"Etorki" Dantza eta kantu batasuna


1976ko ekainaren 27an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Philippe Oyhambururi elkarrizketa

Philippe Oyhambururenkin kontu kontari
"Etorki" Dantza eta kantu batasuna
Euskal dantzaz, Euskal folkloreaz kezkatzen denetarik Etorki ezagutzen ez duen inor ba ote da? Folklore zaleen artean aupatzeko nahiz lurperatzeko Etorki taldeaz mintzatu ez den guti izango da. Berehala sortzen du eztabaida. Arrakastarik gabeko jardunaldirik ez du egiten. Esamesa beti sortzen du. Inor ez da ixilik gelditzen.
Oraingo honetan ere horrelako zerbait gertatuko da. Donostian Uztailaren 6-an, Vitoria Eugenian eskainiko ditu bi ikusgarri . Hego aldeko beste hirietan ere aurtengo udan ikusi ahal izango dela uste dugu. Hori dela eta Philipe Oyhanbururekin mintzatu gara. Berau dugu Etorkiren sortzaile ez ezik jarraitzaile antolatzailea ere. Oyhanbururik gabe Etorki ez daiteke uler, Etorkirik gabe Oyhanburu uler ezin daitekeen bezala.
-- Noiz eta nola hasi zineten Philippe?
-- Urte pixka bat bada. 1954 urtean hasi ginen. Parisko Ghamps-Elysees Antzokian izan genuen gure ekinaldia. Harraz gero dihardugu asmo eta gogo berdinez.
-- Zuen asmoak zer nolakoak ziren guti gorabehera pentsatzen dut baina zerbait berezirik ere nahiko zenuen...
-- Guk gauza ongi egitea nahi genuen. Amateur gisan lana egitea ez zen aski. Profesional bidea hartu beharra zegoen. Horrexegatik utzi genuen Oldarra taldea eta ekin genion Etorkiri.
-- Profesional bidea erraz esaten da.
-- Bai izatea zailago da. Gaur egun, gauza behar berala antolatzeko amateur batentzat lan gehiegi izaten da. Baina profesional bideari heltzen badiozu ]anbiderik ez duzu izaten; beti ozta ozta ezinean ibili behar duzu.
-- Baina, arazo hau zuena bakarrik al da?
-- Profesional izan nahi duen edonori gertatzen iaion-arazoa da hau Frantzian bizpahiru talde besterik ez dela jakitea nahikoa da, profesional bizimodua egitea oso zaila dela ikusteko. Eta jakina folklorean oinarritzen aen talde bat osatu nahi baldin baduzu are eta zailago da oraindik. Hori bistan da.
-- Nola moldatu zarete beraz? Zer bide aukeratu duzue?
-- Erdi bide bati eldu diogu. Etorkik aldizka egiten du lan. Aldi horrek 6 edo 8 hilabete irauten du. Gero bakoitza bere etxera edo bihurtzen da. Baina biltzen garan aldi horretan beste gauzarik ez da egiten, jo eta ke eguneko oren guzietan lanean gauza prestatzen.
-- Aldizka profesional izate honek eragozpenik izango du...
-- Eta haundiak gainera. Jende berria bilatu behar da. Bilatu bakarrik ez, jende berria prestatu egin behar da. Eta horrek lan asko eskatzen du. Horrela maila on bat lortzea neketsuagoa da.
-- Nola aukeratzen duzu jendea?
-- Aurreko alditan parte hartu zutenetarik beti izaten dira berriro ere etortzen direnak beti izaten dira batetik, eta bestetik jende gartea, ikasle jendea bilatu izan ohi dut. Egia esan, aukeratu baino gehiago doai batzuk izanik etortzen dena eta lanerako gogoa duen oro hartzen dut.
-- Orain, gaur egun, zer egiten duzue?
-- Barka baina, lehengo galdera bukatu nahi dut. Nik, neska eta mutil 25 lagunek osatutako taldea egin nahi izaten dut. Eta horratx, oraindik talderik ez dut osatu. Hiru abeslari falta zaizkit: soprano, tenor eta bajo bat; eta musika tresnak jotzen dazkiten beste bi behar ditut. Hautarik inork etorri nahi baldin badu, pozik Etorkiren ateek zabalik daude.
-- Eta orain...
-- Orain; batipat gauza prestatzen lanean ari gara. Martxoan hasi ginen. Apirilaren 15 arte besterik ez genuen egin gure emanaldia prestatu baizik. lbarrolan bizi gara. Eskola eta apez etxea hutsik zirelarik, Ibarrola guretzak zoragarria izan da. Apezetxean bizi gara eta gure dantza-kanta lanak eskolan egiten ditugu. Oso ederki moldatzen gara.
-- Ondo da. Baina, zuen lana, profesionaitasuna alde batera utzirik, beste taldeengandik zertan bereizten da?
-- Zenbait taldek, gehienek, hain zuzen, euskal dantzak jaso eta bildu dituzten bezala eskaintzen dituzte. Bere garbitasunean, ezer aldatu gabe, ematen dituzte. Lan hori, egia esan, beharrezkoa eta egokia da. Bistan da. Guk beste bide bat aukeratu genuen ordea. Guk euskal dantzak egiten ditugu baina dantza bakoitza bere osotasunean eskaini gabe. Dantza bakoitzatik, gure ustez, zatirik egokienak aukeratzen ditugu. Zati horiez baliatuz beste dantza bat moldatzen dugu.
-- Hori ez al da euskal dantzen nortasuna haustea? Ez al da realitatea bortxatzea?
-- Ez dut uste. Guk euskal dantzen muina bila nahi izaten dugu. Dantzen nortasuna gordeaz osatzen ditugu gure dantzak. Bide hau beste bide bat da eta gure ustez jatorra gainera.
-- Zer delata bide hori?
-- Zerbait berria egin nahi izan dugulako batetik eta bestalde publikoa gogoan dugulako. Guk jendeak pozik ikusiko duen zerbait eskaini nahi dugu. Ipar Ameriketara joaten garenean nik ez dut uste dantzak bere garbitasunean eskaintzea beharrezkoa denik. Jendeak pozik ikusiko duen gauza eskaintzea egokiagoa da. Hori bai, euskal dantzen muina gordeaz eta errespetatuaz. Gu gauza ikusgarria izan dadin ahalegintzen gara.
-- Ikusiko dugu Donostian, Uztailaren 6-an zer gertatzen den. Aurrez dakigu denetariko iritziak izango direla Baina interesgarria izango dela ere dudarik ez dago. Arte alorrean bide asko da. Bakoitzak berea asmatu behar du. Euskal folklorea munduan zabaltzen duen guzia onuragarria zaigu.
D. U.
29

Gaiez\Kultura\Dantza\Euskal Dant
Gaiez\Kultura\Dantza\Taldeak\ETORKI
Pertsonaiaz\OYHAMBURU1

Azkenak
Dopina

Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]


Gorpu bat aurkitu dute Nagoreko urtegian, Nafarroan

Herritar talde batek bainua hartzen zegoela gorpua aurkitu eta Polizia deitu zuen. Iruñera eraman dute gorpua autopsia egiteko, eta heriotzaren zergatia argitzeko. Gizonak 51 urte zituen.


Ukrainako Independentzia Egunean, Kievek eta Moskuk 146na preso trukatu dituzte

Arabiar Emirerri Batuen bitartekaritzarekin lortu dute preso trukea gauzatzea. Zelenskik adierazi du Ukrainak "askatasunaren alde" borrokatzen jarraituko duela, herrialdeak independentzia aldarrikatu zuenetik 34 urte bete direnean: "Bakea behar dugu, eta gure... [+]


Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez hemeretzi pertsona hil ditu, tartean lau kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean lau kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak. 


Imanol (edo futbola gizartearen isla, beste behin)

Futbola herriaren opioa zela zioten batzuk; garrantzitsuak ez diren gauzetan garrantzitsuena dela pentsatzen dute hainbatek; kapitalismo basatienarekin lotzen duenik ere bada… Nire iritziz, gizartearen isla soila da; herritarron gabezia eta arazo askoren isla.

Ez zait... [+]


2025-08-25 | Thomas Barlow
Hizkuntzaren ertzetik erdialdera

Hizkuntzalari ospetsu José Ignacio Hualdek hiru joera nagusi bereizi ditu euskaldun berrien artean, batuarekiko harremanari dagokionez: euskalki biziko herrietan, gazteek etxean euskalkia darabilte eta eskolan batua; gaztelaniaz hitz egiten den hiriguneetan, gehienek batua... [+]


2025-08-25 | Haritz Arabaolaza
Irakasleon figura

Azkenaldian buruari bueltak ematen ari natzaio, hezkuntza publikoaren egoerari. Aurtengo ikasturteko greba garaiak pasa dira eta lan hitzarmen berria sinatu zela denboratxo bat igaro da. Irakasleoi, onerako eta txarrerako, garai hartako odol beroa hoztu zaigula esango nuke. Ez... [+]


2025-08-25 | ARGIA
Euskaltzale independentistak Behorlegiko kanpaldian bildu dira, Nafarroa Behereko EHEk gonbidatuta

Ez diote ezeri muzin egin nahi opor giroan: natura, aisialdia eta gogoeta izango dira ardatz Euskaltzale Independentisten Akanpadan, abuztuaren 25etik 31ra.


Israelek eta Hamasek su-etenerako negoziazioekin jarraitzen dute, Gazan gosetea “larritzen” ari den bitartean

AEBetako Estatu idazkari Marco Rubio astelehenean biltzekoa da Israelgo atzerri ministro Israel Katzekin, su-etenerako akordioez mintzatzeko. IPC Jakien Segurtasunaren Faseen Sailkapen Integratuak agentziak ostiralean kaleratutako txosten batek ohartarazi du Gazan gosete... [+]


Gaskoia irakatsiko dute lehenengo aldiz Samatzeko eta Bidaxuneko eskoletan

Martxan daude okzitanieran jatorria duen hizkuntza berpizteko hainbat ekimen. Ipar Euskal Herrian galzorian dagoen hizkuntza da gaskoia; aurreko mende hasieran galdu zen Hego Euskal Herrian.


Itsas salbamenduak 236 pertsona erreskatatu ditu Kanaria Handitik 429 kilometrora zegoen txalupa batetik

Sahara hegoaldeko gizonak, emakumeak eta adin txikikoak zeuden txalupan. Merkataritza ontzi batek jitoan zebilen txalupa ikusi, soka bat lotu, eta laguntza eskatu zuen.


2025-08-25 | ARGIA
Dani Larrea euskaltzalea hil da, Emun kooperatibaren sortzailea

Gaixoaldi baten ondorioz, 65 urterekin hil da Daniel Larrea Mendizabal. 


Gazte boluntarioak frankismoko memoria berreskuratzen

Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.


2025-08-25 | Euskal Irratiak
Zigor Akixo
“Euskal Herriari, Miarritzeko herriari eta itsasoari atxikia zitzaion Maite Maniort”

95 urte bete zituela zendu zen Maite Maniort Hennebutte, 2025eko uztailaren 10ean.


Jose Manuel Gorospe zendu da, Euskadiko Filmategiko sortzaileetako bat

Jose Manuel Gorospe Meagas aktore eta kultur ekoizle donostiarra zendu da, 81 urterekin, Madrilen. Bizitza osoa antzerkiarekin eta ikus-entzunezkoen munduarekin era batera edo bestera lotuta pasatu zuen Gorospek, eta, besteak beste, Euskadiko Filmategiaren sortzaileetako bat... [+]


Eguneraketa berriak daude