Ezinbesteko egoera
Apirilaren 2 eta 3an Parisen iragan zen epaiketa, dudarik gabe, judizialki memento historikoa izan zen. Lehen aldikotz euskal afera judizialetan, defentsa eta estatuaren ordezkariak aho batez mintzatu ziren.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
2017ko apirilaren 8a posiblea izateko, estatu frantsesak ordu arte hartutako jarrera aldatu zuen eta bake artisauei konfiantza egiteko erabaki, gizarte zibilak ETA erakundearekin adosturik haren armagabetzea bururatzeko. Epaiketak argi utzi zuena memento historiko horren garrantzia izan zen eta horretan inplikatu ziren estatuaren ordezkarien konbentzimendua, 7 urte berantago epaitegian beren lekukotasuna ematea onartu dutelako, Barne Ministro ohiak eta garaiko Prefetak ekintza positiboa izan zela eta horren atzean terrorismoa izan balitz ez zirela inplikatuko erran zutenean.
Euskal Herriko bake prozesua munduan eredu bihurtu
Jean Pierre Massias adituak bertan azaldu zuenez Euskal Herriko bake prozesua munduan eredu bihurtu da, estatuaren inplikazio ezaren aurrean gizarte zibilak bake prozesuaren aitzinamendua bere gain hartu eta bururatu duelako.
Luhusoko ekintzak estatuaren partetik aldaketa eragin zuela argi utzi du, ordu arte bilatutako erakundearen kapitulazioa bazterrean utzi da eta bake mugimendua laguntzeko ekintza positiboak egiteko prestutasuna erakutsi du.
Ez zaie epaileei politika egitea eskatzen, bake artisauak xuritzeko zuzenbide penalean oinarritutako erabakia hartzea baizik
Bestalde, konfiantza eta kuraia kate bati esker ere aitzina joan da, Morvan jaunak epaiketan azaldu zuen bezala, bera eta bake artisau ordezkariekin, beste marko batzuetan ezagutuak, Morvan jaunaren eta Baionako prokuradorearen arteko konfiantza, eta, jakina, Morvan eta Caseneuve lehen ministroaren arteko konfiantza, baita Morvan eta Fekl jaunen artekoa ere.
Katebegi bakar batek huts egin bazuen, dena desberdina izan zitekeen. Luhusoko ekintzak lau hilabete barne armagabetzea ahalbidetu zuen. Gizarte zibilaren nahia, azkenean, estatuak ulertu zuen memento hartan, baita justiziak ere.
2017an Baionako Prokuradoreak eta haren gibelean Pariskoak, bake artisauen kontra prozedura judizialak ireki zitzaketen. Ez egitea erabaki zuten. Politikoki, judizialki eta sozialki hori lortu zen 2017an. 7 urte berantago atzerapauso izugarria bizi izan dugu Prokuradore antiterroristak bere ikuspuntu atzerakoia plazaratu duenean. Prozedurari zilegitasuna emateko garai horretan armagabetzea bururatzen ari zela ETAko kideen atxiloketen bidez eta bide horretatik hartzen zituzten armekin!
Epaiketa anakronikoa
Epaiketa anakroniko horretan egoera surrealista batean aurkitzen gara, bake artisauak epaituak dira aste batzuk berantago estatuarekin adostuak eta babestuak izan diren ekintza berdinengatik, hau da, armak eta esplosiboak garraiatzea bakea iraunkortzeko nahian.
2017an estatuaren bake interlokutore izan zirenak, 2023 eta 2024an “terrorista” bezala kontsideratzen ditu ministerio publiko antiterroristak.
Maiatzaren 16an emanen den erabakian bakezaleak direla onar dezaten itxoiten dugu. 2017an gizarte zibila, botere politikoa eta judiziala bakearen alde elkartu ziren bezala, 2024an jarrera hori berrestea. Ez zaie epaileei politika egitea eskatzen, bake artisauak xuritzeko zuzenbide penalean oinarritutako erabakia hartzea baizik.
Epaiketan azaldutako egoerari itzulpen judiziala emateko aukera bada, auzitegiak bere harria dauka eraikin honetara ekartzeko.
"Etat de nécessité" edo "Ezinbesteko egoera"
"Etat de nécessité" delako kontzeptu penala aplikatzea da. Kontzeptu hori delituaren elementu legalaren neutralizazioa ahalbidetzen duen mekanismoa da. Egoera berezi batzuetan delitu batek bere kalifikazio penala galtzea onartzen da oinarrizko askatasun bat edo interes nagusi bat babesteko ekintza beharrezkoa izan denean.
Egoera juridiko horren osagai guztiak baditugu Luhusoko aferan: Luhusoko afera baino lehen, bakea arrisku larrian zen. Luhusoko aferak armagabetzea ahalbidetu zuen.
Azkenean eta sinpleki, justiziak delitu baten egiteko xedea zegoela ezin du erran leporatutako gertakariak bakea iraunkortzearen xedearekin egin zirelarik.
Justiziak ezin du Prokuradoreak eskatu bezala errealitatearekin hain deskonektatua egon, justiziak aztertutako gertakariak beren testuinguruan kokatu behar ditu ondorio juridikoak ateratzeko. Haren zilegitasuna horretan ere oinarritzen da.
Itxoiten dugun erabaki judizialarekin kizkurra kizkurtua izatea da, gizarteak armagabetzearen alea definitiboki itxi ahal izateko.
Xantiana Cachenaut, abokatua
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Aurten, berriz ere, Euskaraldia izan dugu. Bi astez, gure hizkuntza-ohiturei erreparatu diegu, geure buruari galdetuta zenbat eta nola egiten dugun euskaraz. Baina ariketa horretatik harago, galdera handiago bat ere pizten da: zeren araberakoa da hizkuntza baten biziraupena?... [+]
Ekainaren 12an munduko bazter guztietatik –Euskal Herritik ere– heldutako ehunka pertsona batuko dira Egiptoko El Arish hirian, hortik Rafah-raino abiatzeko, Gazaren aldeko martxa globalean. Israel palestinar herriaren aurka egiten ari den genozidioa salatuko dute,... [+]
Nahiz eta jakina izan inkestak ez direla errealitatearen isla zehatza, interesgarria da bistadizo bat ematea, beti eskaintzen baitigute gai zehatzekiko tenperatura sozialaren arrastoren bat. Are garrantzitsuagoak dira, gai zehatzetan sartuegiak edo katramilatuak egoteagatik,... [+]
Haurrak begiratzeko gure paradigma ez da erabat aldatu, baina aldaketak-edo egiten ari gara, egia da, beste kontzientzia maila batekin, aferak duen garrantziagatik-eta. Bazen garaia. Kontua da, baina, haurren bizitza gure esku dagoela, eta behar duten bizimoduan aldaketak... [+]
Stanfordeko Unibertsitateak dohainik eskaintzen duen Storm deituriko erreminta ezagutu berri dut. Adimen artifiziala erabilita, edozein gairen inguruan artikulu akademikoak sortzeko diseinatutako ikerketa tresna da. Fidagarriak eta baimenduak diren hamaika iturri erabiltzeko gai... [+]
Oraindik joan den astea asimilatzen nabil. Boterean daudenen eta botere ereduetan eragin nahi dutenen aldarriak ozen entzun ditugu nonahi. Sareetan zein kalean.
Izan diren manifestazio ezberdinetan, herrietako giza eskubideen garapen maila agerian geratu da. Amerikako Estatu... [+]
Erdaraz hitz egiten duzu, Francok nahi zuen bezala’ kamiseta dut gogoan egunotan, OlaXonMario Galiziako sortzaile digital kuir eta independentistaren diseinua.
Gogora ekarri dut, lehenengo, Isabel Díaz Ayusok alde egin duenean Imanol Pradales lehendakariak... [+]
Noizbehinka aipatu ohi da zientzia, edo hobe esanda akademia, gizartetik urrunegi dagoela. Gauzak honela, aditu eta arituen arteko distantzia ahalik eta txikien izatea da jasangarritasunaren zientziaren zioetako bat. Jasangarritasunaren arloan aritzen garen zientzialariok... [+]
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?
Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]
“Hauxe titulu bitxia” erranen du aspaldian leitzen nauen ARGIAko irakurleak. Jakingo du halaber Stanley Kubrick zinegilearen azken filmaren zale amorratua naizela. Horrek hura esplika dezake. Funtsean, begiak zabal itxita begiratzen diogu munduari, bereziki Gazako... [+]
Badirudi Europar Batasuna eskalada beliko betean sartu dela. Munduaren ordena geopolitikoa kolokan dabil eta Europak bertan zuen pribilegiozko lekua galtzeko arriskua ikusi du. Autonomia estrategikoaren lemapean, beste neurri askoren artean, industria armamentistikoa... [+]
Euskal Herriko mugimendu abertzaleen hasieran, langile borrokak kanpotik inposaturiko zerbait balira bezala ikusi ohi ziren. Euzkadi egunkariko orrialdeetan maiz irakur zitezkeen sozialisten kontrako diatribak. Harritzekoak ere ez ziren erasook, egia esan, egunkari sozialistetan... [+]