Patri Urkizu euskaltzale, ikertzaile eta idazle lezoarra zendu da
78 urterekin hil da ibilbide oparoa izan duen euskaltzalea. Euskal Filologian doktore izateaz gain, hamarnaka lan argitaratu zituen, poesian, nobelan zein saiakeran, baita biografiak eta bertso bildumak ere. Lan handia egin zuen antzerkigintza ikertzen.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Lezon jaioa 1946an, azken orduotan zendu da Patri Urkizu euskaltzale, idazle eta irakaslea. Kantitatez zein kalitatez, obra handia ondu du Urkizuk: era guztietako liburuak, poesiatik hasi eta testu klasikoen edizioetaraino, baita azterketa linguistikoak ere, Euskal Filologian doktore zenez gero, eta bildumak ere egin zituen.
Teatroari heldu zion lehenbizi, eta horrekin segituko zuen gerora ere, hamarkada luzez. Euskal teatroaren historia saiakera liburua argitaratu zuen 1975ean, tartean xaribariez mintzatzeko; horixe izan zuen lehen lan luzea. Hamarkada bat geroago, Euskal Antzertia aurkeztu zuen, Piarres Larzabal eta Antonio Labaien maisuen lanak aztertuta. Izan ere, garai hartan, Eusko Jaurlaritzak babestuta, martxan ipini zen Antzerti, arte dramatikoa aztertzeko egitasmoa, eta bertan aritu zen Urkizu. Baina ez zuen horretara mugatu bere idazketa; esaterako, euskarazko poesiari eginiko Espainiako Kritika Saria jaso zuen Zeren azken finean (GAK, 1984) lanagatik.
Argitaratzen segitu zuen. Besteren artean, Zuberoako irri-teatroa plazaratu zuen Baigorriko Izpegi argitaletxearekin. Gaztelaniaz Teatro popular vasco deiturikoa argitaratu zuen. Bordelen eta Madrilen izan zen irakasle, unibertsitatean, euskararen eta euskal literaturaren munduratzeari buruzko ezagutzak ematen.
Bertsogintzaz ere asko idatzia da Urkizu. Besteak beste, Bertso zahar eta berri zenbaiten bilduma 1798 (Durangoko Udala, 1987), Lapurdi Baxanabarre eta Zuberoako bertso eta kantak (Etor, 1991), edota Anton Abbadiaren koplarien guduak. Bertso eta aire zenbaiten bilduma, 1851-1897 (Eusko Ikaskuntza, 1997).
Nabarmentzekoak dira Zoazte hemendik (Susa, 1995) nobela eta Balada zaharrez (Erein, 2005) saiakera liburua. Azken horren harira, zeinean istorioak kontatzen diren bertsotan, ARGIAn elkarrizketa egin zion Pilar Iparragirrek, eta zera kontatu zion Urkizuk, baladen funtzioaz eta horiek liburu batean biltzeaz galdetuta:
"Egia da batzuek zorrotzegi kontsideratu izan dituztela kanta apokrifo hauek, adieraziz ea zer arraiotarako balio duten asmakizun horiek benetako historiarako. Gaur egungo ikerleek begirunez ikusten dituzte, nire ustez, zeren esaten dute herri txikietan asmakizun hauek -eta asmakizun asko izan ziren Ingalaterran ere- hizkuntza eta kultura berpizteko eta duintze bidean jartzeko oso baliagarriak izan direla. Eta nik uste dut euskal teatroaren historian dudarik gabe istorio hauek beste dimentsio bat hartu dutela, eta horregatik uste dut interesgarri direla, dudarik gabe".
Euskal Idazleen Elkarteko presidente izendatu zuten 1989an, eta kargu horretan egon zen 1997ra arte. Horrez gain, Eusko Ikaskuntzako kide izan zen, eta euskaltzain urgazle ere izendatu zuten.
Alkate trantsizioan, euskararen alde
1979tik 1983ra Lezoko alkate izan zen Patri Urkizu, Trantsizio garai bete-betean. Aitzindaria izan zen udalean euskara itzultzailea ipintzen. Ekinbide horrekin, udalbatzetan bat-bateko itzulpenak egiten hasi ziren Lezoko Udalean, baita aktak euskaraz jasotzen ere. Udal langileei lanordutan euskara ikasteko saioak eskaintzeko egitasmoa abiatu zuen, eta kaleko kartel eta seinaleak euskaratzeari ekin zion, artean administrazio arloko hiztegia egiteko zegoen garaian.
Patri Urkizuri buruzko informazioa, publiko
Ibilbide oparoa osatu du Urkizuk, herriaren alde, euskararen eta euskal kulturaren mesedetan, eta duela hiru urte pasatxo aurkeztu zuen eskuartean zuena: bere ibilbideko sorkuntza osoa herritarren eskura ipintzea. Bost hamarkadatako ibilia, atari digital batean: patriurkizu.eus.
"Goza eta dasta itzazue testu apal horiek", nabarmendu zuen Urkizuk ekitaldi hartan.
Osakidetzak berak aitortzen duenez, “komunikazioa tresnarik garrantzitsuenetako bat da jarduera asistentzialean; beraz, zerbitzuaren kalitatea bermatzeko, ezinbestekoa da paziente eta erabiltzaileak erosoen eta seguruen sentitzen diren hizkuntza ofizialean jardutea”.
Aiaraldeko Hizkuntzen Mapa proiektuarekin bat egin dute Amurrioko Amaurre, Zaraobe, Aresketa Ikastola, Mendiko Eskola eta Zabaleko ikastetxeek. Aiaraldeko Euskalgintza Kontseiluarekin elkarlanean udalerrian presente dauden hizkuntzak ikertu dituzte.
Zergatik eskaintzen dira Lanbide Heziketako hainbeste ziklo erdara hutsean EAEn? Zergatik jarraitu behar dituzte ikasketak gaztelaniaz ordura arte D ereduan euskaraz aritu diren ikasle andanak? Lanbide Heziketa euskalduntzeko behingoz plan estrategiko bat gauzatu dezala eskatu... [+]
Bai Euskarari ziurtagiria lortzeko interesa agertu duten herriko 42 elkarte eta establezimenduekin Euskararen Mapa osatu dute Urruñan. Euskara «biziago» egiteko pausoak emateko prest liratekeen eragileak identifikatu ondoren, urratsak egiteko laguntza emango zaie,... [+]
“Ea hurrengorako ikasten duzun…”. Horrela agurtzen zuen amak onkologoa, kariñoz eta lotsarik gabe, kontsultatik ateratzen ginen bakoitzean. Hamar bat kontsulta egingo genituen bospasei urteren bueltan, eta agurra beti bera izaten zen. Emakume atsegina... [+]
Egungo kurduerazko idazle esanguratsuenetakoa da Mizgin Ronak. Zortzi liburu ditu idatzita, bost eleberri eta hiru olerki liburu. 16 urte zituenean ihesera jo zuen, eta urte eta erdiren ondoren haren jaioterrian atxilotu zuten, Diyarbakirren. 1992an, 18 urte besterik ez zituela,... [+]
Lau urtero hiru txapelketa jokatzen ari da Oihana Bartra Arenas azken hogei urteetan. Bertsolaritza lehia baino gehiago dela jakitun da, baina lehia uzteak ekar lezakeen amildegiak beldurra ematen dio.
Madrilgo presidente Ayuso faxistak itsuskeria egin dio EAEko lehendakari Pradalesi, euskaraz aritu delarik, harrokeriaz, aldibereko itzulpen sistema erabiltzeari uko egin eta alde eginda. PPko senatari batek ere “txorradatzat” hartu du “hogei... [+]
Euskara eskakizunak zehazteko derrigortasun indizea ezabatzea eta erabakia erakunde bakoitzaren esku uztea proposatu zuen iragan astean EAJk. LABek salatu du derrigortasun indizea kenduz gero, epaileen "borondate euskarafoboak" ezarriko lukeela hizkuntza eskakizunaren... [+]
2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
Azkoitian egindako aurtengo lehenengo batzar nagusian batu dira UEMAra ondoko bost herri hauek: Donamaria, Ibarrangelu, Mundaka, Mutiloa eta Ormaiztegi.
Hainbat urtetan jarduera hezitzaileak gazteleraz jaso ostean, bi urte direla Zabalgana ikastetxeak euskara hutsean ematea eskatu zion auzoko osasun zentroari. Osasun zentroko arduradunek diote ez dutela horretarako baliabiderik. Osakidetzak egoera ikasturte honetan... [+]
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Euskararen Defentsarako Sareak elkarretaratzea egin du Nafarroako Parlamentuaren aurrean ostegunean, aldarrikatzeko lanpostu publikoetan hizkuntzak baloratzen badira, euskara baloratzen ez den lanposturik ez litzatekeela egon behar. Eta beraz, Nafarroako Gobernuak egindako... [+]