Loizuko giza hezurdura, Isturitzeko mamut hezurrak eta Iruña Veleiako grafitoak
Otsailean, Loizuko (Zangotzako merindadea) koba batean aurkitutako 12.000 urteko giza hezurdura aurkeztu zuten; hil honetan, Donamartiriko Isturitze koban (Nafarroa Beherea) aurkitutako 30.000 urteko mamut hezurrak.
Egunkari honek informazio bikaina eman du bi aurkikuntzez, argazki ederrez lagunduta. Horiek aztertzeko zientzialari eta unibertsitateen artean mugimendu handia sortu dela dio. Loizun agerturiko giza hezurduraren azterketari buruz, honela zioen otsailaren erdialdera: “Diziplina anitzeko 26 laguneko talde bat egongo da arrastoak aztertzen. Besteak beste, Kantabria, Burgos, York, Uppsala, Cambridge eta CSICeko ikertzaileak ibiliko dira ikerketan”.
Donamartiriko Isturitzeko aurkikuntza honela aurkezten du apirilaren 16ko alearen azalean: “Mamut ehiza Isturitzen. Duela 30.000 urteko tresnak eta animalien arrastoak aurkitu dituzte Donamartiriko leizean, EHUko talde batek zuzendu duen nazioarteko indusketan”. Eta, gero, erreportajean: “… maila estratigrafiko bakoitzetik gutxienez bi lagin bidaliko ditugu unibertsitate ezberdinetara laborategiek karbono-14 proba egiteko”.
Kasu hauek Iruña-Veleiakoarekin konparatu eta prozedurak zeharo ezberdinak direla ikusten da. Iruña-Veleiakoan, behin eta berriz eskatu arren, ez zen nazioarteko aditurik onartu; grafitoen laginak ez ziren ez laborategi ez unibertsitate desberdinetara bidali; zientziaren bidearen ordez epai-bideari ekin zioten arduradunek; 400 grafitoetatik soilik % 10a aztertu da… Eliseo Gil epaile batek zigortu zuen, ikerlari batek (J.V. Navarro) laborategi batean (IPCE) egindako ikerketan oinarrituta. Bat, bat, bat. Lekutan daude nazioarteko ikertzaile, unibertsitate edo laborategiak!
Une honetan, euskararen historiarako hain garrantzitsuak izan daitezkeen grafitoak giltzapean dauzka (!?) Arabako Aldundiak, tabu bihurtuta eta ikerketa berriak egiteko bideak oztopatuta: grafitoen %90a aztertu gabe dago, indusketa kontrolaturik ez da egiten, laginik ez da bidaltzen unibertsitate eta laborategietara, informazio handia eman dezaketen ehundaka pieza garbitzeke daude 2008tik… Loizuko eta Isturitzeko bidea zuzena da. Iruña-Veleiakoa kudeatzen dutenek badute non zer ikasia.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Balirudike dena kontrolpean dagoela, badakitela guri nola sinetsarazi edozer, ez dugula inoiz, berez, guk nahi duguna egiten. Iragarki konstante batean bizi bagina bezala, esaten dugu “aukera berdintasuna”, eta pentsatzen dugu esaten ari garela “aukera... [+]
Baltimore ibai gaineko zubiaren erorketa urte bukaerako oroimeneko irudien artean jasoko da, zubi baten erorketa ikuskizun zirraragarri eta salbuespenekoa baita. Zeren eta zubiak eta eraikinak ez dira berez erortzen, lehergailu edo artefaktu baten eztandak bat-batekotasunaren... [+]
Eremu digitalak, gizakion dinamiketatik edaten duen heinean, gizarte eredu ezberdinetan aurkitu ditzakegun antzeko arazoak ditu. Pertsonen arteko arazo asko botere kontua izan ohi da; botere arazoek indarkeria dakarte zenbaitetan. Esate baterako, indarkeria matxista.
Eremu... [+]
Etxebizitza duina izatea gero eta zailagoa da. Berdin du esaldi hori noiz irakurtzen duzun, urteak pasa eta arazoa gero eta larriagoa da.
Nola izan daiteke bizitzeko oinarrizkoa den eskubidea, teorian hainbat legek babestutakoa, EAEn eskubide subjektibo moduan onartu berri... [+]