Ipar Euskal Herriari dagokionez hamabost pertsona daude koronabirusagatik ospitaleraturik Baionako ospitalean, hauetarik sei direlarik erreanimazioan. Bertara bideratuak dira arta berezia behar izaten duten lapurtarrak eta behe nafartarrak, zuberotarrak haatik Pauen (Biarnoa) artatuak direlarik. Egoeraren berri eman diote ostiral goiz honetan Urdin Euskal Herri irratiari Eric Spitz prefetak eta Maritxu Blanzaco ARS Eskualdeko Osasun Agentziaren departamendu mailako zuzendariak. Hala ere, kontutan hartzekoa da Zuberoako kasuak ez direla zenbaki hauetan, Paueko ospitalera bideratuak izanki –hauetan martxoaren 19an zendutako 66 urteko atharraztarra–. Guztira hiru pertsona hil dira koronabirusagatik Ipar Euskal Herria eta Biarnoa biltzen dituen Pirinio Atlantikoak departamenduan.

Prefetak ostiral honetan zehaztu duenari segi, osasun zerbitzuko langilerik ez dago oraindik gaixoturik. Zaharren egoitzei dagokionez, Baionako Harambillet etxean daude bakarrik koronabirusaz kutsaturikoak. Bertako hiru egoiliar daude ospitaleraturik eta bi langile gaixorik.

Estatuaren ordezkariak zehaztu duenaz fidatuz gero, oraingoz nahikoa maskara dute ospitaleko langileek. 90.000 banatu zituzten eta beste 500.000 dituzte manaturik. Alta, maskara zein bestelako materialen beharra plazaraturik dute osasun sektoreko hainbat egiturek; herritarrei deia luzatu diete materiala ukanez gero haien zuzentzera. Arrazoia ondokoa izango da: gaurko egunean egoera oraindik kontrolatua baldin bada ere, gora eginen duelako kutsatutakoen –eta beraz artatu beharrekoen– kopuruak. Abisua pasatzen ari da Akitania Berriko ARS Eskualdeko Osasun Agentzia: koronabirusaren hedapena azeleratuko da Ipar Euskal Herrian ere bai.

Neke zaigu jakitea zer nolako kutsatze heina dagoen Lapurdi, Nafarroa Behera eta Zuberoan, ditugun zifrak Akitania Berrikoak direlako –hamabi departamendu biltzen dituenak, 305.000 euskal herritarrez gain beste 5.682.000 biztanle–. Azken datuen arabera, Akitania Berrian martxoaren 25ean bezperan baino 122 kutsatu berri zeuden, kutsatutakoen kopurua 875era igoz. Noski, hori baino askoz handiagoa da egiazko zenbakia, test nahikorik ez delako egiten eta sintomak dituzten gehienei etxean geratzeko mezua pasatzen zaielako, haien kasuak zenbaketan sartu gabe.

Antolaketa, publikoa pribatua zein herritarra

Zabalduz joanen den epidemiari ahal bezainbat aurre egiteko asmoz neurriak hartzen ari da  Ipar Euskal Herriko osasungintza, publikoa, pribatua eta herritarra. Baionan dagoen Euskal Kostaldeko Ospitalea da koronabirusagatik gaizkiturik daudenen artatzeko zentro bakarra. Hainbat neurri ditu harturik, beste osasun etxeekin elkarlanean. Hala nola, infekzio-eritasunen adarrean konfinamenduan izanen direnentzat 20 ohe instalatu dituzte –behar orduan minimoki 42 ohetara emendatuz kopurua–. Koronabirusak kutsaturik ez diren pazienteak bertatik atera eta Donapaleuko ospitalera, Baionako Belharra eta Delay kliniketara, Miarritzeko Aguilera klinikara eta Donibane Lohizuneko poliklinikara mugitu dituzte.

Baionako eta Paueko ospitaleek behar guztiei erantzun ahal izateko gisan, arta gune bereziak finkatu dituzte Baionan, Angelun, Donibane Lohizunen, Maulen, Donibane Garazin, Baigorrin eta Donapaleun. Hots, Ipar Euskal Herri guztiaren eremua estalirik dute. Batzuk jada aktibitatean badira, besteak ondoko egunetan irekiko dituzte, beharraren arabera. Koronabirusaren sintomak dituztenen jarraipena eginen dute bertan, kasu larrienak ospitalera bideratuz. Aktibo diren ala erretiroa harturik duten erizain multzo bat dabil zerbitzu hau eskaintzen, laguntzaile moduan. Haiek ere eskas dituzte haien osagarria babesteko materialak eta ukanez gero eskaintzeko deia luzatu diete herritarrei.

Aterpeak kalean direnentzat

Aterperik ez dutenentzat konfinamendu lekuak ireki dituzte Baionako eta Miarritzeko herriko etxeek. Miarritzeko Notary gunean 20 ohe ezarri dituzte eta Baionako Lauga kiroldegian beste 40. Atherbea elkartea dabil gune horien antolaketa segurtatzen eta egitura honek ere dei egin dei herritarrei, zerbitzua aurrera eramateko laguntzaileak bilatzen dituztelako.

Bestalde, departamenduak "krisi sozial egoera" aktibatu du eta bakarturik bizi direnen eta prekaritate handian direnen errolda egiten ari da, ondotik harremanetan sartu eta lagundu ahal izateko. Ekimen herritarren bidez ere zaintza segurtatzen dabiltza hainbat herritar.