Europako espezie mehatxatuenetako bat den hegazti harrapariaren lau kumek lortu dute aurten hegaldia abiaraztea, Nafarroako Gobernuak jakinarazi duenez. Arrakasta handitzat jo dute teknikariek eta Pirinioetatik mendebalderantz hedatzen ari dela baieztatzen du datuak. Baina hedatze horretatik harago zailtasun handiak ditu oraindik, nagusiena, gizakiaren jarduna.

Astearen hasieran jakin zen datorren astelehenetik aurrera Nafarroako Aezkoa bailara bertako gasolindegi gabe geratuko zela, eroslerik aurkitu ezean, oraingo jabeak Aribeko gasolindegia ixtea erabaki zuelako.

Alto Galligo eskualdeko hizkuntzari buruzko datuak eta informazioa eskaintzen dute www.aragonesaltogalligo.com webgunean. UNESCOk desagertzeko zorian dagoen hizkuntza gutxitu gisa katalogatu du aragoiera eta hura berreskuratzeko ekimenak abian jartzen ari dira tokiko administrazio eta eragileak.

Domingo Urzainqui Burgiko artzainak bere artaldea Erronkariarren Errege Abelbidean zehar darama egunotan, mende askoko ohitura eta garraio modu sostengagarriari eutsiz. Bere ibilia Twitterren jarraitzen ari da Burgiko La Kukula kultur elkartea.

Oroimena berreskuratu eta gordetzeko ekimena abiatu du Izabako Kurruskla elkarteak. Etxeetan mende askotan ezkutatuta egon izan diren paperak astindu dituzte bizilagunek, herriko ondare dokumental eta grafikoa aberastu asmoz.

Joan den ostiralean aurkeztu zuten Donostian Hauspotu, herriak bizituz programa, Euskal Herriko eremu zabalek nozitzen duten despopulazio eta gainbeherari tokiko proiektu eraldatzaileen bidez aurre egiteko. Udalbiltzak, Koop57 finantza erakundeak eta OlatuKoop sareak elkarlanean abiatu dute programa.

Hamar urtetan, despopulizazioaren eta bazterketa instituzionalaren eraginak Nafar Pirinioak husten joatea ekarri du ondorio. Badira, gainera, antzeko egoerara heldu daitezkeen beste lau eskualde: Aurrepirinioak, Zangozaldea, Erdialdea eta Jurramendi.

Uztarrozeko alkatea da eta joan den abuztutik Erronkaribarreko Batzordeko lehendakaria. Lehen emakumea da kargu honetara iritsi dena. Iruñean sortu eta hazia bada ere, herrira bizitzera joatea erabaki zuen eta han dago pozik. Fidela Bernat, Erronkaribarreko azken ‘euskalduna’-ren birbiloba da. Bazter ederrak, biztanleria eskas, turismoa gora… Parke tematiko ez bihurtzea da egun Erronkariren erronka.

Gaurko egunez, 1610eko azaroaren 7an, epaitu zituzten Logroñon Zugarramurdiko berrogei pertsona sorginkeria egotzita. Sorginen kontrako Europako lehen prozesu handiak Pirinioen magalean bizi ziren jendeak kolpatu zituen batez ere, berdin Nafarroan nola Katalunian. Herrialde hartan egindako ikerketa batek ondorio argigarriak dakartza: mendiaren eta landa gunearen arteko diferentziak, emakumeen kontrako misoginia eta bertako elite zibilek eragindako pertsekuzioa.

Pirinioak alde batetik bestera ari da gurutzatzen Rafael Sanchís aktibista valentziarra uda honetan, eta bidean topatzen dituen zaborrak berekin eramaten ditu: egunean kilo erdi eta kilo bat hondakin artean, gehiago ezin: “Gutxi dirudien arren, gauza askoren zatitxo asko dira”.