Ondarroako Yaalah elkarteak 2018ko abenduan, BIR GANDUZ proiektuaren barruan, Algeriako saharar errefuxiatuen kanpalekuetara egindako lehen elkartasun bidaiaren laburpen bideoa.

Saharar komunitateak harrera beroa egin die Irati Tobar eta Patricia Ibañez ekintzaileei Bilboko autobus geltokian. Joan den urtarrilaren 1ean, Aaiun hirian zirela, Marokoko poliziak kanporatu egin zituen.

Euskal Fondoak diruz lagunduta, ekainaren bukaeran Sahara Askean hainbat deshobiratze egiten ibili da Hegoak, EHUk eta Aranzadik osatutako lantaldea. Antropologoa, historialaria, irakaslea eta talde horretako partaide den Lourdes Herrastik testuinguru historikoaz, teknikaz, arazoez, harresiaz, orainaldiaz eta etorkizunaz hitz egin digu.

Hemeretzi preso sahararrek zazpi urte baino gehiago daramatzate preso. Joan den uztailean izan zuten epaiketa eta hogei urtetik bizi osorako kartzela zigorrera kondenatu zituen Marokok.

1988an jaioa, Saharan. 2011tik bizi da Euskal Herrian, Bilbon lehenik eta egun Hernanin. Saharar Kontseiluko Giza Eskubideen Komiteko kidea da. Mintzo zaigu bere kasuaz, torturaz, Saharaz, paperik gabe bizitzeaz, gero eta polizialagoa den Europaz...

Bederatzi egun motz gera daitezke lau hamarkadako korapiloaren muina ulertzeko. Sahararrek 42 urte daramatzate Tindufeko (Aljeria) errefuxiatuen kanpalekuetan bizitzen eta hango errealitatea ezagutzeko asmoz 88 zumaiar bertaratu dira, Darahli Elkarteak antolatutako bidaian. Auzolanean, bi herrien arteko elkarlana bideratzea eta 16 urteko ikasle euskaldunek ikas-esperientzia aberasgarriaz gozatzea da helburua. Haiekin bidaiatzeko aukera izan dut.

Jakina da gizakiok eta izaki bizidunok bizitzeko nahitaezko dugula ura. Nazio Batuen Erakundeak ere gizaki guztiok ura izateko dugun eskubidea txertatua du bere oinarrietan. Baina, nola bizi dute eskubide hori, esaterako, Hamadako desertu idorrean bizi direnek? Saharako errefuxiatu kanpamentuetan kalitatezko ura lortzeko zailtasunek erronka bihurtu dute herritar guztiek urerako sarbidea bermatua izatea. Horretarako laguntza lanean dihardu Arabako SEADen Lagunen Elkarteak.

Euskadiko, Nafarroako, Kataluniako eta Espainiako Gazte Kontseiluek Saharako errefuxiatuen kanpamentuetara bidaiatu zuten formakuntza ematera. Formakuntzaren helburua gazte kontseiluek elkartegintzan eta parte-hartzean egiten duten lana Saharako gazteei helaraztea zen eta hauek egunerokotasunean aurkitzen dituzten erronkei aurre egiteko tresnak ematea. Bidaiaren ondorioen laburpena da bideoa.

Maiatza aldera iritsiko dira kamioiak kanpamentuetaraino. Gipuzkoan 70 tona inguru bildu dira eta Euskadin 220, guztira sei trailer eta furgoneta.

1976ko otsailaren 27an Fronte Polisarioak Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoa aldarrikatu zuen Bir-Lehlu-n.