Pirinioetako Artzibarren lan eta bizi: hurbileko kontsumorako denda eta proiektua
Artzibarko Urdirotz herrian, Nafarroako Pirinioetan, proiektu berri batek zabaldu ditu ateak otsailaren 24an. "Azoka-Denda" deitu diote Txabi Bados Ruizek eta Rita Perandrés Martínezek haien etxe azpian ireki duten dendatxoari. Azokoop mikrokooperatibaren adarretako bat da proiektu berria. “Artzibarko Zerbitzuen eta Ogibideen Kooperatibaren akronimoa da izen hori, eta Artzibarren bizitzeko eta lan egiteko asmoarekin jarri dugu martxan”, azaldu du Perandrések. Elikadura burujabetza oinarri hartuta, eskualdeko ekoizleen eta produktu ekologikoen eskaintza egiten dute gunean.
Herri txiki asko eta guztira 300 biztanle dituen bailaran hainbat zerbitzu eskaintzeko helburuarekin jaio zen Azokoop duela bi urte, baina hasieratik izan dira egitasmoko zutabe garrantzitsuenetakoak elikadura burujabetza eta hurbileko kontsumoa. “Denda ireki aurretik, mikrokooperatiba sortu eta lehen urtean, etxez etxeko banaketa zerbitzua izan genuen martxan”, azaldu du kideak. Astero-astero, eskaintza orri bat pasatzen zieten bezeroei, hauek eskaera egin eta astean behin banaketa egiten zuten kooperatibako kideek. “Proiektuak ez zuen guztiz funtzionatu, ez zirelako behar adina etxe batu ekimenera”.
Baina aurten Urdirotzen etxea erosi dutela baliatuta, eraikinaren behe aldea egokitu eta bertan jarri dute denda. “Desberdina da toki fisiko bat izatea: jendea hona etor daiteke erosketak egitera, ez du eskaera bost egun lehenago egin beharrik, produktuak zuzenean ikus ditzake…”. Izan ere, bailarako jendearen arazoetako bat da edozein erosketa txiki egiteko kotxea hartu eta 15 minutu baino gehiago egin behar izatea.
Hurbileko produktuak, artisauak eta ekologikoak
Dendan saltzen dituzten produktuen irizpideetan, lehen bahea hurbiltasuna da: “Guk bizi garen toki berean lan egin nahi dugun bezala, aukera hori eman nahi diegu inguruko artisauei eta ekoizleei”. Produktuak artisauak eta ekologikoak izateak ere badu garrantzia: “Badira eskualdean topatu ezin diren gauzak, zitrikoak adibidez. Bada, horien kasuan, ekologikoak ekartzen ditugu, eta beti ere kooperatiben edo interesgarriak deritzogun proiektuen bidez”. Ahal den heinean, gainera, ontziratu gabeko produktuak eskuratzen saiatzen dira.
Mikrokooperatibako bazkideek %10 gutxiago ordaintzen dute erosketa, baina denda edonorentzat dago irekita. Barazki freskoak, jogurtak eta esnekiak, ogia, haragia, garbiketa produktuak… asteko erosketen saski osoa bete dezakete Azoka-Dendan bezeroek. Dendako eskaintzaz gain, bestelako zerbitzuak ere ematen ditu Azokoopek: “Laneko erreminten eta makinariaren alokairua egiten dugu, baita hezkuntza musikaleko zerbitzua ere. Pixkanaka hedatzen goaz”.
Sarraskiak ez du etenik Palestinan, eta lurraldeko txoko guztietara hedatzen ari da. Uztailaren 31n, Hebrongo (Zisjordania) Hazien Bankuaren Ugalketarako Unitateari eraso zion Israelek; bulldozer eta makineria pisutsuarekin bertako instalakuntza eta azpiegiturak suntsitu zituen... [+]
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
