Betharrametik Uztaritzera, ikastetxe katolikoetako indarkeriak argiratzeko lekukotasunak
Lestelle-Betharramgo (Biarno) ikastetxe katolikoko indarkeria eta bortxaketa kasuen salaketek beste ikastetxe katoliko batzuen gainean jarri du fokua. Ipar Euskal Herriari dagokionez, Uztaritzeko San Frantses Xabier kolegioan pairaturiko indarkeria kasuak azaleratu dira azken egunetan. Oraingoz, 30 bat lekukotasun bildu dituzte, baina baliteke gehiago ere etortzea.
Iazko urri hastapenean hasi ziren Lestelle-Betharramgo (Biarno) ikastetxe katolikoko apez eta zaindari ohien indarkeriak argiratzen eta horien kontrako salaketak jartzen. 1960ko eta 1990eko hamarkaden artean pairaturiko indarkeriengatik edota bortxaketengatik, orotara 112 lekukotasun eta 72 salaketa aurkeztu dituzte –baina hitza hartu duten ikasle ohiek zehaztu dutenari segi, gehiago etorriko dira–.
Bertan gertaturikoak oihartzun egin die Uztaritzeko (Lapurdi) San Frantses Xabier kolegio katolikotik pasatakoei ere. Bietarik pasatako ikasle ohi baten salaketak jarri du fokua Uztaritzeko ikastetxearen gainean, hain justu, bertan ere bortxatua izanagatik jarri duelako salaketa. Uztaritzeko kolegioan zegoela, 1983. urtean "bortxaketa, tratu-txarrak eta kolpeak" jaso izan zituela zehazten du otsailaren 17an aurkezturiko salaketan. Lapurdiko ikastetxe horri dagokionez, oraingoz, beste 30 bat lekukotasun bildu dituzte, direla indarkeria fisikoak zein psikologikoak, humiliazioak edota bortxaketak argitaratuta. Betharramgo kasuan bezala, Facebook sare sozialetik abiatu da pairaturikoa salatu eta kolektiboki erantzuteko dinamika.
Lestelle-Betharramgo ikastetxetik pasatako Alain Esquerrek bazekien: "Hamaika Behtarram agertuko dira Frantzian". Hori ari da gertatzen, azken egunetan inguruetako beste hainbat ikastetxe katoliko direlako jomugan: Monléon-Magnoac (Pirinio Garaiak) Notre-Dame de Garaison ikastetxea, Akizeko (Landak) Notre-Dame du Sacré-Cœur... Mediabask komunikabideari Donapaleuko Etchecopart ikastetxea ere aipatzen dio, Betharramgo auzian aipatzen den Carricart apezak ikastetxe horretan jardun zuelako 1982 eta 1988 urteen artean. Ez du dudarik, hor ere, "bortxaketak egon zirela".
Erasotuen arteko sareak indarra ematen badie ere, ez da ariketa erraza iraganeko traumei begira jartzea: "Nire buru osasuna zaintzen dut orain. Ehortzi genituen gauza asko berriz jalgitzen dira, eta, psikologia mailan, saiatzen gara ziklo negatibo batean ez erortzen", azaldu dio Berria-ri Michel izeneko erasotu batek.
Ondokoa adierazi du Uztaritzeko San Frantses Xabier kolegioko zuzendaritzak sare sozialetan: "Ez dugu uste gure begirada bizkor desbideratu dezakegunik, ezta erran dezakegunik ere guri ez doakigula, gertaera horiek aspaldikoak izango direlakoan. Testigantza horiek ez dira iraganari begira soilik, gaurko egunean behartzen gaituzte entzutera, ulertzera eta ekitera".
Mediapart aldizkariak hilabete honetan ateratako adierazpen eta dokumentuek erakusten dute Frantziako Lehen ministro eta Paueko (Biarno) auzapeza den François Bayrouk 1990eko hamarralditik bazuela gertakari horien berri. Bayrouk gezurtatu egin du informazioa, baina lekukoek dioten gisara, "denek zuten Betharrameko indarkerien berri". Funtsean, erasotu batek salaketa jarri du Bayrouren kontra, "delituak eta faltak ez salatzeagatik".
Betharramgoaren ikerketa aitzina doa
2024. urte hastapenean abiatu zuen ikerketa juridikoa Paueko auzitegiak, eta prokuradoreak lehen urratsa eman zuen iragan astean. Bere agindupean, hiru gizon atzeman zituzten otsailaren 19an Biarnon, eta atxiloaldia bururaturik, horietako bi aske utzi zituzten, legediari segi, egotzi zizkieten ekintzak aspaldikoak zirelakoan. Frantziako Estatuan, preskripzio epea hamar urtekoa da sexu indarkerien kasuan, baina 20 urtekoa da hamabost urtez petitakoa izan bazen erasotua eta 30 urtekoa, berriz, bortxaketen kasuan.
Hirugarrenari dagokionez, epaileak behin-behineko espetxealdia agindu zuen, otsailaren 21ean. Bi delitu larri egotzi dizkio, batetik, 1991 eta 1994 urteen artean hainbat bortxaketa burutu izana, bestetik, 2004an 15 urtepeko ikasle bati sexu-erasoa egin izana.
Paraleloki, iragan azaroan burutu zuten topaketa bat biktimen eta Betharramgo kongregazioko ordezkarien artean. "Betharram ez da libratuko txekeak banatuz, urrunago joan behar da", nabarmendu zuen orduan erasoak salatu zituen pertsonetako batek.
Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]
AEBko Zientzia Fundazioaren Antartikako Programak (USAP) jakitera eman duenez, Antartikako ikerketa-baseetan 2022-2024an egin duten galdeketan, parte-hartzaileen % 41k adierazi du sexu-erasoa edo sexu-jazarpena jasan duela.
Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak.
Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]
2011tik 2021era bitarte egin zituen erasoak, klaseak eman bitartean. Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak sexu abusuen delitu bakoitzeko lau urte eta hilabete bat eta hamabi urte bitarteko kartzela zigorra ezarri dio. Horrez gain, 40 urteko gizonak adin txikiko bakoitzari 3.000 eta... [+]
Getxoko 3. Instrukzio Epaitegiak atxilotze-agindua eman du 2023ko urrian Algortan jazotako talde sexu-eraso batean ustez parte hartu zuen egileetako baten aurka. Kasua sexu-eraso larri gisa sailkatu du magistratuak eta poliziari eskatu dio, gaztea aurkitzen dutenean, epaitegira... [+]
Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]
Gutxienez hamahiru sexu eraso salatu dituzte hainbat emakumek, horietatik bi "intentsitate handikoak", eta besteak "arinagoak". Mugimendu Feministak gogorarazi du salatutakoez gain "sexu eraso gehiago" egon daitezkeela, eta lanean jarraituko duela... [+]
Mugimendu Feministak deituta, ehunka herritar, ordezkari politiko eta jaietako talde bildu dira uztailaren 13an Iruñeko Gaztelu Plazan. Intentsitate handiko eraso baten eta intentsitate txikiko beste hainbat erasoren testuinguruan egin dute elkarretaratzea. Eraso sexistarik... [+]
Uztailaren 5ean egin zituen sexu erasoak Iruñeko barraka gune batean. Leporatutako delituen larritasuna dela eta epaileak fidantza ordaintzeko aukera kendu dio.
2024aren bukaeratik behartu du gaztea berekin sexu-harremanak izatera, diru truke.
Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]
Betharram ikastetxearekin lotutako sexu eta bortizkeria kasuak ikertzeko asmoz, Batzorde Ikerketa Independenteko kideek lekukotasunen bilketa abiatu dute
Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.
San Roman auzoko jaietan bost neska adingaberi ukituak egiteagatik 18 urteko mutil bat atxilotu zuen Ertzaintzak Muxikan (Bizkaia). Udalak eta herriko Mugimendu Feministak elkarretaratzea deitu dute asteartean 20:30erako.