Pandemia sasoian, eskola-orduetan ahal zen neurrian kanpora ateratzearen aldeko apustua egin zuten ikastetxe ugaritan; klaseak kanpoan emateko antolatu ziren han-hemenka, sarri udalarekin koordinatuta. Ikastetxe mordoxka zerrendatu genituen, adibidez, duela hiru urteko artikulu honetan, eta gaia jorratu genuen beste erreportaje batean, irakasleak hala zioen: "Ikusten ari gara segida duela joerak". Azken finean, osasunaren ikuspegitik harago (leku irekiak hobetsi behar ziren, kutsatzeko arriskua txikitzeko), ikuspegi hezitzailetik onura ugari ikusi zitzaion klaseak lau hormetatik ateratzeari, edukiak barneratzeko, kontzeptuak esperimentzatzeko, ikas-jarrera positiboagoa garatzeko… Baina joerak segida izan al du benetan? Utzi al du sikiera arrastorik, ingurura irteteko borondate handiagorik eskoletan? Duela bizpahiru urteko zerrendatik zein ikastetxek eutsi ote dio asmoari, zeinek mantendu du ohitura gutxieneko bat, zein erori da gurpiletik?

Konpetentziak barneratzera eta proiektuka lan egitera bultzatzen dute gaur egungo korronte eta administrazioek, eta proiektuka lan egiteko testuinguru ederra da kanpoaldea. Liburuak eta irakaslearen azalpenak funtsezkoak dira, esperimentazioa eta bertatik bertarako ezagutza ere bai. Eskola dagoen auzoari, inguruari, txango bati… etekin handia atera dakioke.

Zer ikasi genuen?

Pandemia garaian ikastetxe askok egin zuen kanporako saltoa. Ikasi genuen kanpo espazioak ez direla zertan egunero erabili, baina maiztasunak eta irteerak sistematizatzeak baduela garrantzia, eta noizean behin ordutxo bat kanpora ateratzea ez dela asmoa, orekatuagoa izan behar duela kanpoan eta barruan pasatzen dugun denbora. Ikasgelan eta ikasgelatik kanpo jorratu daiteke gai bera, eta batak bestearen osagarri eta segida izan behar du, kanpoan landutakoa gelan eztabaidatu, gelan barneratutako informazioa kanpoan kontrastatu...

Ikasi genuen, baita ere, curriculum guztia ez dagoela zertan kanpoan landu, baina arlo asko landu daitekeela (historia, kimika, geografia, artea, matematika, ingurumena…) eta espazio horretan zer eta nola landu nahi dugun prestatzea inportantea dela. Gako eta adibide praktiko ugari jaso genuen erreportaje honetan.

Eta ikasi genuen kanpo espazioak ganoraz eta koherenteki erabiliz gero, hezkuntzarako altxorra direla. Dani Zuazagoitia irakasleak hala kontatu zuen: "Ebidentziek adierazten dute kanpo espazioetan ikaskuntza prozesua hobetzen dela; frogatuta dago kanpoan gaudenean jarrera ezberdina dela, baita gure arteko harremanak ere –ikasleen artean, baina baita irakasle eta ikasleen artean ere–, giroa hobea dela finean, umorea hobetu eta emozio positiboak sortzen direla, eta badakigu ikaskuntza prozesuak emozioetan oso errotuta daudela. Horrek guztiak atxikimendua handitzen du espazio horrekiko, eta bertan jaso dituzten esperientziak eta ezagutzak (kontzeptualak eta prozedurazkoak) hobeto berenganatzen dituzte ikasleek. Azalpen abstraktuak baino hobeto ulertzen dira maiz kontzeptu eta eragiketak, ikusi, ukitu eta manipulatu ditzakegunean".

Kanpora ateratzeko oztopoak

Beti ez da erraza kanpoaldean ekintzaren bat antolatzea, adibidez ikasgelan hezitzaile bakarrarekin moldatzen den taldeari bi hezitzaile eskatzen bazaizkio kanpora irten ahal izateko. Sarri malabareak egin behar dituztela aitortzen dute irakasleek, koordinatzeko. Kanpoan zer eta nola egin jakiteko irakasle ugariri falta zaien formakuntza ere traba izaten da, baita lau hormen arteko inertzian eroso dauden maisu-maistrak motibatzea ere. Horrez gain, lana eta ahalegina eskatzen du curriculuma kanpora ateratzeak.

Euskal Herrian, zer esanik ez garaiotan, euria eta hotza lagun ditugu maiz, eta badakigu teoria, "ez dago eguraldi txarrik, arropa desegokia baizik", baina errealitatea da eguraldia sarri muga izan ohi dela kanpora joateko.