Osasun publikoaren eredu kezkagarria
Duela aste pare bat edo, Larrabetzuko alkate jaunaren haserrea irakurri nuen NAIZ egunkari digitalean. Iñigo Gaztelu jaunak zioen, herriko osasun zentroan, Osakidetzak –gabonetan– ez zuela beharrezko arreta eskaini. Horrela irakurtzeak, eta herriko alkatea izanik herritarren kezkak plazaratzen dituena, nik uste hausnarketa serio samarra merezi duela.
Egia esan, gutxitan kezkatu izan naiz, osasun publikoaren barruan gertatzen denaren inguruan, baina –agian nire urte bildumari esker– baita eskarmentu pertsonalari kasu eginez, zerbait esan nahi nuke.
Nire ustez, Osakidetzaren barruan “kale” ugari samar ezagutu ditut,–batez ere azken urte hauetan– baina egitura kontuak baino, nik planifikazio filosofiari begiratu nahi diot, ez akatsari. Akatsak dakarren osasun profesionalen lana antolatzeko modu eta erabakiari, hor baitago “norbaitzuk” bultzatzen duten osasun publikoaren eredu kezkagarria.
Nik txalotzen dut Larrabetzuko alkate jauna. EAEko gobernuak “teorian” egiaztatzen duen arreta jaso ez zutenen ordezkaria. Bai jauna, hori da bidea. Argiago, nire ustez bide bakarra
Nik uste nuen, orain arte, Osakidetza, baita Osasun Bidea –mugako mendietan bizi garen nafarrak, bietara jo beharrean gaude– administrazio publikoak guztion interes eta eskubideak bermatzea ziurtatu behar dituen sistemak zirela. Administrazioak sistema publikoaren bidez, kalitatezko osasun zerbitzu integralak eskaini behar dituela, alegia.
Baina ez dirudi horrela izaten ari denik, eta hori aztertu nahian, nire ikus puntua agertu nahi dut.
Osasun publikoa izendatzen dugun hori, derrigorrez hiru osagarri soziologikoen batuketa behar du izan:
a.– Osagai profesionala
b.– Osagai instituzionala
c.– Arreta jasotzen dutenen ordezkaritza
Gai honi buruz zerbait plazaratu dutenen artean, nik txalotzen dut Larrabetzuko alkate jauna. EAEko gobernuak “teorian” egiaztatzen duen arreta jaso ez zutenen ordezkaria. Bai jauna, hori da bidea. Argiago, nire ustez bide bakarra.
Tamalez, osagai profesionalak, mutu irauten du horrelako zentzugabekerien aurrean. Arrazoia, agian sistemaren akatsak, onurak eskaintzen dituela osasun pribatuen lanean dabiltzan medikuentzat, jakinik, asko, Osakidetzaren langileak direla. Hori bai bateragarritasun dotorea.
Osagai instituzionalari buruz, Jon Guajardo jaunak –ESIKO zuzendariak– “erantzun” dio Larrabetzuko alkateari. Sistemaren iraunkortasuna eta erantzukizuna aipatuz, benetan gordetzen duena, zera da, Larrabetzuko biztanleari, “bere”, herriari dagokion medikuaz gabetzen diola. Eta berea diot, legez dagokiona delako.
Hemen galdera pare bat: zuentzat hain garrantzitsua den sistemaren iraunkortasuna, benetan oinarritu nahi duzue, herritarrei legez dagozkion medikuen arreta gabetuz?
Ain arro oihukatzen duzuen Aldundiaren bilketaren hazkunde nabarmenak, Larrabetzun legez dagokion medikua mantentzeko, ez dira aski?
Aurrekontuak murriztuz, –agian beste sistemari bide emanez– mediku kontsultetan, ordezko tituludun profesionalak gabetuz, ez da bidea.
Hemen, gai honi buruzko nire iritzia.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Setioa hausteko Palestinara janaria zeramaten aktibista batzuk atxilotuta jarraitzen duten bitartean, honako gogoeta hau:
Bigarren Mundu Gerra hasi aurretik, Hitlerrek beste herrialde batzuetako lurrak konkistatu bazituen ere, Mendebaldeko potentziek ez zuten ezer egiten... [+]
Gaur bi urte bete dira estatu sionistak Palestinako herriaren aurka martxan zuen genozidioa bizkortzen hasi zenetik. Bi urte, non haurrak, eskolak, ospitaleak eta ametsak bonben jomugan egon diren, munduaren isiltasunak krimen horiek estali dituen bitartean.
100 urte pasatxo... [+]
Gazako genozidioak presioa areagotu du entitate sionistaren kontra arlo askotan, eta sionisten konplizeetara ere heldu da. Shapir enpresa israeldarraren eskutik CAF Jerusalemgo tranbiaren proiektuan sartzea salatu du hasieratik BDZ mugimenduak. Sei urte pasatu dira jada. Gazako... [+]
Asilo-leku sakratua Erdi Aroko lege bat zen, zeinaren bitartez justizia atzetik zituztenek elizaren eta monasterioen babesari hel ziezaieketen. Akaso, bi mila urtetan ongia egin zuten apurra. Eta, jakina, ahal bezain azkar, lege hura desegitera jo zuten, desagertu zen arte. A ze... [+]
Bilboko Udalak iragarri du Lancor-Elgorriaga eta Consonni pabiloiak berehala eraitsiko dituela, eta segidan, Udalbatzan aurkeztu du lan horiek bizkortzeko proposamena, kontuan hartu gabe 80 pertsona inguru bizi direla bertan baldintza negargarrietan: euren ondasun urriak... [+]
Gero eta ahots gehiagok –ez eskuinetik bakarrik– “migrazioaren arazoari” ausarki helduko diotela aldarrikatzen dute. Narrazioa nahi baino ezagunagoa da: lanpostuen, zerbitzu publikoen eta baita etxebizitzaren gaineko lehian ere, baliabideak omen direlako,... [+]
Gaua egiten denean, eraikin asko ipurtargi bilakatzen dira hormigoizko basoan. Egunez ezkutuan gorde duten barnealdea eszena pusketetan voyeaur begibistara agertzen dira, argiztapen artifizialaren magia bitarteko. Gaueko auto zein oinezko paseoetan lurraldea eta eraikinak... [+]
1. Bernedo terrorismorik gabeko eremu bat izango da, erradikalik gabea, eta ez da mehatxu bat izango bizilagunentzat.
2. Bi aldeak proposamenarekin ados badaude, gerra berehala bukatuko da. Patriarkatuaren indarrek adostutako lerrora egingo dute atzera, bahitutako dutxak... [+]
Kosta egiten da hitz autorizatuak eraikitzea gaur den egunean, nahiz eta hitz horiek zerbaiti buruzko ezagutza sakona duten pertsona batzuenak izan. Maria Teresa Andruetto idazle argentinarrari entzuna nion ohartarazpena: jakintzarekiko eta lan iraunkorrarekiko... [+]
Txikitan, Txiki eta Che Guevara nahasten nituen. Umetako lainoarte baten moduan gogoratzen dut, baina gerora ulertu dut: Txikik Che miresten zuen. Horregatik, haren aurpegi mitikodun kamisetarekin agertzen da bere argazki gogoangarrian, eta Askatasun haizea poema euskarara... [+]
Onartzen dut sare sozialek nahi baino denbora luzeagoa kentzen didatela hainbatetan, eta guztiak ezabatzeko ideia buruan ibiltzen dudala maiz. Debate antzuak gogaikarriak eta bortitzak iruditzen zaizkit batzuetan, eta geroz eta zabalagoa den eskuin muturreko ideien presentzia... [+]
Heziketan egin beharreko aldaketak etengabe dira hizpide, gizarte-eraldaketari begira heziketak duen garrantziaz jakitun, horra begira jarri beharra duelako modu batean ala bestean bizitza-eredua aldatu nahi duen edozeinek. Eginkizun horretara jarritakoan, baina, curriculumaz... [+]
Hasiera batean, memea ez nuen behar bezala ulertu, hitz hori entzuterakoan gustu txarreko irudiak zetozkidan burura, ustez grazia egin behar lidaketenak. Memeka zebilen mundu guztia nire inguruan, mugikor bidez irudi horiek igorriz, nire ustetan hutsalkeriak zabaltzeko besterik... [+]
Palestinan gertatzen ari dena ikaragarria dela erraten du jende orok karrikan barna, “Onartezina da! Genozidioa da!” bilakatu dira azken aldiko entzunenak. Egoera salatzeko elkarretaratzea egin, ordea, eta bidegabekeria dela pentsatzen duten hamar horietatik lau... [+]