Iruñea: Borrokaren oihu ozena

  • Goizean goiz hasi dira borroka feminista aldarrikatzeko mobilizazioak Nafarroan. “Aurrean izanen gaituzue”, ohartarazi dute. Eta halaxe izan da. Antolatu indarrak, batu borroka feministara lelopean egin dira mobilizazio jendetsuak. Mezu zuzen eta argia aukeratu du mugimendu feministak aurten eta, erradikaltasuna erakutsiz, borroka eguna izan da martxoak 8, ororen gainetik.

Argazkia: Kattalin Barber.

2020ko martxoaren 09an - 02:38
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Azken bi urteetako mobilizazioen ondoren, grebarik gabe zer gertatuko geunden, eta kaleak bete dira. Indarrez hartu ditu berriro ere kaleak mugimendu feministak Nafarroako hiriburuan. Antolakuntzaren beharra azpimarratzeko izan da gaur borroka eguna, eta borrokarako premia hori agerian gelditu da.

Goiz zein arratsaldez ekitaldiak izan dira Iruñean; manifestazioa izan da jendetsuena. Ozen plazaratu ditu mugimendu feministak bere aldarriak: antolatzea beharrezkoa dela, eta dei egin dute borroka feministara batzera. Mobilizazioez gain, mugimendu feminista egunero eraikitzen delako auzoz auzo eta herriz herri.

Aurreko bi urteetako greba feministek aztarna utzi dute eta sare deszentralizatua eratu da txokoz txoko Nafarroan. Hain zuzen ere, mobilizazio nagusiak Iruñean izan arren, goizean, batez ere, Pirinioetatik Erriberaraino mugitu dira milaka emakume eta espazio publikoa okupatu dute. Gainera, martxoaren 8ra soilik mugatu beharrean, feministek asteburu osora luzatu dituzte mobilizazioak.

Masiboa bezain bizia agertu da mugimendu feminista. Elkarrekin dantza egin, besarkatu, oihukatu, borrokatu, zaindu, babestu... Borroka eguna festa giroan iragan da Iruñean eta aniztasuna loratu da ekitaldietan. Andre gazte zein heldu, bertakoak zein beste herrialde batzuetatik iritsitako emakumeak, kaletarrak zein landa eremukoak... batu dira han eta hemen. Beste behin ere eta iragarri bezala, indartsu atera dira kalera borroka egitera. Dei egin dute, egunerokoan, bere errealitatetik eta saretik, antolatzeko. Su txikian salda berotzen jarraitzeko.

Mugimendu feministaren izenean hitza hartu dute goizeko ekitaldian Iruñerriko hainbat kolektibok. Eta bertan ikusi da zein anitza eta askotarikoa den mugimendua. Aniztasuna ardatz, bizitza erdigunera ekarri nahi dutelako talde guztiek: aniztasun funtzionala duten emakumeek, ikasleek, migratzaileek, arrazializatuek, pentsionistek, indarkeria sexistaren aurkako taldeek, kolektibo feministek, internazionalistek... Indar erakustaldi kolektiboa agerian utziz eguneroko borrokei heltzeko.

Oraindik garaipen baino erronka gehiago dituztela eta antolatzea bide bakarra dela adierazi dute mugimendu feministako kideek. Elkarren artean zaindu eta babestera deitu dute. Migratutako eta arrazializatutako emakumeak mintzatu dira mobilizazioetan: “Mundu bizigarri bat nahi dugu, baina soilik guztientzat baldin bada. Denok ala inor ez”. Emakumeen Mundu Martxak hogei urte beteko dituela aurten, eta bat egin dute harekin: “Ez ditugu onartuko mugak eta politika arrazistak”. Antolakuntza da feminismoaren giharra eta indartzea da xedea. Argi dute, gainera, zein den haien feminismoa: “inklusiboa, antikapitalista eta antikolonialista”. Emakume guztien aldarrikapenak eta zapalketak izan dituzte ardatz, eta bizitza bizigarriak aldarrikatu.

Mugimendu feministak lortu du, aurten ere, kapitalaren logikari bizitzarena ezartzea. “Ozen eta argi esan dugu jendarte eredu hau bizigaitza dela pertsona gehienontzat, eta jasanezina planetarentzat”. Zuriketa morearen eta feminismo indibidualistaren aurrean kolektiboki jardutearen garrantzia azpimarratu dute: “Gure erronketako bat da edukiz hustutako feminismo bati aurre egitea, gure indarra baliatu nahi baitu feminismoa kontsumo objektu bihurtzeko eta harekin aberasteko”. Eta erakutsi da, bai Iruñean eta baita Nafarroako beste txokoetan ere, nola ari diren lanean kolektiboak, egunero antolatzen, emakumeak zaintzen eta babesten eta asanbladetan parte hartzen. Feminismoa ere, praktika bat delako, eta ezeren gainetik, kolektiboa. Hortaz, orain xedea indar berriak batzea da, komunitate feminista eraikitzen jarraitzeko. Azken urteetan kalean erakutsi den indarra antolakuntzan islatzeko.

Hemen Ahotsa-info-k mobilizazioaz egindako bideoa ikus liteke:

 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Feminismoa
Gorputz hotsak
“Bizitzaren aldeko jarrerak bigarren planoan uzten du zarata”

Bertigo baten ostean, etengabeko txistu bat entzuten hasi zen Jexux Mari Irazu Muñoa (Larraul, Gipuzkoa, 1972) bertsolaria, bertso-eskolako irakaslea eta gai-jartzailea. Tinnitus edo akufeno deitzen zaie Irazuk entzuten dituen zaratei. Horrek egunerokoan daukan inpaktuaz... [+]


“Txistuak, mehatxuak eta irain sexistak” jaso dituzte Laudioko jaietan eraso matxista bat salatzeagatik

Agerraldia deitu zuen Laudioko mugimendu feministak igandean, Odoloste eguneko goizaldean Txosnagunean gertatutakoa salatzeko. 


2025-08-29 | Euskal Irratiak
Maitena Chohobigarat
“Beharbada menopausia gehiago aipatu beharko genuke, aterabideak badirelako”

Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.


Festetako egitarauaren argazkia matxista dela salatu du Cascanteko emakumeen elkarteak

Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Gorputz hotsak
“Angustia handia sortzen dit ezer ez ikustera iritsi ahal izateak”

Euskal dantzak, pilates, bilobekin egon, gurutzegramak egin eta beste zaletasun asko ditu Grego Idiakez Kortak (Ezkio-Itsaso, Gipuzkoa, 1950). 62 urterekin iktus bat izan zuen, eta ordutik, ezin ditu nahi beste gauza egin. Iktusaren ondorioz, begi baten ikusmena galdu du, eta... [+]


2025-07-23 | June Fernández
Meloi saltzailea
Duintasuna

Langabezian geratu nintzen 24 urterekin, eta ezagun batek lan xelebrea eskaini zidan: ezkondu aurreko despedidak antolatzea. Logroñoko bere enpresa hedatu nahi zuen beste hiriburuetara, tartean Bilbora. Ezkongaien lagunen deiak jasotzen nituen, eta askotariko jarduerak... [+]


Musikaren analisi feministak
Orbain bizien oinordeko, lerroarteak zabaltzeko

Bizi-biziak dira oraindik musikan dabiltzan emakume eta genero disidenteen azalean bizi izandako indarkeriaren orbainak. Ugaritu dira, halaber, orbain horiei buruzko ahotsak komunikabideetan, ikerketetan zein hainbat ekimenetan. “Asko dago egiteko oraindik”, diote... [+]


Iñaki Mujika ('Handbike' txirrindularia)
“Uste dena baino askoz hobeto bizi zaitezke gurpildun aulkian”

Motorrez gainezka dago Iñaki Mujikak Altsasun duen tailerra. Ilaran daude denak, baina bada barreneko gelaxka batean aparte gordetako bat. Mujikak beretzat egokitu nahi duen motorra da. 2021ean igo zen azkenekoz motor gainera; istripu larria izan zuen moto-kros zirkuitu... [+]


Laura Macaya
“Indarkerian esku hartzeko marko hegemonikoek ez diete onik egiten emakumeak suspertzeko prozesuei”

Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]


Emakume sexualizatuak oholtzan eta Arrigorriagako polemika: askatasunaren eta eredu patriarkalaren artean

Norbere gorputzaren gaineko erabakiez, estetika heteropatriarkalaren morrontzaz, kontraesanez eta musikaren industriaz solastatzeko baliatu dugu Arrigorriagako polemika: herri horretako jai batzordeak Vulkano orkestra festa-egitarautik kentzea erabaki du, ikuskizuneko... [+]


ZERO CHOU
“Pertsona homosexualak eta tradizioa adiskidetzea nahi dut”

30 urte baino gehiago daramatza Zero Chou zinemagile taiwandarrak istorioak kameraren atzetik kontatzen, bai zinemarako, bai telebistarako. Aurten, Zinegoak jaialdiaren 22. edizioko ohorezko saria jaso du.


Kriminalizazioaren gainetik Lurrezko herria

Euskal Herrian zein munduan, gero eta ugariagoak dira lurraren defentsan sortzen diren mugimenduak, bizitzari eusteko ezinbestekoa den lurraren balioa aldarrikatzen dutenak. Borroka hauek ez dira soilik erresistentzia; itxaropenaren eta konplizitatearen oinarri ere bihurtu dira... [+]


Gorputz hotsak
“Drag-ari esker deskubritu nuen pertsona trans bat nintzela”

“Bohemioa”, “poeta”, “mozkorra” eta “amodioaz maiteminduta” dagoen drag bat da Travis Tea (2024, Travistonia planetakoa). Autopertzepzio bat dela dio, eta kanpotik “talenturik gabeko eta antigoaleko poetatzat” dutela... [+]


Eguneraketa berriak daude