Celestino Córdova maputxeak 2018ko urtarrilaren 13an hasi zuen gose greba. Córdova “Machi”-a da, alegia, maputxeen “arbasoen autoritate espirituala”, eta Temuco hiriko kartzelan dago preso.

Paula Navarro entrenatzaile txiletarrak “historia” egin behar zuen: Santiago Morning gizonezkoen 2. mailako futbol taldea zuzenduko zuela iragarri zuen Miguel Nazur presidenteak. Aitzindaria izango litzateke, gaur arte emakume bakarrak ere ez baitu gizonezkoen talde bat entrenatu.

Igandean egin zituzten hauteskundeak Txilen eta Piñera hautagai eskuindarra Guillier zentristaren aurretik geratu da. Guilleren aldeko botoa eskatu zuen Frente Zabalak.

La Vía Campesina mugimenduak mende laurdena darama martxan eta uztailean Euskal Herrian egin zuen bere ibilbideko zazpigarren kongresua. Derion bildu ziren munduko hamaika txokotako nekazarien ordezkariak, tartean, Francisca “Pancha” Rodriguez txiletarra, emakume eta nekazarien babeslea. Herrion kontzientzien gainean zama handia dagoela uste du, eta ez du erronka handia gutxietsi nahi, baina Pinocheten diktaduraren aurka borrokatu zenak oraindik ez du itxaropenik galdu.

Txileko auzitegi konstituzionalak ontzat eman du abortua hiru kasutan despenalizatzeko lege proiektua. Oposizioak hainbat errekurtso jarri ostean hartu du auzitegiak erabakia.

Halaxe zioten Txileko Ramona Parra brigadako (BRP) kideek 1970eko hamarkadan. Pintura arma eta kalea mihise hartuta, muralgintzan lan eder bezain oparoa egin dute azken lau hamarkadetan, baita Pinocheten diktadura odoltsuaren garaietan ere.

1980ko hamarkadan pribatizatu zuten Txileko pentsioen sistema, Pinocheten diktaduran. Estatu mailako arazo bilakatu da azken urteetan, erretirodunek jasotzen dituzten pentsio baxuengatik. Zenbateko hauek kudeatzen dituzten enpresa pribatuen aberasteak ere hautsak harrotu ditu. Hainbat mobilizazio izan dira azken bi hilabetetan herrialdean. Abuztuaren 21ean izan da azkena eta ehunka mila pertsona bildu dira Santiagon pentsio sistema publiko bat aldarrikatzeko.

Uztailaren 21ean atxilotu zuen Gartzia Txileko Estatuko Poliziak. Bere aurka kanporatze agindua zegoela argudiatuta hurrengo egunean bidali zuten Espainiako Estatura. Askapena Euskal Herriko erakunde internazionalistak bideo batean bildu du Gartziak egun hartan bizitakoa.

Atzo arratsaldean atxilotu zuten, Txileko Estatuko Maputxe herriko komunitate batean zegoen euskal militantea. Ostegunero bezala, Maputxe herriaren historia ezagutzeko, eta Maputxeen Mapudungun hizkuntza ezagutzeko, unibertsitateko klasera zihoan militante irundarra. Momentu horretan, unibertsitatean, txiletar polizia agertu, atxilotu eta bere kontra kanporatze agindua zegoela esan zion.

Maputxeraren ofizialtasuna eskatzeko manifestazioa egin dute Temucon ostiralean. 1.500 eta 2.000 lagun artean bildu dira Mapuexpress gunean jaso dutenez. Hizkuntzaren aldeko lanean ari diren hainbat erakunde eta alderdik deitu dute mobilizazioa.