Euskaraz erantzundako Baxoko filosofia azterketak ez dituzte zuzendu, “izaera politikoa” dutela argudiatuta
Filosofiako proba euskaraz idaztea “izaera politiko eta aldarrikatzailea” duen ekintzatzat ikusi dute zuzentzaileek, azterketa frantsesez baino ezin baita egin. Ikasleetako bati, baina, etsamina zuzendu diote eta 20tik 12 puntu lortu ditu.
Filosofiako azterketa euskaraz egin duten Bernat Etxepare lizeoko ikasleek ez dute proba gainditu, unibertsitatera joan baino lehen egin behar duten azterketa euskaraz egiteagatik. Zuzentzaileek etsaminetan egidako oharretan gaitzetsi egin dute euskaraz idazteak duen “izaera politiko eta aldarrikatzailea”. Bakar bat izan da Filosofiako proba Baxoko batez bestekoan kontuan hartzea lortu duen ikaslea, Euskal Irratiek zabaldu dutenez: 12 puntu lortu ditu 20tik.
Gainerakoen artean, 20 puntuko proban 6 puntukoa izan da baloraziorik altuena. Gazteek azterketa osoa euskaraz idatzi zuten, hasieran frantsesez idatzitako ohar bat izan ezik. Bertan, “euskaraz ikasteko nahia” azaldu zuten.
Irakasleek ez zuten zuzendu euskaraz idatzita zegoena, eta hasierako aldarrikapen testu horren balorazioa baino ez zuten egin. Kazeta.eus hedabideak irakasleek egindako hainbat ohar bildu ditu. Horietako batek horrela azaltzen du: “Nota sarrerari dagokio, soilik hau frantsesez izan delako idatzia. Garapena euskaraz dago. Nozioen analisiek zorroztasun eskasa dute. Sarreraren bukaera aldarrikapen bat da”.
Beste batek “arrazoi militanteengatik” egindako azterketa dela azaltzen du, eta ez dela oinarrizko arauak errespetatuz egin: “Kopia ezin da balioetsi bere edukian”. Hirugarren batean, euskaraz idatzitako probak “eskakizun metodologikoak” betetzen ez dituela azaldu du zuzentzaileak, eta ikasleak ez duela “gaiaren analisirik” egin. Lana euskaraz egiteko ezintasuna ere nabarmendu dute oharretan: “Eskaturiko itzulpena jaso gabe, nik ezin dut 5/20 gainetik igo”.
Lehen protestak
Azterketaren bukatu ondoren, Bernart Etxepare lizeoko ikasleek agerraldia egin zuten Euskadi Irratiaren aurrean. Hedabideari azaldu ziotenez, “etorkizunean azterketak euskaraz egiteko bidea erakitzen” lagundu nahi dutelako egin zuten azterketa euskaraz. “Arazoa ez da frantsesez dugun gaitasuna, azterketako notek argiki frogatzen baitute gainerateko lizeoetako ikasleen pare ibiltzen garela. Euskaraz ikasteko eskubidean datza auzia. Azterketa honetan frantsesez erantzun behar izateak sinbolikoki ere euskarari garrantzia kentzen dio, euskarazko irakaskuntza bigarren mailan utziz", gehitu zuten gazteek.
Bestalde, Frantziako Gobernuak hizkuntza gutxituak arautzen dituen Molac legean egindako aldaketen kontra agertu ziren. Euskarazko murgiltze ereduari eragiten dion laugarren artikulua Konstituzioaren aurkakoa zela ebatzi zuten maiatzean.
Brebeta, arazo bera
Brebeta, 14 eta 15 urteko ikasleek kolegioko eskolaratzea gainditzeko egin behar duten azterketa, ekainaren 28 eta 29an egin zuten Frantziako Estatuan. Seaskako ikasleek ekaina eta uztailean zehar hainbat elkarretaratze eta ekitaldi —Amikuzeko kolegioa okupatzea kasu— egin zituzten azterketa hauek euskaraz egin ahal izatea aldarrikatzeko. Baxoarekin gertatzen den moduan, frantsesez baino ez dakiten irakasleek ebaluatzen dituzte azterketak.
"Euskaraz bizi nahi dugu" mezua tindatu zuten larunbatean, eta 48 oren inguru eman dituzte atxiloaldian ekintzaileek. Gorka Torre kontrol judizialpean askatu du prokuradoreak, epaiketaren zain; bertze hirurak komisariara deituak izanen dira.
Buruilaren 27an ebiakoitz huntan Euskal Herrian Euskaraz-ek Baionan salatu du Euskara bigarren mailako hizkuntza bezala kontsideratua dela. "Euskaraz bizi nahi dugu" mezua margotu dute departamenduaren egoitzaren gainean.
Ttitto Betbeder Euskararen Erakunde Publikoko zuzendari berriaren ustez kontzertazioa sustatu behar da euskalgintzarekin eta aholku batzordea biziarazi berriro.
Eztabaida gutirekin baina herriaren indarrarekin egin du bere administrazio kontseilua Euskal Kultur Erakundeak irailaren 13 honetan. 70 eta 80 elkarteen ordezkaritza hurbildu zen mobilizaziora, baina suprefeta eta DRACa gabe egin behar izan dute.
Euskal Kultur Erakundeak (EKE), Ipar Euskal Herriko euskarazko kulturaren eragile garrantzitsuenak, arriskuan dauka bere burua, eta elkarretaratze deitu du larunbaterako Uztaritzen. Frantziako Estatuaren laguntzetan 30.000 euroko murrizketa jasan dute 2025ean (udan jakinarazia),... [+]
Orain Baionako merkatuko saltzaileek afitxa bidez jakinarazten dute euskaraz eta gaskoiz aritzeko prest direla. Baionako Herriko Etxeak duela bi urte abiatutako euskara plangintzaren ildotik ekintza abiatu du.
IFOP institutuak eginiko ikerketa ezaguratarazi du Eskualde eta Herri Solidarioen Federazioak Korsikan, eta ondorioztatu dute Frantziako Estatuan biztanleen erdiak nahiko lukeela bere eskualdeak autonomia handiagoa izatea.
Igande goizean elkarretaratzeak egin dituzte Euskal Herrian Euskarazek deituta, Geldi euskara zapaltzea! lelopean.
Euskal Herrian euskara "hainbatetan ukatua edo bigarren hizkuntza bezala tratatua" dela salatu du EHEk, eta egoera hobetzeko hizkuntza politiketan jauziak egitea ezinbestekoa dela adierazi du. Hori dela eta, elkarretaratzeak egingo ditu Maulen, Donapaleun eta Baionan,... [+]
Egoerak bere horretan segituz gero, Euskal Hirigune Elkargoak ez du izenpetuko EEP Euskararen Erakunde Publikoa osatzeko hitzarmen berria. Orain artekoa urte hondarrean bukatuko denez, baliteke 2026an ofizialtasunik gabe izateaz gain, hizkuntza politika bideratzeko egitura... [+]
Euskalgintzako hainbat eragile Baionako karriketara atera dira EEPren finantzaketaren inguruko kezkak agertzeko. 2017tik izozturik den aurrekontuaren aurrean, Frantziako Estatuak iragarritako 100.000 euroko igoera "trufa" gisa salatu dute.
Dozenaka lagunek agerraldia egin dute astelehen arratsaldean Baionan, Pirinio Atlantikoetako Departamenduaren egoitzaren aurrean. Frantziak EEPn 100.000 euro gehiago inbertituko dituela iragarrita, euskararen etorkizuna bermatzeko hizkuntza politikak "ausardia eta... [+]
"Egungo baldintzetan" EEP Euskararen Erakunde Publikoak berritzeko hitzarmena sinatuko ez duela mehatxu eginda, Euskal Hirigunearen Elkargoak sei hilabete eman die erakunde publikoa osatzen duten partaideei Parisekin negoziatzen jarraitzeko. Astelehenean agerraldia egin... [+]
Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]