Eskola-jangela eredua eraldatzeko momentu klabea
Hainbat alorretako 35 bat eragile –sozial eta sindikalak, baserritarrenak, eskolak eta familiak– biltzen dira egun Gure Platera Gure Aukera mugimenduan, asmo argi batekin: eskoletako jantokien eredua eraldatzea. Sarea sortzen online topaketa egin dute martxoaren 27an. Antolatzaileen harridurarako, 75 pertsonak eman zuten izena. Indar horrekin eta Hezkuntza sailan egon diren pertsona eta jarrera aldaketekin aurrerapauso garrantzitsuak emateko momentu egokia dela uste dute mugimenduko kideek.
2015ean sortu zen Gure Platera Gure Aukera mugimendua, edo behintzat, urte horretan hartu zuen egungo izena. “Lehenagotik ari ginen zenbait eragile eskola-jangelen gaia lantzen, baina orduan erabaki genuen mugimenduari forma eta identitatea ematea”, azaldu du Eneko Viñuela Bidezko Elikadura elkarteko koordinatzaileak eta mugimenduko kideak.
Salaketatik eraikuntza fasera
Mugimenduaren lehen urteetako lan-ildo nagusia eskola-jantokien egoeraren inguruan jendartea informatzea eta gaiaren zabalpena egitea izan zen. “Egungo jantokiak ez dira ez bidezkoak ezta jasangarriak ere, eta kalitaterik ere ez dute. Horren salaketa lanean aritu ginen batik bat”, dio Viñuelak. Hain zuzen, 2016an zazpi catering enpresek isunak jaso zituzten merkatua haien artean adostu eta familiei iruzur egiteagatik. “Ordutik Jaurlaritza konturatu da egungo eredua zaharkitua dagoela eta hasi da pixkanaka pauso txikitxoak ematen”, gehitu du.
Salaketatik eraikuntza fasera pasatzeko inflexio puntua 2019ko urriaren 24an eman zen, Legebiltzarrean enpresen iruzurrak ekiditeko eta eskola-jantokien kalitatea bermatzeko hainbat neurri adostu zituztenean. “Akordio horretan sinatu zutenaren arabera, eskolek sukalde propioa edukitzeko eskubidea izanen dute. Egun EAEko eskolen %30ak bakarrik duela kontuan izanda, aurrerapausoa litzateke”. Jantokien kudeaketa eredu osagarri bat eratzeko beharra ere adostu zen bertan.
Eredu berria eraikitzen hasteko topaketa
Aldaketak lortzeko momentu garrantzitsua dela-eta, hainbat eskualdetako taldeen artean topaketa egin zuten martxo bukaeran. “Euskal Herri osoan jantoki eredua eraldatzeko lanean ziharduten taldeen dei asko ari ginen jasotzen azken aldian Gure Platera Gure Aukeran, eta haien artean ezagutzeko eta ideiak eta baliabideak elkarbanatzeko helburuz antolatu genuen topaketa”, dio Viñuelak. Antolatzaileen harridurarako, 75 pertsonak eman zuten izena. “Arrakasta izugarria izan zuen. Bagenekien gaiak interes handia pizten zuela, baina ez hainbeste pertsona aldaketarako pausoak emateko prest zegoenik; uste baino jende gehiago dago gaian inplikatua”.
Indar horrekin eta Hezkuntza Sailean egon diren pertsona eta jarrera aldaketekin aurrerapauso garrantzitsuak emateko momentu egokia dela uste dute mugimenduko kideek. Lau eskoletan urteotan egondako esperientzia pilotuek, gainera, kudeaketa eredu alternatiboak posible direla erakutsi dute. “Osasuntsua, kalitatezkoa, hurbilekoa eta ekologikoa izanen den elikadura sistema eraiki beharra dugu eskola-jantokietan ere. Sarea indartzeko lanean jarraituko dugu guk, proiektuak garatu nahi dituzten eskolen bidelagun izaten”. Eskola Kontseiluetan eskaerak egitera dei egiten diete herritarrei.
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]