UEMAk agerraldia egin du Eusko Legebiltzarrean, gazteen ikus-entzunezkoen kontsumoari buruzko ikerketa aurkezteko. Azterlanean, telebista, sare sozialak, streaming plataformak, musika eta bideojokoen kontsumoa aztertu du udalerri euskaldunen mankomunitateak, eta euskara erdaren oso azpitik dagoela ondorioztatu du. Ikerketak UEMAko kide diren 94 udalerrietako 11.571 gaztek betetako inkesta du oinarri. Ondorengo lerroetara ekarri dugu elkarteak bere webgunean emandako azalpena.
Iraitz Lazkano UEMAko lehendakariak eta Garikoitz Goikoetxea azterketaren arduradunak aurkeztu dituzte datuak Kultura, Euskara eta Kirol Batzordean. Lazkanok diagnostikoaren larritasuna nabarmendu du: “Azken urteetako sentsazioak eta kezkak datuetara ekarri nahi izan ditugu lan honekin, eta egoera makurra azaleratu da. Arlo estrategikoa da ikus-entzunezkoena, eta, beraz, hizkuntza-politikaren ikuspegitik ezinbestekoa da benetako erabaki sendoak hartzea arlo honetan”.
Lazkanok mankomunitatearen nondik norakoak eta egitekoak azaldu dizkie legebiltzarkideei. Gogoratu du, besteak beste, udalerri euskaldunen behatoki funtzioa daukala UEMAk, eta ikastetxe eta udalak bidelagun egin dela ikerketa sakona. “Eskola eta herri askotan kezka handia sumatu dugu ikus-entzunezkoen kontsumoak gaztetxoen hizkuntza-ohituretan duen eraginagatik. Hori bideratzeko lehen pausoa izan da honako hau, errealitatea aztertzea. Bigarren zeregina dator orain: diagnostikoaren argitan neurriak hartzea”.
Ondorioak: erdararen nagusitasuna
Ikerketaren ardura izan duen Garikoitz Goikoetxea UEMAko teknikariak egindako lanaren nondik norakoak aurkeztu ditu Legebiltzarrean. Aipatutako moduan, LH4tik Batxilergoko 2. maila bitarteko ikasleen 11.571 inkesta jaso ditu UEMAk, eta horietan egindako galderen erantzunekin osatu da ikerketa. Zehazki, telebista, streaming plataformak, sare sozialak, musika eta bideojokoetan gazteek zer kontsumitzen duten aztertu da, eta erdarazko kontsumoa nagusitzen da guztietan.
Esaterako, gaztetxoek ikusi duten azken serie edo marrazki bizidunetatik %10,6k baino ez du ikusi euskaraz, eta adinean gora doazen heinean jaitsi egiten da ehuneko hori: batxilergoko ikasleen %3,1ek baino ez du ikusi euskarazko serie edo marrazki-bizidunak. Lehen Hezkuntzan, marrazki bizidunak ikusteko Clan katera jotzen dute (% 42,9) ETB3ra (% 22,1) baino gehiago.
UEMA-ren Txostenean xehe-xehe daude ikerketako emaitzak eta grafikoak.
Aldaketa beharra, zortzi puntutan
Ikerketaren ondorio gisa, honako gogoeta hauek aurkeztu ditu UEMAk Legebiltzarrean:
Aldaketa handiak. Ikus-entzunezkoen panorama asko aldatu da denbora gutxian, eta horrek eskatzen digu begirada zabaltzea eta konplexuagoa egitea. Eta mugitu egin behar dugu: abiada bizian aldatzen ari da hau, eta gaiari heldu egin behar diogu. Urgentea da.
Fikzioa. Gaztetxoek fikzioa bilatzen dute, eta behar dugu apustu sendoago bat. Apustu indartsuak egitean iristen dira emaitzak: Goazen telesaila da adibidea, lortzen baitu etxean eskaraz egiten ez duten gaztetxoengana ere iristea. Behar ditugu halako gehiago. Kontsumoa aztertu dugu azterketa honetan, eta kontsumoa erabiltzen da euskaldunen ustezko atxikimendurik ezaz hitz egiteko. Baina hitz egin dezagun eskaintzari buruz ere.
RTVE. Ikus-entzunezkoak aipatzean, EITB etorri ohi zaigu burura, eta, noski, EITBk ardura handia dauka gai honetan. Hala ere, datuak ikusita, mahai gainean jarri beharko genuke RTVEren ardura ere: gure udalerrietako milaka gaztetxok jotzen dute egunero RTVEra, marrazki bizidunak ikustera, eta euskarak ez dauka batere presentziarik RTVEn.
Plataformak. Azken hilabeteetan ikusi ditugu urrats batzuk plataformetan, baina oso ahulak dira oraindik: pauso horiek areagotu eta sakondu egin behar dira, eta arautu, ez dadin dena haien borondatearen esku geratu. Eta ezinbestekoa da urratsak ezagutaraztea: gure gaztetxoetatik zenbatek dakite Netflixen jadanik badauzkatela euskarazko edukiak?
Erreferenteak. Sare sozialetan nabari da euskarazko erreferente falta, eta jadanik sareetan ari direnen ikusgarritasun falta. Horrek, kontsumoan ez ezik, eragina du gaztetxoen jardunean ere: eguneroko hizkuntza euskara izan arren, sare sozialetan erdarara jotzen dute, besteak beste, erdarazko eremutzat jotzen dituztelako sare sozialak.
Sortzaileak. Erreferenteak behar ditugu, beraz: erreferenteak ikus-entzunezkoetan, sare sozialetan eta kultur arloan oro har. Euskal sortzaileen aldeko apustua behar dugu: ez ikus-entzunezkoetan soilik, baina ikus-entzunezkoetan ere bai. Hutsune handia daukagu. Eskaintza asko ugaritu da, eta itsaso horren erdian proportzioan txikiago ageri da euskara.
Hizkuntza-politikak. Hizkuntza-politikan orain arte baino sendotasun handiagoz heldu behar diogu gai honi: pandemiak ageri-agerian jarri digu ikus-entzunezkoek zer neurritan eragiten duten gure gaztetxoen hizkuntza-gaitasunean eta ohituretan, eta hainbat eremutan ari dira atzerapausoak sumatzen gaztetxoen erabileran. Ez da faktore bakarra, baina adin talde gazteenetan oso nabarmena da eragina. Hala diote eskoletatik.
Ikuspegia. Badugu, beraz, erantzun beharreko galdera bat: hizkuntza-komunitate gisa, herri gisa, zein da gure eredua eta apustua ikus-entzunezkoen arloan? Alegia, zein den gure asmoa telebistarako, online plataformetarako, zinemarako, sare sozialetarako…
Donostiako epaitegi batek aurretik emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. ELAk eta LABek mobilizazioa antolatu dute ostiralerako, eta Euskalgintzaren Kontseiluak bat egin du.
Sena ibaitik metro eskasera egon arren, ez dago Mundolingua museoa aipatzen duen turismo gidarik. Kasualitateak baino ez gaitu eraman horra. Nolanahi, horrela aurkitzen dira, maiz, hiri baten sekretu gordeenak.
Irailaren 9an eta 12an egingo dituzte udako eskolak. Telesforo Monzon eLab Euskal Herrigintzaren Laborategiak hizlari potenteak gonbidatu ditu, besteak beste, Iñaki Iurrebaso, Olatz Altuna, Jon Sarasua, Idurre Eskisabel, Josu Aztiria, Iñigo Urrutia eta Miren Zabaleta... [+]
Aurtengo ikasturtean A2 mailara arteko ikastaroetako dirua itzuliko dute EAEn, baita C1ekoak 16-18 urteko ikasleei ere. Nafarroan A1 mailan matrikularen prezioa itzuliko diete.
Hilotan, euskara sarritan izan dugu albiste. Txarrerako, euskaltzaleon artean nagusi den aldarte ezkorra ikusita. Baina euskararen egoera txarra dela ez da kontu berria, datuen bitartez beste zerbait iradoki den arren.
Har dezagun, adibidez, hizkuntzak irabazi ei dituen... [+]
Gizonezkoak ziren gehienak Sanferminetako entzierroetan; gizonezkoak ia denak Frantziako Tourrean; gizonek hartu dute udako musika jaialdietako oholtza eta backstage-a; gizonezkoak dira nagusi bertso-plazetan; gizonezkoak dira Donald Trump, Vladimir Putin eta Benjamin Netanyahu... [+]
Nafarroako Gobernuak eskaera egin duten familiei iradoki die "datorren ikasturteari begira" abiatu dezaketela tramitazioa.
Sarriegi jokatzen dugu erreaktiboki Euskal Herrian eta Euskalgintzan. Albiste bat, elkarrizketa bat, epai bat, eraso bat. Ondoren, erantzuna. Tamalez, berriro ere inertzia berak nakar Ander Gurrutxagaren elkarrizketa euskarafoboa aztertzera. Gustura gelditu zen, tartean zera... [+]
Euskararen (euskaldunon) aurkako oldarraldiak ertz ugari ditu; horietako bat fronte mediatikoa da, Voxento taldea buru eta PSOE-CCOO-UGTko kide ezagunak ekintzaile nagusi. Sarri eskaintzen digute idatziren bat, barnera dezagun Euskal Herriko hizkuntza ofizialetatik zein diren... [+]
Eraberrituta dator Laba. Egoitza handiagoak ostalaritza eskaintza zein kultur ekitaldiak baldintza hobeagoetan ematea ahalbidetuko du.
Gordin esan dute Aiaraldeko ikastetxeok: euskalduntzea “arriskuan dago” eta ikastetxeek, bakarrik, ezin diote aurre egin “egoera larriari”. Autokritika egin, eta hamar konpromiso hartu dituzte, hezkuntza komunitateek praktikara eramatekoak. Era berean,... [+]
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
UEUk eta BadaLabek ikertzaile gazteei zuzendutako diziplinarteko ikerketa-proiektuen II. deialdia egin dute. Honen helburuak dira ikertzaile euskaldun gazteen arteko harremanak sendotzea eta ezagutza-arlo ezberdinetako ikertzaileak elkarlanean aritzea. Irailaren 22ra arte... [+]
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
IFOP institutuak eginiko ikerketa ezaguratarazi du Eskualde eta Herri Solidarioen Federazioak Korsikan, eta ondorioztatu dute Frantziako Estatuan biztanleen erdiak nahiko lukeela bere eskualdeak autonomia handiagoa izatea.