Nuccio Ordine idazle eta pentsalari italiarra hil da

  • 64 urterekin zendu da idazle italiarra, buruko isuriaren ondorioz. Pasa den astean Pamiela argitaletxeak euskaraturik argitaratu zuen bere saiakera entzutetsua, Alferrikakoaren balioa. Udazkenean Iruñera etortzekoa zen liburua aurkeztera.


2023ko ekainaren 12an - 08:00
Azken eguneraketa: 11:48
Nuccio Ordine ARGIArako eginiko elkarrizketan, udaberri honetan. Dani Codina
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Italiako Calabrian jaioa 1958an, Nuccio Ordine idazle, pentsalari eta filosofoa aditua eta aritua izan da humanitateen eta literaturaren esparruan, eta, bereziki, garrantzia eman izan die obra klasikoek duten eragin aktualari. "Gurutzada bat darama esparru horietan", zioen Aritz Galarraga ARGIAko kolaboratzaileak Ordineri egindako elkarrizketako sarrera-testuan. Duela hilabete eskaini zuen ARGIAk bien arteko solasa, 2824. ale zenbakian.

L’utilità dell’inutile ("Alferrikakoaren balioa") liburu-manifestuak ehun milaka ale saldu ditu Italian, Grezian eta Espainian, eta Pamiela argitaletxeak aurreko asteartean argitaratu zuen liburua euskaraturik. Liburua itzultzeaz arduratu den Fernando Rey-ren hitzak jaso ditu Naiz-ek: 'Liburuaren mezu nagusia zera da, bultzatu beharra dagoela gizarte neoliberal honek alferrikakotzat jotzen duena, horrek baizik ez baitu salbatuko gizakia eta gizartea'". Udazkenean Iruñera etortzekoa zen Ordine, Pamielak gonbidatuta, liburua aurkeztera.

Ilusioa, euskaraz argitaratzeak

Ordineri egiten zion ilusioa liburua euskaraturik ere edukitzeak. Honela adierazi zion ARGIAri:

"Hizkuntza txikiak, handiak bezalatsu, oso garrantzitsuak dira, hizkuntza bakoitza mundua ulertzeko leiho baita; eta hizkuntza bat hiltzen delarik, beraz, leiho hori itxi egiten da. Oso harro nago liburu hori euskaraz agertuko delako. Ez zait inporta alde ekonomikoa, zenbat salduko den: euskarazko itzulpenak, galegokoak bezala, harro sentiarazten nau, jende batek nire liburua aukeratu duelako, jendeari esanez: “Liburu hau garrantzitsua da gure kulturarentzat”. Arrakasta komertzial batek baino balio handiagoa du horrek niretzat".

"Gure garaikideak dira klasikoak"

Obra klasikoek lekurik ez dutela dirudien munduan, arrakasta pilatu dute klasikoei eskainitako Ordineren liburuek. Apur bat "ulergaitza" zitzaion berari, baina ezeren gainetik, "porrot loriatsua" zela zioen. Izan ere, "protesta keinu gisa idatzitako erresistentzia dira" testu horiek bere arabera.

Oso harro nago liburua euskaraz agertuko delako. Ez zait inporta alde ekonomikoa, zenbat salduko den: euskarazko itzulpenak, galegokoak bezala, harro sentiarazten nau, jende batek nire liburua aukeratu duelako kultura horrentzat garrantzitsua delakoan"

Argi zioen Ordinek: "Iraganean idatziak izan arren, klasikoak beti dira gure garaikideak, eta garai guztietarako balio du premisa horrek".

Baina klasikoak irakurtzen al dira edo ez? Gazteek irakurtzen dute? Horra Ordinek egiten zuen analisia:

"Gazteek ezagutzen dituzte klasikoak, baina manualek egiten dituzten laburpenetatik. Ez dituzte zuzenean irakurtzen. Desberdintasun itzela dago Kixotearen laburpen bat edo Kixotearen orrialde bat irakurri. Nola maita dezake ikasle batek Kixotea, laburpen bat irakurtzen badu? Gauza hotza da, zentzurik gabea. Soilik zuzenean irakurrita, irakasle egoki batekin, ulertuko dituzu gauza batzuk, gaurkotasun handiko mezuak dituela: adibidez, egun pentsatu arren lehena iristen den pertsona dela merezi duen bakarra –etikoki gauza lausoak egin arren–, Giordano Brunok zioen: “Bizitzan benetan balio duena ez da lehena iristea, zure bidea duintasunez egitea baizik”.

Nuccio Ordine solasean Aritz Galarragarekin, ARGIArako eginiko elkarrizketan. (Argazkia: Dani Codina)

Unibertsitateko irakaslea zen Ordine, eta hezkuntza programa berritzaileen inguruko irakurketa oso sakonak egiten zituen. Memoria landu eta iragana ezagutzearen aldeko mezuak ematen zituen:

"Hezkuntza programak ikusten ditudanean, 4.0 Eskola eta abar, asaldatu egiten naiz: zer esan nahi du, 3.0 Eskolak ez duela ezertarako balio? Iphone 13-ak pentsarazten dizu aurretik egon diren hamabi Iphone-k ez dutela balio, zaharkitu direla; zaharkitze programatuaren ideia da hori. Aurrekoa zergatik ez da ona berriarentzat? Ez da kasualitatea mundu greziarrean memoria izatea jakitate guztien ama, jakitate berriak memoriaren seme-alaba izatea. Gaur ez dugu historiarekiko interesik, dirua egiteko programatuta gauden mundua baikara, etorkizunera begiratzen dugu soilik, teknologiaren azken produktuari. Kontsumitzeko bulkada izugarria dago, eta gazteak kontsumitzaile programatuak dira, eskolan, unibertsitatean... Ez ditugu hiritar kultu eta kritikoak hezten, kontsumitzaile pasiboak sortzen ditugu, dirua egitea beste pentsamendurik ez duten soldadutxoak, arrakasta lehenesten dutenak".


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Literatura
Bizitzaz eta beste

Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025

---------------------------------------------------------------------
 
Zaila da nobela hau definitzea, abenturazkoa da, iniziatikoa, filosofikoa, ekologista; baina horiek baino gehiago, edo horien guztien ondorioz, nobela... [+]

Atera daitezela herriko plazara

Ekain amaieran iragan da Banka eta Urepeleko eskola publiko uztartuetako urte hondarreko ikusgarria. Eskola gehienetan bezala, Bankako ama-eskolako irakasleak eta Urepeleko lehen mailako bi irakasleek, hirurek elkarrekin, urtero antolatzen dute haurren emanaldi nagusia:... [+]


Laura Macaya
“Indarkerian esku hartzeko marko hegemonikoek ez diete onik egiten emakumeak suspertzeko prozesuei”

Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]


Agustin Kardaberaz
‘Euskararen berri onak’: dagoenean dale, ez dagoenean bale

Parranda dezente egindakoa naiz Kardaberazen –Hernanin izen hori zeukan kalean, alegia–, baina ez nuen asko espero festa egin ahalko nuenik inoiz Kardaberazekin: a ze dibertimendua 1761ean argitaratu zuen Euskararen berri onak. Idatzi zituen beste lan gehienak ez... [+]


Hitzak mailu

SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025

---------------------------------------------------------------------

Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]


2025-07-09 | Jon Alonso
Nobelak idazteko artea

Atzo jakin dut euskal prentsatik Jean Reno aktoreak lehen nobela idatzi duela. Berri hori euskaraz jasotzeak munduko hiritar edo paleto global bihurtzen ote nauen oso ongi jakin gabe, nobelak idazteko arteaz egin dut gogoeta.

Tokitan dago “nobelaren heriotza”... [+]


Beste liburu denda bat galzorian, alokairuaren garestitzeagatik: Hendaiako La Grande Illusion

Bikote batek duela kasik hiru urte zabaldu zuen denda Hendaia erdigunean, Errepublika plazan, proiektu independente bat abiatzearen ilusio handiz.


Joxe Azurmendi idazle eta pentsalaria hil da

Joxe Azurmendi (Zegama, Gipuzkoa, 1941-2025) idazle, filosofo eta saiakeragilea zendu da. Literatura eta pentsamenduaren arloan lan itzela egindakoa, intelektual gisa ez ezik, euskararen eta kulturgintzaren aldeko mugimenduetan engaiaturik eman zuen bizitza osoa. Besteak... [+]


Igeri ala ito

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024

------------------------------------------------------------------

Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]


Arlote alprojak edo langabe arruntak?

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025

------------------------------------------------------------

George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]


2025-06-25 | Castillo Suárez
Alferrikako bidaia

Lehengoan batera elkarrizketatu gintuzten Gonzalo Hermo poeta galiziarra eta neu. Kontatzen nion niri ere gustatuko litzaidakeela esatea nire aurrekoak marinelak izan zirela, baina nire familian denak dira galdatzaileak. Gainera, eremu industrial batean bizi naiz, itsasotik... [+]


Oraindik gara mitiko

Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022

-----------------------------------------------------------------

This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.

Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]


“Ezin dugu prekaritateaz hitz egin metafora ulertezinekin”

Ane Zubeldiak (Hondarribia, 1994) eta Eider Adeletxek (Pasaia, 1995) osatzen dute Mejillon Tigre kolektiboa. 2016tik 2019ra Autobiographikal saioa egin zuten, hainbat emakume poeten lanak biltzen zituen zuzenekoa; eta ordutik beste hainbat proiektu ere egin dituzte bakarka... [+]


Eguneraketa berriak daude