Deserrian bizi den herria
Hunkiturik ikusi genituen azaro erdialdean Saharako lurraldeetatik zetozkigun berriak. Marokok eraso militarrarekin erantzun zion autodeterminaziorako erreferendum eskubidea bistaratzeko saharar talde batek aurrera zeraman ekimen baketsuari. Gertaera hauen aurrean Euskal Herriko hamaika txokotatik heldu ziren Sahararen aldeko aldarriak. Azpimarratu beharrekoa da babes hau ez dela berria; azken lau hamarkadetan askotarikoak izan dira herri honen defentsan antolatutako jarduerak: elikagai, sendagai eta bestelako funtsezko materiala eroateko karabana solidarioak, diru-bilketarako kirol eta kultur ekintzak... 1976an Espainiako soldaduek Mendebaldeko Sahara uztearekin batera alboratu zen deskolonizazio prozesurako Espainiak zuen ardura ere. Ordutik 1991ra arte iraun zuen Maroko eta Fronte Polisarioaren arteko gerrak, eta orduan indartu zen Euskal Herrian herri honekiko elkartasuna. Garai hartan hasi ziren Nikaraguako iraultza sandinistaren aldeko ekimenak ere. Hain desberdinak izan ziren bi
"Fiskalitate global baten faltan, garapenerako lankidetza mundu mailako birbanaketa tresna bakarrenetakoa dela esan daiteke"
prozesu hauen testuinguruan kokatzen da garapenerako euskal lankidetzaren sorrera. Herritik sortutako hainbat elkartasun mugimenduk, pixkanaka, maila desberdinetako erakunde publikoen babesa jaso zuen.
Geroztik, udaletan, foru aldundietan, Eusko Jaurlaritzan baita Nafarroako Gobernuan ere garapenerako lankidetza politika eraiki da, hots, plangintza estrategikoak zehaztu dira lehenetsitako sektore eta zonalde geografikoak zehaztuz, garapenerako lankidetza legeak onartu dira, eta Eusko Jaurlaritzaren kasuan Garapenerako Lankidetzaren Euskal Agentzia martxan jarri zen 2011n. Garapenerako euskal lankidetzaren sorreratik EAEn 17.000 proiektutik gora finantzatu dira administrazio nagusietatik. Denetarikoak izan dira proiektuen jomugak. 2019an esaterako, exekutatutako proiektuen ia %46 Latinoamerikako lurraldeetan garatu ziren, eta ia %20 Afrikan. Xehetasunez ikus daitezke Euskal Lankidetza Publikoaren Atarian 2014tik egundaino finantzatutako proiektuen ezaugarriak.
Aipagarria da gorabeheratsua izan dela lankidetzaren bilakaera. 2008ko krisi finantzarioaren eraginez, EAEn eta Nafarroan ez ezik, gainerako autonomia erkidegoetan ere itzeleko beherakada nozitu zuten politika honi eskainitzako funtsek, kasu batzuetan hutsean gelditzeraino. Kantitateaz gain, azken hamarkada hauetan bere eraginkortasunaren mugez ere aritu da hainbat; izan ere, mundu mailako datuei erreparatuz, bestelako fluxu finantzario eta ekonomikoek hegoaldeko lurraldeetan izan dezaketen eragina, askotan, garapenerako lankidetza fluxuena baino handiagoa izan baitaiteke. Are gehiago, etorkinek euren lurraldeetara bidalitako diru kopurua ere hainbatetan handiagoa izan da.
Hala ere, fluxu desberdinek izan dezaketen eragina zabala bezain konplexua da. Alde batetik, eta fiskalitate global baten faltan, garapenerako lankidetza mundu mailako birbanaketa tresna bakarrenetakoa dela esan daiteke. Eta bestetik, hegoaldeko hainbat herrialdetara kanpotik iristen diren lankidetza fluxuak, lurraldeko Barne Produktu Gordinaren (BPG) zati handia dira batzutan. Esaterako, Mundu Bankuko datuen arabera, Yemengo Errepublikan nazioartetik eratorritako laguntza fluxuek herrialdeko BPGaren %28 izan ziren 2018an, eta azken hamar urteotan Afrika Erdiko Errepublikan lankidetza fluxuek ekarri dutena berriz, batez beste BPGaren %20 izan da.
Lankidetzarik onena behar ez dena omen da. Baina nazioarteko erakundeen eta zehazki Estatu espainiarraren ez ikusiaren aurrean, 40 urtetan deserrian bizi izan den saharar herriarentzat bizirauteko iturri izan da herrien babesa.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Portugaletera bazoazte, autobidea utzi eta hiriko sarrerako bi erreiko bide bazterrean 40 ardiko artaldea ikusiko duzue agian. Makilarekin zaindari dute alboan artzaina, iluntzetan itxituran sartu eta egunez pisu-lantegi arteko zelaietan bazkatzen du artaldea. Bere izena izan... [+]
“Ez dakit” esaldi itzela da, baina zenbat kostatzen den esaten ikastea! Irakasleoi, batez ere, ikasleek eta gizarteak orojakileak garela sinistarazi digutelako. Beraz, eskola-emaileoi ezjakintasuna aitortzeak lotsa eta larria eragiten digu, gure ahultasun hori... [+]
Ikasturte hau, zalantzarik gabe, ekitaldi handien ikasturtea izan da. Horrek hainbat hausnarketa eragin ditu kalean, eragile sozialetan zein sareetan. Eragin baino gehiago, azaleratu; egon bazeudelako lehenago ere. Esan beharrik ez dago: aisialdia ez da erantzukizun politikotik... [+]
Lagunen arteko erlazioak fluidoen fisikaren pean daude, amodio erlazioak baino gehiago, Zygmunt Bauman gorabehera. Ez du gura esan amodio harremanak, egun, solidoak direnik. Likuadora-ren soziologoak saiakera gomendagarria idatzi zuen horretaz, Maitasun likidoa, azpitituluz Giza... [+]
Maiatzean Korsikan egon nintzen topaketa batean, hezkuntza artistikoa eta hizkuntzen irakaskuntza aipagai, gure antzerki taldean hezkuntza eta antzerkia anai-arreba bikiak baitira ekinean. Ikastaroan, luzaz mintzatu ginen linguista batekin, etorkinei frantsesa eta ingelesa... [+]
Pasa den astean kontabilitatea egiteko software libreko programa instalatu nuen ordenagailuan. Ez dakit lurralde guztietan berdin izango den, baina Bizkaian jarduera ekonomiko bat garatzen dugunok Batuz atarian egin behar ditugu fakturak. Batuz ataria ondo dago, baina... [+]
Kooperatiben mugimenduak euskal nortasunaren sakoneko afektu bat esnatzen du gehienetan. Kontzeptuarekiko gertutasun, harrotasun, lurraldetasun bat. Eta bizirik dabil, kooperatibek gaurkotasun handia irabazi dutelako, ez da iraganeko historiako ekimen euskaldun bat... [+]
Zezenketaren kontrakoa naiz, baina debekua heltzen den bitartean, jarraituko dut zezen-plazetan gozatzen”. Lagun baten iruzkin zinikoa gogorarazi dit Jose Luis Ábalos PSOEko ministro ohiaren azken polemikak.
Izan ere, Koldo ustelkeria kasuaren testuinguruan... [+]
Prekaritateak prekaritate, Euskal Herriko ezkerreko militanteak, oro har, ez gara txarto bizi. Udako oporrak dira horren adibide, asko baikara atseden plan bikaina dugunok; ikastaldi aroko gure ekologismoari, ordea, keroseno kiratsa dario. Zein baino zein hegaldi garestiagoak... [+]
“Ea hurrengorako ikasten duzun…”. Horrela agurtzen zuen amak onkologoa, kariñoz eta lotsarik gabe, kontsultatik ateratzen ginen bakoitzean. Hamar bat kontsulta egingo genituen bospasei urteren bueltan, eta agurra beti bera izaten zen. Emakume atsegina... [+]
Wesley Clark AEBetako jeneralak azaldu zuen moduan, 2001eko plana zen bost urtetan zazpi herrialde hartzea: Afganistan, Irak, Somalia, Sudan, Libano, Siria eta Iran. Ez dira bost urte izan, baina denak, azkena Siria, erori dira, Iran izan ezik.
Iranek erasoak Sirian, Iraken... [+]
2016. urtean Ping elkarteak urtero Nantesen antolatzen duen Summer Lab-ean izan nintzen. Gurean ere halakorik badugu, adibidez uztaileko lehen astean Tabakalerako Medialabean ematen dena.
Nanteseko Summer Lab-ean OSHW (Open Source Hardware / Kode Irekiko Hardwarea) inguruan,... [+]
Irango hiru gune nuklearrei eraso diete AEBek pasa den asteburuan. Donald Trump eta aiatolaren arteko pultsuan eta Netanyahuren rolean zentratu dira hedabideak albistea ematerakoan, ez ordea bertoko zein diasporako herritarren larritasunean: Teheranetik ihes egiteko bultzakada,... [+]