Beren makinak kolektiboan eraikitzen dituzten nekazariak
Urtarrilaren bukaeran, Frantziako L’Atelier Paysan kooperatiba gonbidatu zuten Irulegira bertako ardoen sindikatuak eta Biharko Lurraren Elkarteak (BLE). 25 urtetik gora daramatza nekazaritza ekologikoa bultzatzen BLEk, laborariei formakuntza kolektiboak proposatuz eta jarraipen teknikoak eginez. Ildo horretan, duela hamar bat urte hasi ziren L’Atelier Paysan kooperatibarekin elkarlanean. “Baratzezain txikien talde batek sortu zuen kooperatiba: ikusi zuten profil horretako laborarientzat ez zela makina edo mekanizaziorik, baina aldi berean, haietako askok bazituztela baserrietarako egokituak ziren tresna autoeraikiak, besteentzat ere aproposak”, azaldu du BLEko Maite Goienetxek.
Makinak sortzen, elkarlanean
“Agroekologiara egokitutako makinak eta eraikinak asmatzen eta fabrikatzen laguntzen diegu laborariei, burujabetza teknikora bidean kolektiboki ekinez”, aurkezten dute haien burua webgunean. Izan ere, nekazaritzaren eta abeltzaintzaren alorreko mekanizazioa multinazional handiek bultzatzen dute nagusiki, eredu produktibistara begira eta nekazaria ingenieriekiko eta puntako teknologiekiko menpeko bihurtuz. Kooperatibak eredu teknologiko horri kontra egin nahi dio bete-betean: ahalik eta modu sinpleenean sortzen ditu tresna, makina eta eraikinak, eta haien sorkuntzak eta ikerketak gainontzeko laborariekin modu librean elkarbanatzen.
“Tresnak modu sinplean daude eginak, altzairuz eta burdinez; ez dago robotikarik, guztia oso mekanikoa da”, dio Goienetxek. Autoeraikuntza eta kooperazioa da bidea, eta baserritarrak haien autonomia garatzeko ezagutzak konpartitzera animatzen dituzte. “Ekonomikoki ere balio handia du horrek, baserrietako ohiko makinak oso perfekzionatuak baitira, eta konponketek sekulako dirutza eskatzen dute”, gehitu du. Mota guztietako eraikin eta makinen planoak aurki daitezke latelierpaysan.org webgunean, edonorentzat erabilgarri. Agroekologiako teknologia txikien liburutegi handia da, laborariak beraiek etengabe elikatzen dutena, forora haien sorkuntzak eta ikerketak igoz.
Irulegiko arnogileek badute makina berria
“Haziak ereiteko makina bat eraiki nahi zuten Irulegiko mahastizainek, mendiko mahastiei egokitua egonen zena”, dio Goienetxek. L’Atelier Paysan kooperatiba gonbidatu zuten, eta lan-aste baten ondoren, gidariaren eta formakuntza praktikoa jaso zuten zortzi pertsonen artean amaitua zuten makina. “Haiek planoak eta materiala ekartzen dituzte, eta guk modu kolektiboan, altzairu meta batetik abiatuta, burdina mozten, soldatzen eta abar ikasten dugu. Azkenean, makina guk egina da, autonomoki eta modu kolektiboan”. Gerora, makina horrek arazoren bat duenean, erraza izanen zaie laborariei konpontzea, ongi baitakite nola dagoen egina.
Makineriaren eta orokorki eraikuntzaren alorrak oso gizonezkoena izaten jarraitzen duenez, hori ere kontuan izaten du kooperatibak eta nolabait buelta ematen saiatzen dira. “Erdiak emakumezkoak ginen formakuntza horretan, ekimenok parekideak izatea bilatzen dute”.
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]