Donald Trumpek asteleheneko 18:00etan (12:00ak Washingtonen) egingo dio zin AEBetako presidente izateari. Europako eta beste hainbat herrialdetako eskuin muturreko estatu buruak gonbidatu ditu inbestidura ekitaldira. Egun bakar bat lehenago emandako mitinean aurreratu duenez, kargua hartu bezain pronto hasiko da Biden administrazioaren legatua deuseztatzeko neurriak hartzen. Immigrazioa du jomugan.
Euskal Herriko 18:00etan karguari zin egingo dio Trumpek eta ondoren hasiko du AEBetako presidenteak egin ohi duen inbestidura-hitzaldia. Trumpek aurreratu ditu presidente izendatzen dutenean, segituan, hurrengo egunean, abian jarriko omen dituen hainbat egitasmo politiko, eta litekeena da gai izar horien inguruan aritzea inbestidura-hitzaldian. Immigrazioa da gai horietako bat, eta litekeena da hegoaldeko muga ixteaz hitz egitea. Trumpek dio neurri hori izango dela “AEBen historiako deportaziorik handienaren hasiera”. Beste gai bat izan daiteke urtarrilaren 6ko matxinatuak indultatzeko aukera.
Agintaldiko lehen egunetarako iragarri dituen dekretuen artean daude auto elektrikoa sustatzeari uztea eta pertsona transgeneroek emakumeen kirolean edo armadan parte hartzea debekatzea. Elon Musk buru dela efizientziaren saila abian jartzea ere iragarria du. Errusia eta Ukraina arteko bake negoziazioak lehenengo egunetik abiatuko zituela esan zuen, nahiz eta gero sei hilabeteko epea aipatu.
Teknologia enpresetako buruak eta eskuin muturra ondoan
Gonbidatuen artean, teknologia enpresa handietako buruek ez dute hutsik egingo. TikTok-eko Shou Zi Chew, Metako Mark Zuckerberg eta Amazoneko Jeff Bezos zuzendari nagusiak espero dira inbestidura ekitaldian. Elon Musk X sare sozialaren eta Teslaren zuzendaria ere espero da. Coinbaseko Brian Armstrong kontseilari ordezkaria gonbidatu du Trumpek, baina ez dute ziurtatu joango denik.
Trumpek, gonbidapen zerrendaren bidez, argi utzi du zein diren bere aliatuak. Europatik eskuin muturreko bi gobernuburu gonbidatu ditu. Han izango dira Hungariako Viktor Orban eta Italiako Georgia Meloni. Aldiz, Ursula von de Leyen Europako Batzordeko presidentea ez du gonbidatu. Europako hainbat estatutan oposizioan dauden eskuin muturreko buruzagiak ere gonbidatu ditu hala nola, Espainiar Estatuko Santiago Abascal (Vox), Portugalgo André Ventura (Chega), eta Poloniako lehen ministro ohi Mateusz Morawiecki. Europatik kanpo Txinako Xi Jinping, El Salvadorreko Nayib Bukele eta Argentinako Javier Milei presidenteak gonbidatu ditu, baita Brasilgo presidente ohi Jair Bolsonaro ere.
Bizirik dauden presidente ohi guztiak dira joatekoak: Joe Biden, Bill Clinton, George W. Bush eta Barack Obama. Haien emazteak ere joango dira, salbu eta Michelle Obama, gonbidapena errefusatu baitu.
Azken mitina: immigrazioa eta aurreko agintaldiaren deuseztea
Trumpek agintaldia hasi aurreko mitina eman zuen urtarrilaren 19an, Washingtonen. Eldiario.es hedabideak egindako kronikaren arabera, AEBen gainbehera geldituko duela aldarrikatu du, eta agindu exekutiboak lehenengo egunetik hartuko dituela. Migrazioaren aurka gogor arituko da eta aniztasunaren, ekitatearen eta berdintasunaren aurkako neurriak ezarriko ditu.
Agintaldia hasi bezain pronto, Joe Bidenen administrazioak hartutako “erabaki erradikal eta zentzugabe bakoitza” indarrik gabe utziko duela adierazi du. Mitinean garrantzi handia hartu du immigrazioak. AEBen gainbeherarekin lotu du eta esan du azkarren hartuko dituen neurrietako bat izango dela mugaren gainekoa, eta “inoiz ikusi den ahaleginik zabalena eta erasokorrena” egingo duela mugak berrikusteko. Immigrazioaren diskurtsoari lotuta esan du datozenak AEBen “historiako lau urterik handienak” izango direla.
Fokua ez du soilik jarri lau urteko agintaldian eta etorkizunera begirako AEBak proiektatu ditu: “Ez dugu agintaldi bat baino nahi. Eraiki dugun gehiengoak gure herrialdea aurrekaririk gabeko arrakastara eramango du datozen belaunaldietan”.
Nazioarteaz, berriz, adierazi du Ukrainako gerra eta Ekialde Hurbileko kaosa bukatuko dituela, eta Hirugarren Mundu Gerra saihestuko duela. Gazako menia lortu izana bere meritutzat jo du.
Etxe Zuriak bi komunikatu igorri ditu, Itsaso Beltzeko su-etena eta energia azpiegituren aurkako bi aldeen erasoen amaiera hitzemateko.
Martxoaren 14an Donald Trumpek agindu exekutibo bat sinatu zuen, hainbat berri agentziak jasotzen duten diru kopurua asko murrizteko. Kaltetuetako bat United States Agency for Global Media (USAGM) izan zen eta, ondorioz, Voice of America (VOA), Radio Free Europe/Radio Liberty... [+]
Signal aplikazioaren talde batera sartzeko gonbidapena iritsi zitzaion Jeffrey Goldberg The Atlantic hedabideko editoreari, Michael Waltz AEBetako Segurtasun Nazionalerako aholkulariak bidalia. Yemengo hutien aurkako erasoak koordinatzeko erabiltzen zuten taldea... [+]
Orain dela 20 bat urte, berrikuntzaren inguruan master bat egin nuen. Bertaraturiko gonbidatu batek esan zigun gizakion historian berrikuntza teknologikoaren eragile handiena gerra izan zela. Gerra, halaber, eragile handia da botere harremanen berrikuntzan.
Berrikuntzaz ari... [+]
Dakota Access oliobidearen kontrako protestengatik zigortu du Ipar Dakotako epaimahai batek erakunde ekologista, Energy Transfer Partners enpresak salaketa jarri ostean. Standing Rockeko sioux tribuak protesten erantzukizuna bere gain hartu du.
Telefono bidez eginiko bileran, bi agintariek adostu dute Moskuk ez diola erasorik egingo Ukrainako azpiegitura energetikoari hurrengo 30 egunetan. Ukrainak eta Errusiak 175na preso askatu beharko dituztela iragarri dute, baina ez noiz.
Tesla autoen salmentak, esaterako, %30 jaitsi dira urtea hasi denetik. Danimarkan beste hainbeste jaitsi da AEBetara oporretan joango direnen erreserba kopurua. Eta Suedian, inkesta baten arabera, hamarretik zortzi prest leudeke produktu estatubatuarrei boikota egiteko.
USAIDen inguruko txolopotearen ondoren, espero beharrekoa zen. Baina, hala ere, urte askotan haien jarraitzaileak izan garenok, samin-puntu batekin hartu dugu albistea. Martxoaren 15ean, Trump administrazioak, kolpetik, erabat itxi baitu United States Agency for Global Media... [+]
1798ko Atzerriko Etsaien Legea aplikatu du, Washingtoneko epaile federal baten aginduaren gainetik. Ustez Tren de Aragua "talde terorristako" kideak dira; Bukelek eskatuta, Mara Salvatruchako 23 kide salvadortar ere deportatu ditu. El Salvadorko makro-kartzelara eraman... [+]
Vladimir Putinek interesa agertu du AEBek eta Ukrainak adostu duten 30 eguneko menia epeaz, baina zalantzak ere plazaratu ditu. Funtsean, ez du presarik erakutsi akordioa sinatzeko eta denbora gehiago eskatu du zalantzok argitu ahal izateko.
Europako Batzordeak 26.000 milioi euroren inportazioak zergapetuko ditu apirilaren 1etik aurrera, Donald Trumpek altzairuari eta aluminioari ezarritako muga-zergei erantzunez. Enbido-komertzialek jarraitzen badute, Euskal Herrian lehen sektoreak nozituko du gehien norgehiagoka... [+]
Agintean dauden alderdiek kolpe gogorra jasan dute emaitzetan: Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistak eta Siumut sozialdemokratak aurreko hauteskundeetan lortutako botoen erdia inguru galdu dute, oposizioko alderdien onurarako.
Saudi Arabian elkartu dira AEBetako eta Ukrainako ordezkariak, eta zortzi ordu iraun duten negoziazioek fruitua eman dute. Etxe Zuriak Ukrainarentzako laguntza militarra berrabiaraztea erabaki du.
Inkesta gehienen arabera, Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistaren eta Siumut sozialdemokrataren arteko aliantzak jarraituko du indarrean parlamentuan. Herrialdeko lehen ministro Mute Egedek hauteskundeak aurreratzea proposatu zuen, AEBen "kanpo presioek"... [+]
Ukraina da munduan arma gehien erosten dituen herrialdea; munduko erosketa guztien %8,8. Merkatuaren ia erdia kontrolatzen duena, berriz, AEB dira: Europak erosi dituen armen erdia baino gehiagok jatorri estatubatuarra dute.