Urtarrilaren bukaeran, Frantziako L’Atelier Paysan kooperatiba gonbidatu zuten Irulegira bertako ardoen sindikatuak eta Biharko Lurraren Elkarteak (BLE). 25 urtetik gora daramatza nekazaritza ekologikoa bultzatzen BLEk, laborariei formakuntza kolektiboak proposatuz eta jarraipen teknikoak eginez. Ildo horretan, duela hamar bat urte hasi ziren L’Atelier Paysan kooperatibarekin elkarlanean. “Baratzezain txikien talde batek sortu zuen kooperatiba: ikusi zuten profil horretako laborarientzat ez zela makina edo mekanizaziorik, baina aldi berean, haietako askok bazituztela baserrietarako egokituak ziren tresna autoeraikiak, besteentzat ere aproposak”, azaldu du BLEko Maite Goienetxek.
“Agroekologiara egokitutako makinak eta eraikinak asmatzen eta fabrikatzen laguntzen diegu laborariei, burujabetza teknikora bidean kolektiboki ekinez”, aurkezten dute haien burua webgunean. Izan ere, nekazaritzaren eta abeltzaintzaren alorreko mekanizazioa multinazional handiek bultzatzen dute nagusiki, eredu produktibistara begira eta nekazaria ingenieriekiko eta puntako teknologiekiko menpeko bihurtuz. Kooperatibak eredu teknologiko horri kontra egin nahi dio bete-betean: ahalik eta modu sinpleenean sortzen ditu tresna, makina eta eraikinak, eta haien sorkuntzak eta ikerketak gainontzeko laborariekin modu librean elkarbanatzen.
“Tresnak modu sinplean daude eginak, altzairuz eta burdinez; ez dago robotikarik, guztia oso mekanikoa da”, dio Goienetxek. Autoeraikuntza eta kooperazioa da bidea, eta baserritarrak haien autonomia garatzeko ezagutzak konpartitzera animatzen dituzte. “Ekonomikoki ere balio handia du horrek, baserrietako ohiko makinak oso perfekzionatuak baitira, eta konponketek sekulako dirutza eskatzen dute”, gehitu du. Mota guztietako eraikin eta makinen planoak aurki daitezke latelierpaysan.org webgunean, edonorentzat erabilgarri. Agroekologiako teknologia txikien liburutegi handia da, laborariak beraiek etengabe elikatzen dutena, forora haien sorkuntzak eta ikerketak igoz.
“Haziak ereiteko makina bat eraiki nahi zuten Irulegiko mahastizainek, mendiko mahastiei egokitua egonen zena”, dio Goienetxek. L’Atelier Paysan kooperatiba gonbidatu zuten, eta lan-aste baten ondoren, gidariaren eta formakuntza praktikoa jaso zuten zortzi pertsonen artean amaitua zuten makina. “Haiek planoak eta materiala ekartzen dituzte, eta guk modu kolektiboan, altzairu meta batetik abiatuta, burdina mozten, soldatzen eta abar ikasten dugu. Azkenean, makina guk egina da, autonomoki eta modu kolektiboan”. Gerora, makina horrek arazoren bat duenean, erraza izanen zaie laborariei konpontzea, ongi baitakite nola dagoen egina.
Makineriaren eta orokorki eraikuntzaren alorrak oso gizonezkoena izaten jarraitzen duenez, hori ere kontuan izaten du kooperatibak eta nolabait buelta ematen saiatzen dira. “Erdiak emakumezkoak ginen formakuntza horretan, ekimenok parekideak izatea bilatzen dute”.
Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]
Elkea proiektuan produktu asko eta desberdinak ekoizten ditu David Ruiz de Galarreta Azpilikueta ekoizle amezkoarrak. Olibondoekin hasi zen, baina fruta arbolek, lekaleek eta zekaleek ere beren tokia egin dute proiektuan urteotan. Eta, orain, jarduera berri bat gehitu die... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]
Urteak dira Nafarroan eta beste zenbait tokitan hazien liburutegi proiektuak martxan dituztela. Hazien liburutegiak, liburuen liburutegietan. Euskal Herriko Hazien Sareak antolatutako hitzaldi batean izan zuen egitasmo horien berri Ane Leturia Delfrade Antzuolako liburuzainak,... [+]