Su artifizialak
Bitxia egiten zait oso askok su artifizialei dieten miresmena. Ikuskizunak sortzen duen itsutasun eta gorreria aukeran nonahi. Ni uxatu egiten nau giro piroteknikoak. Baina onartzea besterik ez daukat gehiengo batek horretan murgilduta bizi nahi duela; besteak beste, sistema oso baten makineria hori horrela izan dadin lanean ari delako, ezker-eskuin.
Su artifizialen politika Euskal Herrian hain zabalduta dagoen handinahi senarekin guztiz lotuta dagoela esango nuke –testosteronarekin ere bai, akaso–. Handikeriaren autobide zabal horretatik urrun leudekeenak ere batzen dira segizioari barru-barruan sentitzen dutelako pirotekniarik gabe ez dutela zer ekarri, norengana heldu, eta bakarrik daudela.
Arrakasta sarreren on line salmentan neurtzen da: zenbat sarrera hainbeste minututan. Aretoaren edukierak handia behar du; edo askoz hobeto: handiena. Haiek bete egiten badute, guk ere bai, ez baikara gutxiago, ez horixe! Ikusle eta entzuleek eszenatoki futuristan daudenen aurpegiak pantaila erraldoietan bakarrik ikusten dituztenean esan dezakegu: bai, badugu balioa. Pantaila erraldoirik gabeko eszenatoki garaikideetan aritzen direnak abstraktu bezain zabala den panorama artistikoa osatzen omen dute.
Itzala menuaren prezioan eta itxaron zerrendan ez ezik, platerean exotikoak bezain cool diren jakien presentzian datza, bertakotasunaren esentzia labeldunaren ukituarekin, ezinbestean. Koktel horrek kokatzen baikaitu mapan. Gastronomiaren abiadura handiko tren horretara igo nahi ez dutenak aldirietako trenetako anonimotasunera kondenatuta omen daude.
Hologramen lilurapean ematen dugun denbora horretan, hemen eta hor, lurrean, alegia, bizitzak bere martxan eta desmartxan jarraitzen du.
Euripean igarotako egunek eta asteek ondu gabeko belazeak utzi dituzte, tomate eta piper urriko uda, zalantzazko fruta-arboletako uzta, eta salda bordelesaren salmentaren gorakada. Atzo entzundakoa jasota gelditu dadila: bazterretan eguraldiaren nahasmenduak sortutako janariaren eskasiak, orain dela 100 urte, gosete ikaragarria zekarkeen.
Axaleko ondorioa izan daiteke: "Eskerrak mundu globalizatuan bizi garen eta jatekoa kanpotik ekar dezakegun!". Sakonekoak lioke: "Ze desastre egin dugun 100 urteren buruan herri eta komunitate askotan elikadura burujabetza ezinezkoa izateko!".
Jakin nahiko nuke nola bukatu su artifizialen lilurarekin. Nola helarazi su txikien bueltan itzultzeak egiten duela bizitza erreala posible; su txiki bat oparia izan daitekeela, eta badela.
Amata dezala euri langarraren jarraitzeak artifizioaren su itsugarria. Jan ditzala herdoilak kapitalaren makineriak. Estal dezala goroldioak garapenak utzitako zaborra.
Bil gaitzala euriaren temak ukuilu txiki batean, ahots eta esku batzuen doinu eta erritmoan, bizitzaren ernamuina ernal dadin gure baitan, su txiki baten epelean. Bil gaitzala, berriz ere, beste ukuilu batean, orduan, ahotsek dakarzkiguten mezuak entzutera, adi, horiexek hitz egingo baitigute lurraz, bizitzaz eta bizi ezinaz, elikatzen gaituzten horien ahotan.
Bil gaitezen, gorputz txiki eta hilkorrok, sua piztera, neurriko piromania bizigarrian.
Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak iragarri duelarik hainbat ikastetxe eta zonaldetan sukaldeak jarriko dituztela, EHIGE gurasoen federazioak dio gaur egun catering-enpresen esku dauden eskola-jantokietako eredua bera aztertzea eta bestelako kudeaketa bat bultzatzea dela... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Intxaurrondoak ekainean emango du bere fruitua. Lan bikaina egin du, esfortzuak merezi izan du. Lehen beroaldiekin zirkulazioak eta bihotzak zaintza bereziak behar dituzte. Garrantzitsua da hidratazioa mantentzeko neurriak hartzea –ura, infusioa eta saldak– eta fruta... [+]
Uda da sasoirik oparoena baratzean. bai, behintzat, udaberrian ereintza eta landaketa lanak egin badira. iazko uda ez dadila errepikatu desio dute elikagaiak lurrean eta zeruari begira lantzen dituzten laborariek. Izan ere, batez beste %45 uzta txikiagoa jaso zuten. Datu hori... [+]
Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago... [+]
Espainiako Gobernuak Eskola Jantokien inguruko Errege Dekretua atera berri du, Euskal Herri Hegoaldeko eskola jantokien kudeaketan eragingo duena. Spoiler: elikadura sistema osasuntsu eta jasangarri bat garatzeko inolako asmorik erakusten ez duen dokumentua da.
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta erlauntzarik ere.
Bizkaigane elkarteak elikadura burujabetzan oinarritutako proiektua du Errigoitin (Bizkaia), 1983tik. Instalazioak dauden lur eremutik aterarazi nahi du lur jabeak elkartea. EHNE Bizkaia sindikatuak adierazi duenez, instalazioek lege eta administrazio eskakizun guztiak betetzen... [+]
Martxoaren 10etik 26ra izango da udaberriko kanpaina. 'Beste modura, denona de onura' lelopean arituko dira gertuko ekoizpena, banaketa eta kontsumoa babestu eta sustatzeko, ager zonaldean euskara hauspotzen duten bitartean. Apirila amaieratik aurrera jasoko dira... [+]
Euskal Herriko bi muturretatik datoz Itziar (Bilbo, 1982) eta Ekaitz (Erriberri, 2002), sortzen ari den Burujabetzaren Aldeko Mugimenduaren berri ematera. Euskal Herrian diren burujabetza prozesu ugariak arloz arlo bultzatu eta indartu nahi ditu BAMek. Lan horretan hasteko,... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]