Sagarrez eta garoaz
Gaur banda ultra azkarraz idatzi behar nuen. Kontatu behar nizuen nola Next Generation funtsen diruekin –hau da, ondorengoen diruarekin– paraje hauetara ere helduarazi duten Interneterako banda ultra azkarra. Nola agintariek pentsatu duten onena dela mendian galdutako etxebizitza eta ustiategietara ere banda ultra azkarra heltzea; horrela, besteak beste –eta haien hitzetan– bereizmen handiko telesailak ikusi ahalko ditugu. Pentsa, hori dena 100 mega/segundoko abiaduran, kalean bezala! Aurkitu dudan aurrekontua, hauxe: 2.356.000€.
Kontatu behar nizuen, aspaldi batean, azpikontrata bateko langileak etorri zirela eskaintzera, eta ezezkoa eman geniela. Halere, ustekabez, heldu da banda; nahiz eta hemen hiru etxetan baino ez garen pertsonak bizi; gainontzeko seiak hutsik dauden edota elkarte gastronomikoak diren. Antza, elkarteetako bazkideek behar dute, baita hutsik dauden baserriek ere. Idatzi behar nizuen horrek suposatzen dituen lur azpiko lanez, soldatez eta materialez; zer eta inork gutxik erabiltzeko.
Idatzi nahi nuen zaila dela onartzea diru publikoaren erabilera hori; eta kasu batzuetan beharrezkoa izango dela banda ultra azkarra, baina Interneterako konexioa izateko, badaudela sistemak, askoz merkeagoak eta eraginkorrak: adibidez, Güifinet fundazioaren lana hemen dugu, kooperatiba txikietan daudenen lanari esker.
Gustura esango nieke agintariei beharrezkoagoak diren inbertsioak egin ditzaketela. Garraioa, adibidez. Badakigula ez dela etxera autobusa etorriko, baina aldez aurretik eskatutako taxi baten zerbitzua? Behintzat ikastetxera jaisteko... Horrek, besteak beste, umeak ekarriko lituzkeela baserrietara bizitzera, gurasoak erotu gabe.
Baina nahiago idatzi sagarrez eta garoaz. Horien sasoi bete-betean baikaude.
Hasita gaude jada marmeladak eta sagar-dultzeak egiten, datozen bi urtetarako. Poza bada sagarrondoei begira egotea, are poz handiagoa sentitzen da apalak, egunez egun, beteta. Sagar usainak sukaldean asteak emango ditu, gozatuko gaitu. Hori bai, sagastira jaisten garen bakoitzean, sagarrondoei eskerrak eman behar. Nolabait aitortu behar zaie puntu honetara heltzeko egin duten lana, bereziki zaila azken bi urteotako baldintzetan.
Garoa ere, neguan zehar urrezko ohantzea izango dena, orain dugu jasotzeko sasoia. Mimo osoz egin beharra dago, bere puntuan, ez jaulkitzeko. Negura begira jartzen gaitu garoak: ardiek, haien etzanaldien ondoren, utziko dituzten habietan egin nahiko nuke amets.
Garoaz eta sagarrez baino ez nuke idatziko, haiek baitira egiazki bizitzara lotzen gaituztenak.
Onintza Enbeitak lurrari emana bizi izan den Feli Madariagaren bizitzako hainbat pasarte kontatzen ditu. Urriaren 10ean 18:30etan Muxikan, bi emakumeon artean aurkeztuko dute ARGIAren Bizi Baratzea sailean argitaratu den liburua.
Udazkenean zentzumen guztiak erne dituztela joaten dira onddo biltzaileak mendira. "Hau jangarria ote da, edo toxikoa?", horra onddoen erreinuko ale bakoitzaren aurrean egiten duten galdera. Asmatu ez dutenek, kasurik larrienetan, ospitalean bukatuko dute eta orduan... [+]
Zuhaitzen hostoak erortzen ari dira, eguzkiak ez du hainbeste berotzen baina azken izpiak aprobetxatuz, bazkalostean mendi bueltatxoa ematera irten gara. Mendiaren soinuetan barneratuta, bat- batean tronpetak diruditen “kru-kru-kru” hotsak entzuten dira. Begirada... [+]
Baigorriko pentzeetan jateko sagarrak ekoizten ditu Elena Aguerre laborariak. Lekorneko Garroa etxaldean barazkigintza ekologikoan luze aritua zen, baina 2022-2023ko neguan Baigorrira lekualdatu eta proiektu berria jarri zuen abian: “Pentze bat xerkatu eta hektarea eta... [+]
Inaurkina. Inaurkingintzan buru-begi hasia dago aberats jendea, abeldun jendea, abeltzaina. Buru-begi eta buru-belarriak erne egin beharreko lana da inaurkinarena. Etxeratu nahi den zaborra da inaurkina. Izan ere, zaborra, gaur egun sortzen duguna ez bezala, begi-bistatik... [+]
Udazken sasoia iritsi zaigu eta ohikoak diren irudiak etorri zaizkigu; hostaje gorrixkak, erortzen ari diren hosto bakan malenkoniatsuak, haizeak astindutako orbela.
URA agentziak obrak “berehala” geldiarazi ditu, eta txostena ireki dio Red Electricari. Ez da lehen aldia bentonita isuriak atzematen dituztena. Obrek Gatika eta Europa konektatzea dute helburu.
Suaren presentzia naturan milioika urtetan izan da (gizakion agerpena baino askoz lehenagotik). Horregatik, ohikoa da landare askok suaren aurrean adaptazio ugari edukitzea. Gure inguruan arruntak diren arteek eta ametzek, adibidez. Baita txilar askok eta otea bezalako sastraka... [+]
2018tik 2023ra kolore berdea izatetik grisa izatera pasa den lur eremua 9.000 kilometro koadro ingurukoa da, Zipreren adinako azalera. The Guardian-ek argitaratu duen ikerketaren arabera, etxebizitzen eta errepideen eraikuntzara ez ezik, luxuzko turismo, kontsumo eta aisialdira... [+]
Altri multinazionalak Europako zelulosa lantegi handienetakoa eraiki nahi du Galizian, Palas del Rei herrian, lyocell deituriko zuntz "jasangarria" ekoizteko. Eukaliptoak, ura, moda-industria indartsua eta oligarkia politiko diruzalea. Dena du alde horretarako. Dena?... [+]
Berotegi gasen emisioak eta atmosferaren kutsadura murriztu egin diren arren, ingurumenaren egoera ez da ona Europan, kontuan harturik naturaren degradazioak, gehiegizko ustiapenak eta biodibertsitatearen galerak dakartzaten ondorioak, Europako Ingurumen Agentziak bost... [+]
Uztailaren erdialdean aurkeztu zuten 2027tik aurrera Europako Nekazaritza Politika Bateratua (NPB) izango dena, eta proposamena izugarria da: NPBaren egitura desegitea eta azken urteotan lortutako aurrerapen urriak suntsitzea.
Silurikoan sortu omen ziren, kontuak atera! Duela 400 milioi urte edo gehiago. Beraz, planetako lurretan azaldu ziren lehenetako animaliez ari gara, ez da txantxetarako kontua. Eta oraindik txantxa gutxiago, garai hartako espezie batzuek luzeran bi metro ere bazituztela jakinda... [+]
Garuna dirudi, bai, intxaur alearen mamiak. Garun bikoitza. Alearen edo garauaren barrukoari “intxaur-mami”, “intxaur-ister” eta “intxaurki” esaten zaio.