Euskara derrigorrezkoa edo ezinbestekoa

  • Osakidetzako langileak bidegurutzean gaude. Nahiz eta hizkuntza eta kalitatea banaezinak izan, euskara ez da derrigorrezkoa. Aldiz, lanpostu finko bat eskuratzeko meritu bat baino ez da izan urteetan, eta horregatik hainbeste gatazka eta eztabaida. Euskara derrigorrezkoa edo hautazkoa nahi dugu?

     


2019ko urriaren 28an - 07:48

Irakurle gehienak lehen aukeraren alde egongo dira ziurrenik, baina alferrik ari dira: estaturik ezean, legea aurka daukagu. Horren erakusgarria da Kataluniako hizkuntza-protokoloa, espainiar auzitegiek bertan behera utzi zutena, edo Nafarroako Auzitegi Nagusiaren erabakia. Halere, ezinbestekoa bilaka dezakegu, eguneroko lanaz, historia klinikoa euskaldunduz gero.

Gauza jakina da gure lan hizkuntza gaztelera dela. Historia klinikoa euskara betean hasi gara idazten zenbait medikuk, eta mehatxu horri aurre egiteko, Osakidetzak itzulpenari eman dio lehentasuna, balizko arazoak saihesteko. Euskaratik gaztelerara, eta ez alderantziz. Beharbada ez dute kontuan hartu osasun arloak euskararen normalizazioan egin dezakeen ekarpena, zer esanik ez pazienteen beharrak.

Osasun arloak beste administrazio esparruek ez daukaten berezitasuna dauka, euskara guztiz ezinbestekoa egin dezakeena. Are gehiago, euskara lan-hizkuntza izaten lagundu dezakeena. Pazienteekiko ahozko harremanei buruz ari gara noski, baina baita, eta batez ere, dokumentazio klinikoari eta bere ezaugarriei buruz. Historia kliniko informatizatu eta bateratua bakarra da, pazienteen babeserako ezin alda daitekeena; hots, behin euskaraz idatziz gero, dagoenean geratuko da. Horrenbestez, historia klinikoa euskaraz idazteak euskara ulertzera behartzen du arreta-prozesuan parte hartuko duen edozein osasun-langile, pazientearen segurtasuna bermatzearren. Besteetan ez da horrelakorik gertatzen, eta hizkuntza eskakizunek ez dute erabilera bermatzen.

Ez da proposamen erradikala, egokitua eta mailakatua baizik. Langile erdaldun elebakarrak nagusi diren lan-esparru baterako sortua. Baina etorkizun oparoa izan dezake: dokumentazioa euskaraz landuz gero, langile euskaldunen kopurua eta batezbestekoa gero eta handiagoa delarik, euskara ezinbestekoa bilakatzea

Xede horrekin proposatu ziren euskararen ibilbideak. Horien bitartez arian-arian euskarazko zerbitzua berma daiteke, lehen mailako arretatik arreta espezializatuta, ahozko eta idatzizko harremanetan. Ez da proposamen erradikala, egokitua eta mailakatua baizik. Langile erdaldun elebakarrak nagusi diren lan-esparru baterako sortua. Baina etorkizun oparoa izan dezake: dokumentazioa euskaraz landuz gero, langile euskaldunen kopurua eta batezbestekoa gero eta handiagoa delarik, euskara ezinbestekoa bilakatzea. Aukeran hobe ezinbesteko egitea, lanerako beharrezkoa delako, eta ez derrigorrezkoa, legeak hala dioelako.

Zuzendaritzak ordea, ez du euskara ezinbesteko bilakatu nahi. Horregatik euskaraz idazten dugun apurra gazteleraz jarri nahi du, Itzulbideren bitartez. Bidegurutzean, bide okerra aukeratu du: erakargarria, integratzailea, progresiboa eta oparoa izan daitekeen ezinbestekotasunaren ordez, aukerarik gabeko hautua. Euskararen normalizazio-prozesua astiro eta tentu handiz egin behar dela dioten horiek, bat-batean eta presaz erabaki dute inora ez doan bidezidorra. Euskara aukerazkoa langileentzat, ez derrigorrezkoa ez ezinbestekoa; erabiltzaileentzat ausazkoa, medikuaren arabera.

Osasungintzan, zirkuituek euskara ezinbestekoa egiteko aukera ematen digute, inor behartu barik, inposaketa barik, ekinaren ekinaz.  Itzultzaile automatikoak, kontrara, bide hori eteten du eta gatazkara garamatza. Batetik erdaldunak, hizkuntza eskakizunak eurentzat inposaketa direlako. Bestetik euskaldunak, euskara derrigorrezkoa ez denez kalitatezko arretarik

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Materialismo histerikoa
"Mario Lopez" eta "Gernika"

Krimen matxistak, mediatizatzen direnean, emakumeontzat lezio bilakatu ohi dira, eta bizirik badago, biktimarentzat. Nerea Barjola ikertzaileak Alcasserko kasuaren bidez azaldu zigun hori. Eta Nagore Laffageren hilketak ere lezio astun bilakatzeko arriskua izan zuen, lezioa... [+]


2024-03-31 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Bestaldera begira

Eta arkitektoen burbuilean, krisi klimatikoaren gaineko kezka igartzen al da? Galdetu dit agroekologoak.

Eraikuntzaren sektorea CO2 emisioen portzentaje altuaren eragilea izanik, galderak zentzua badu. Naomi Klein-ek Honek dena aldatzen du liburuan kontatzen du nola hegazkin... [+]


2024-03-31 | Diana Franco
Teknologia
Gorputzaren memoria

Mekanografia ikasi baduzu, gitarra jotzen, josten edo eskuz idazten, ulertzen duzu zure gorputzak zelan memorizatzen dituen zenbait jarduera. Gorputza eta adimena modu miresgarrian daude harremanduta, bat dira. Gizakiok sortu dugun teknologia eta honek gure gorputzarekin duen... [+]


2024-03-31 | David Bou
‘La xarxa ultra’

ARGIArekin azken kolaborazioa egin nuenetik lau hilabete igaro direnean, testu honen bidez nire iritzi-artikuluei berriro heldu diet, baina azalduko dizuet zergatik alde egin dudan denboraldi honetan aldizkari maitagarri honen orrialdeetatik.

Otsailaren 20an La xarxa ultra... [+]


Eguneraketa berriak daude