Loizuko giza hezurdura, Isturitzeko mamut hezurrak eta Iruña Veleiako grafitoak
Otsailean, Loizuko (Zangotzako merindadea) koba batean aurkitutako 12.000 urteko giza hezurdura aurkeztu zuten; hil honetan, Donamartiriko Isturitze koban (Nafarroa Beherea) aurkitutako 30.000 urteko mamut hezurrak.
Egunkari honek informazio bikaina eman du bi aurkikuntzez, argazki ederrez lagunduta. Horiek aztertzeko zientzialari eta unibertsitateen artean mugimendu handia sortu dela dio. Loizun agerturiko giza hezurduraren azterketari buruz, honela zioen otsailaren erdialdera: “Diziplina anitzeko 26 laguneko talde bat egongo da arrastoak aztertzen. Besteak beste, Kantabria, Burgos, York, Uppsala, Cambridge eta CSICeko ikertzaileak ibiliko dira ikerketan”.
Donamartiriko Isturitzeko aurkikuntza honela aurkezten du apirilaren 16ko alearen azalean: “Mamut ehiza Isturitzen. Duela 30.000 urteko tresnak eta animalien arrastoak aurkitu dituzte Donamartiriko leizean, EHUko talde batek zuzendu duen nazioarteko indusketan”. Eta, gero, erreportajean: “… maila estratigrafiko bakoitzetik gutxienez bi lagin bidaliko ditugu unibertsitate ezberdinetara laborategiek karbono-14 proba egiteko”.
Kasu hauek Iruña-Veleiakoarekin konparatu eta prozedurak zeharo ezberdinak direla ikusten da. Iruña-Veleiakoan, behin eta berriz eskatu arren, ez zen nazioarteko aditurik onartu; grafitoen laginak ez ziren ez laborategi ez unibertsitate desberdinetara bidali; zientziaren bidearen ordez epai-bideari ekin zioten arduradunek; 400 grafitoetatik soilik % 10a aztertu da… Eliseo Gil epaile batek zigortu zuen, ikerlari batek (J.V. Navarro) laborategi batean (IPCE) egindako ikerketan oinarrituta. Bat, bat, bat. Lekutan daude nazioarteko ikertzaile, unibertsitate edo laborategiak!
Une honetan, euskararen historiarako hain garrantzitsuak izan daitezkeen grafitoak giltzapean dauzka (!?) Arabako Aldundiak, tabu bihurtuta eta ikerketa berriak egiteko bideak oztopatuta: grafitoen %90a aztertu gabe dago, indusketa kontrolaturik ez da egiten, laginik ez da bidaltzen unibertsitate eta laborategietara, informazio handia eman dezaketen ehundaka pieza garbitzeke daude 2008tik… Loizuko eta Isturitzeko bidea zuzena da. Iruña-Veleiakoa kudeatzen dutenek badute non zer ikasia.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
“Gabezia guztiekin ere, sindikatuek gizateriaren alde inoiz egon den beste edozein giza erakundek baino gehiago egin dute. Duintasunari, zintzotasunari, hezkuntzari, ongizate kolektiboari eta giza garapenari beste edozein pertsona-elkartek baino gehiago lagundu... [+]
Automatizazioaren eta abereen inguruan kuxkuxeatzen ari nintzela, ukuilu automatizatuen informazioa hasi naiz eskuratzen. Nire idazmahaiaren erosotasunetik idazten, gizakion kontsumorako modu masiboan esplotatzen ditugun abereen bizitzak nahiko penagarriak direla iruditzen zait,... [+]
Errepikatu nirekin: Sara Millerey. Ez dezagun ahaztu bere izena. Transfeminizidioaren biktima da Millerey: gorrototzaile transmisogino batek torturatu zuen, besoak moztu zizkion eta bizirik bota zuen ibaiertz batera. Bi orduko agoniaren ondoren hil zen.
Errazagoa da J.K... [+]
Zenbait urtetatik hona sarri entzuten dugun kontzeptua da zaurgarritasuna. Gaur gaurkoz, diskurtso politikoetan pertsona zaurgarriez aritzea ohikoa da. Seguru nago nik ere inoiz erabili dudala berba hori Bizilan.eus webgunean, eskubide laboralak eta prestazio sozialak azaltzeko... [+]
Posible da, nonbait, zoriontasuna neurtzea. Are, bada horretan tematzen denik. NBEk ez du arrakasta handirik munduko bakeari eusten, baina halako tasuna planetan zehar nola dagoen banatua erakusten du urtero, txosten batean. Funtsean zerrenda bat da, herrialdez herrialde, zein... [+]
Maiatzaren 11n, igandea, Errekalde plazan (Bilbo) hitzordua dugu euskal hiri eta herrietan bizi diren pertsona guztiek errolda izan dezaten aldarrikatzeko korrikan. Ekintza hori gure udalerrietan bizi den inor erroldarik gabe ez egotea bultzatzen duen kanpaina zabal baten... [+]
Duela urtebete eskas Espainiako aireportuen sarea kudeatzen duen AENA enpresa publikoak iragarri zuen Loiuko aireportuko terminala handitu nahi duela. 2024an 7 milioi bidaiariren langatik gertu gelditu zen eta, handitzeak aurrera eginez gero, 2030. urtetik aurrera 13-14 milioi... [+]
Europa berrarmatu. Europa defendatzeko berrindustrializatu. Hori da azkenaldian Europar Batasuneko agintari politikoek sustatu nahi duten agenda, Europako defentsari buruzko Liburu Zuria, Europa BirArmatu eta 2030 Prestasuna planen bidez. Militarismoa sustatzeko aitzakiak dira... [+]
Harriduraz irakurri dugu prentsan Aritz Otxandianori etxean bertan bengalekin egindako erasoaren albistea. Berak sare sozialetan eman zuen gertatutakoaren berri. Bai bera, bai bere adierazpenak jasotzen dituzten hedabideak ahalegindu dira eraso hori makro-berriztagarriei buruzko... [+]
Ez da lehenengo aldia, aditua izan ei naiz kontraesanetan. Oreka, baietzaren eta ezetzaren arteko muga non marraz daitekeen bilatzen. Analisi topografikoa, neurriz neurri morala triangelatzen. Tatuaje erraldoia bekokian: Bai, baina… Erabaki batera iristeko, inoiz nire... [+]
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]