Berton Bertokoa ekimena sortu zuten. “Gure Platera Gure Aukera kanpainatik abiatuta, elikadurarekin kezkatuta geunden gurasoek elkartzea erabaki genuen”, azaldu digu Alex Azpirik. Berton Bertokoaren bultzatzaile bakarrak ez dira guraso elkarteak, ordea. Eskola kontseiluetako hainbat partaide ere elkartu dira mugimenduan.
2000. urtetik Eusko Jaurlaritzak ikastetxe publikoen jantokiak catering bidez soilik kudeatzen ditu. Larrabetzu eta Erandiokoak dira urte hauetan guztietan beren kudeaketari tinko eutsi dioten bakarrak. Baina beste ikastetxe batzuetan gurasoak lanean hasi ziren duela hiru bat urte, ikasleek bertakoa, sasoikoa, eta ahal dela ekologikoa jango zutela bermatuko zuten jantoki proiektuak lantzen. EHIGE guraso elkarteak parte hartzen duen “Gure platera gure aukera” egitasmoa izan dute... [+]
