Yanis Varoufakis-ek DiEM25 mugimenduaren Youtubeko kanalean elkarrizketatu du Columbiako Unibertsitateko Jeffrey Sachs irakaslea. Horrek azaldu du nazioarteko politikan Amerikako Estatu Batuek pokerrean jokatzen dutela, Errusiak xakean eta txinatarrek Go jokoan. Azken hori Txinan asmatu zen duela 2.500 urte baino gehiago. Azkar eta baldarki ulertzeko: maila jasoagoko xake bat litzateke. Hain zuzen ere, AEBek jolasten dutenaren kontrakoa da.

Pokerrak oso epe laburrak ditu. Ez duzu estrategia konplexu luzerik. Esku bakoitzak minutu bat hartzen du. Hori da Sachsen esanetan AEBetako pentsamoldea Nazioarteko Harremanetan, esku bat bota, irabazi/galdu, eta azkar ekiten dio hurrengoari, zerotik hasita. Baina nola jokatzen da? Funtsean, iruzurrean eta harrokeriatan oinarritzen da, ez dago kalkulu korapilatsuan edo lerro estrategiko luzeetan oinarrituta, Go jokoan edo xakean bezala. Horren antza du AEBetako kaosaren “estrategiak” azken hamarkadetan: herrialde hau bonbardatu, beste hau inbaditu, hurrengoa suntsitu, honetan estatu kolpea antolatu, beste horretan gerra bat piztu eta elikatu, hemen santzioak eta han enbargoa jarri, eta, nola ez, guztientzako merkatu librea aldeztu ostean, orain aduana-zergak inposatu.

Washingtonen, erabakien eta egintzen arteko epe luzeko irakurketa estrategiko falta nabaria gailentzen da. Halere, munduko lehenengo potentzia zarenean eta zure propaganda makinerian konfiantza osoa duzunean, pentsatzen duzu zure poker jokoa xakea edo Go-a baino hobea dela edo, gutxienez, uste duzu hori saltzeko gai zarela. Izan ere, AEBek praktika handia dute horretan, Edward L. Bernays-ek, propaganda eta pertsuasioaren (manipulazioaren) maisuak, argi utzi zuen bezala Propaganda (1928) liburuko lehen lerroetan:

“Masen ohitura eta iritzi antolatuen manipulazio kontziente eta adimentsua elementu garrantzitsua da gizarte demokratikoan. Gizartearen mekanismo ezezagun hori manipulatzen dutenek gobernu ikusezin bat osatzen dute, gure herrialdeko benetako botere agintaria dena. Gobernatuak gara, gure izpirituak moldatuak, gure gustuak eratuak, gure ideiak iradokiak, hein handi batean sekula entzun ez ditugun pertsonengandik. Gure gizarte demokratikoa antolatzeko moduaren emaitza logikoa da”.

Arazoa da pokerrean arrisku handiak hartzen dituenari oso lagungarri zaiola bere etsaien psikologia ezagutzea, eta Washingtonen, antza, urteak daramatzate ulertu gabe txinatarren psikologia eta Go jokoa. Trumpen mehatxuak eta aduana-zerga iragarpenek ez dute Pekin izutu. Akaso, bere “aliatu” edo “menpeko” bezala definitzen dituen herrialdeak koldartuko ditu eta gutxi batzuk Washingtonen esanetara jarri; baina herrialde gehienek ez diote bizkarra emango munduko lehenengo ekonomia produktiboari, Txinari, alegia.

Txinako kanpo esportazioen %12 AEBetara doa (BPGren %2,3), ordezkagarria dena Latinoamerikan, Afrikan eta Eurasian irekitzen ari zaizkion merkatuekin. Arazo handiagoak AEBek izan ditzakete: nola ordezkatuko ditu Txinatik AEBetara iristen diren esportazioen %90 (teknologia, energia berderako produktuak, bateriak…)? Horietako asko ezinbestekoak dira iparramerikar produktuak fabrikatu ahal izateko. Aldiz, Txinak AEBetatik inportatzen dituen produktuen %70 nekazaritza produktuak eta energia dira, erraz ordezkatzeko modukoak beste herrialdeetatik. Gauzak horrela, galdera zera da: Washingtonek jokoa aldatu eta harrokeriatan ibiltzeari utziko dio edo pokerrean jarraituko du munduan, eta bere etxean anabasa zabaltzen?