“Hemengo barietateetan ez da sailkatze lanik egin jateko sagarrak ukaiteko”
Baigorriko pentzeetan jateko sagarrak ekoizten ditu Elena Aguerre laborariak. Lekorneko Garroa etxaldean barazkigintza ekologikoan luze aritua zen, baina 2022-2023ko neguan Baigorrira lekualdatu eta proiektu berria jarri zuen abian: “Pentze bat xerkatu eta hektarea eta erdi sagarrondo landatu nituen, bi mila arbola, zortzi barietatetakoak”. Jateko barietateak dira denak, bildu ondoren ganbaran negu guztian atxiki daitezkeenak.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Proiektua abiatu aitzin, formazioak jaso zituen Aguerrek frutarbolgintzaren inguruan. “Biharko Lurraren Elkartearekin bisitak egin genituen fruituak ekoizten zituzten proiektuetara, eta Baigorrin instalatu aurretik, Garroa etxaldean landatu genuen lehen arbol pentzea”, dio. Bazuen gogoa baratzegintzatik arbolgintzara pasatzeko, eta zahartzarora begirako gogoetek ere lagundu zioten erabakia hartzen: “Proiektu berri bat hasteko energia aunitz behar da, eta bi proiektuekin ezin nuen segi, beraz, bete-betean Baigorriko proiektuan sartzea erabaki nuen”.
Euskal Herria fruituak ekoizteko tokirik onena ez dela jakitun, sagarra aukeratu du Aguerrek, Baigorriko ingurura eta klimara gehien egokitutako fruitua delakoan. “Sagarra bakarrik jartzea erabaki nuen, baina barietate ainitz ditut, horrela arrisku gutxiago dut barietate bakarra jarrita baino”. Kide mahastizaina du laborariak, eta makineria eta tresna asko partekatzen dituzte. “Lanen mekanizazioa badugu, baina biologikoan ari gara, eta beraz, erabiltzen ditugun produktu eta metodo guztiak naturalak dira”, gehitu du. Nekazaritza biologikoan onartuta dauden tratamenduak darabiltza, izan ere, jateko sagarrak izanik, garrantzitsua da fruituek usteldurarik, harrik eta bestelakorik ez izatea.
Jateko sagarretan tokiko barietaterik ez
Euskal Herrian sagardorako sagarrak ekoitzi izan dira batik bat, eta Aguerrek dioenez, jateko sagarren kasuan ez du bertako barietate aproposik topatu. “Hemengo barietateetan ez da sailkatze lanik egin, beraz, nik darabiltzadan barietateak Frantziako Estatuko hego-mendebaldeko beste etxalde ekologikoetan ikusi ditudanak dira”. Barietate modernoak direla nabarmendu du, baina eredu ekologikoan azkarrak direnak eta eritasunen kontra ongi egiten dutenak.
Gaztea da oraindik Aguerreren sagastia eta proiektua, baina aurten uzta polita jaso du. “Momentuz, helburua da urtean gutxi gorabehera hogei bat tona ekoiztea, eta hori hemen hurbilean saltzea”, dio. Tokiko elikadura du helburu laborariak, hurbileko zirkuituan saltzea sagarrak: AMAP sistemaren bidez inguruko herrietan eta saltegi eta kantinetan. Iaz izan zuen lehen uzta, aurten askoz sagar gehiago bildu du, eta heldu den urterako helburura iritsiko dela aurreikusi du. “Sagarren problema da landatzetik hiru urte ari zarela beti lanean eta fruiturik ez duzula saltzen”. Gehitu du inguruan oso gutxi direla jateko fruituen ekoizpenean, baina jende asko ari zaiola galdezka eta informazio eske. Interesa piztu du, beraz, egitasmoak.
Sarraskiak ez du etenik Palestinan, eta lurraldeko txoko guztietara hedatzen ari da. Uztailaren 31n, Hebrongo (Zisjordania) Hazien Bankuaren Ugalketarako Unitateari eraso zion Israelek; bulldozer eta makineria pisutsuarekin bertako instalakuntza eta azpiegiturak suntsitu zituen... [+]
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]