Iruña-Veleia auziak aurrera darrai. Arabako Foru Aldundiak eta fiskaltzak akusazio idatziak aurkeztu dituzte Eliseo Gil, Oscar Escribano eta Ruben Manuel Cerdanen aurka, ondarearen aurkako kalteak eta iruzurra egotzita, Berriak jaso duenez.

Europan ama hizkuntza bat egon ote zen? Hizkuntza indoeuroparrek, aurretik zegoen edo zeuden hizkuntzetatik noraino hartu zuten? Zer esaten digu gaur egungo toponimiak antzinako Europako hizkuntzaz edo hizkuntzez? Euskerak Europako toponimia zati bat ulertzeko aukera ematen digu? Latintzat edo grezieratzat hartzen diren hitz askok ez ote dituzte erro zaharragorik haien barruan?

Eliseo Gil izeneko pertsona bat lanean ari zen aztarnategi arkeologiko bat zuzentzen. Duela 12 urte erromatarren garaiko pieza batzuetan III mendean datatu zituzten idazkunak azaldu ziren. Zientziarentzat, kulturarentzat eta euskararentzat altxorrak ziren, bada. Eureka!

Ondarearen aurkako delitu zantzuak eta ustezko iruzur zantzuak aurkitu zituen ikerketa fasean epaileak. Erabaki hari errekurtsoa jarri zioten akusatuek, azkenean epaiketa egiteko nahikoa arrazoi daudela ebatzi du epaileak.

Iruña-Veleiako aztarnategi arkeologikoan idazkun batzuk agertu ziren, batzuk euskaraz, arkeologoek erromatarren garaian datatuak. Euskal Herriko Unibertsitateko aditu batzuek faltsutzat jo zituzten, eta horregatik Arabako Foru Aldundiak 2008an talde arkeologikoa bota zuen, 2009an epaitegian salaketa aurkeztu zuen faltsutzea leporatuz eta gero aztarnategiaren zuzendaritza unibertsitateari eman zion. Honaino gertaerak.

Azken hamarkadan, hori iradokitzen diguten kontu asko gertatu dira: ETBk bultzatutako euskalduntze berantiarra, toponimiari bizkar ematea, iberiar eta euskal zenbakien arteko erlazioa ukatzea eta 9 urte bete berri duen Iruña-Veleiari egindako erasoa.

“Ikusi duk Altamira? Harri eta zur, mende eta piku pasatu den arren, historia berdin-berdina”, ziostan lagun batek orain dela gutxi. 1879. urtean gaude. Leinu noblekoa da Marcelino Sanz de Sautuola, abokatua ikasketaz, natur zientzia eta arkeologia zalea bokazioz. Udako goiz batez, beste batzuetan bezala, zortzi urteko alaba Maríarekin sartu da Altamirako kobazulora. Aita lanean ari den bitartean, alaba kriseilua hartu eta bazterrak miatzen hasi da. “Aita!... [+]

2001az geroztik, elkarrekin dabiltza lanean Iratxe Jaio (Markina-Xemein, 1976) eta Klaas van Gorkum (Delft, Herbehereak, 1975) artistak. Azkenaldian zenbait pieza aurkeztu dituzte Euskal Herriko hainbat museotan. Martxoaren 2an Okela Sormen Lantegian izan ziren hizketan. Berbaldiaren aurretik bildu ginen beraiekin.

Hamarkada bat igaro da eta misterioak argitu gabe darrai. Lehenbizikoz sekulako, berealdiko, egundoko aurkikuntza zela entzun genuen; III. IV. V. mende ilunetara argia ekar zezakeen aztarnategia.Handik laster, faltsifikazio nabarmena zela, eskrupulu eta jakituria gabekoek etekina lortzeko egindako faltsifikazio deitoragarri bezain salagarria.