Bulldozerrak Palestinako haziak suntsitzen
Sarraskiak ez du etenik Palestinan, eta lurraldeko txoko guztietara hedatzen ari da. Uztailaren 31n, Hebrongo (Zisjordania) Hazien Bankuaren Ugalketarako Unitateari eraso zion Israelek; bulldozer eta makineria pisutsuarekin bertako instalakuntza eta azpiegiturak suntsitu zituen. Via Campesinako kide den UAWC-Palestinak bultzatutako proiektua da Hebrongoa, eta bi erakundeek salatu dute nekazaritzako material eta intsumoak hondatzea Palestinaren elikadura burujabetzarako eskubideari zuzenean egindako erasoa izan dela.
UAWC-Palestinak zabaldutako oharrean dioenez, haien lana guztiz oztopatu du instalakuntzak suntsitu izanak: “Hazien mantenurako, prozesatzeko eta ugalketarako material eta erremintak gordetzen genituen karabana nagusia guztiz suntsitu dute; sare elektrikoa hondatu dute eta ondorioz, eguneroko lanak bertan behera utzi behar izan ditugu; ur-azpiegituretan kalte handiak izan ditugu, erabateko ur-mozketak eragin dizkigute; momentu honetan landatuta dauden labore guztiak galtzeko arriskua dugu, eta horrek hazien bankura zuzendutako stockaren %80 inguru suposatzen du, hurrengo ereite garaian ehunka nekazariei banatzeko programatuak zeudenak”.
Palestinako 70 hazi barietate baino gehiago zituzten Hebrongo hazien biltegian, horietako asko beste inon aurkitu ez daitezkeenak. Bertako tomate, luzoker, alberjinia nahiz kuiatxo barietate bereziak zituzten, besteak beste, Zisjordaniako eta Gazako etxaldeetan mendeetan egin izan dituztenak. “Instalakuntza horien suntsitzea ez da ekintza isolatu bat izan, palestinar nekazarien eta herritarren biziraupenerako oinarrizko baliabideak ezabatzeko ongi pentsatutako estrategia baten baitan ulertu beharra dago”, salatu dute Via Campesinakoek.
Laborantza palestinarra erresistentzia bide
Jarduera ekonomiko soila baino gehiago da Palestinako laborantza: hango kulturari eta bizitzari eusteko modua, okupazioaren aurrean erresistentzia egiteko bide bat. Erresistentzia ezabatzeko saiakerak etenik gabe ari da egiten Israelgo estatua. Hazien Bankuari egindako erasoarekin batera, olibondoena ere adibide garbia da. “2023ko urritik, indar israeldarrek eta kolonoek 52.300 olibondo baino gehiago suntsitu dituzte Zisjordanian bakarrik. Hango komunitateen biziraupena eta identitatea zuhaizti horiekin estuki lotuak daude”, salatu du Via Campesinak.
Nekazarien nazioarteko mugimendutik nabarmendu dute, dena den, eraso sistematikoei aurre eginez, Palestinako nekazal erresistentziak aurrera darraiela, eta haziak kontserbatzen dituztenek ere bizirik dirautela. “Kontserbatzea lortzen den hazi bakoitza erresistentzia modu bat da, ukazio bat palestinarrek etorkizunik ez dutela dioen logikaren aurrean”, diote.
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]