Aiatar Batzukin Elkar-Hizketan


1973ko maiatzaren 27an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Aiatar Batzukin Elkar-Hizketan
Aiako festak ere badatoz. Maiatzaren 31an ospatzen da Santa Isabel eguna. Hori dela eta, ilunabar batez, Aiara joan ginen bertako zaharren bat, gazteren bat eta apaizarekin hitzegiteko asmoz.
Zenbait galdera egin genien, eta baita besteak erantzun ere Z. Argiaren irakurlegoarentzat.
Lehenik, on Juan Lekuona erretorearekin joan ginen. Ta beste gabe, hona hemen galde-erantzun laburrak.
Baduzue eliza bat. Emanen al zeniguke bere berri laburttoren bat?
Gaurko eliza hau, ez da lehenengo eraiki zena. Lehenengoa orain "Toki Alai" taberna dagoen lekuan zegoen. Oraingoa berriz, 1914 eko maiatzean inauguratu zen. Eraikitzen, bi urtez lehenago hasi ziren (1912. Urtean, alegia). Bestalde, esan beharrekoa da, hauzo lanean egina dela eliza hau. Herriak, lehengo eliza finkaturik zegoen lurraren truke, 5000 pezeta eman zuen berria eraikitzeko, gutti gora-behera. Kanpotik ere, hartu ziren laguntzak, bainan ez oso haundiak.
Jenderik joaten al da elizara?
Bai, gehienak joaten dira.
Euskara lantzeko gogorik nabari al da?
Bai; haurren artean, esate baterako, "KILI-KILI" derizten hamalau kuaderno banatzen eta betetzen dira. Eskolan zebiltzan umeentzako, alfabetatzeko eskola bat ere eratu zen. Larrien artean berriz, ni etorriez gero bi ikastaro eratu ziren: alfabetatzekoak, noski!
Euskal irakurlegoa?
Urria. Badira Z. Argiaren zenbait harpidedun. Baita Gero editorialeko beste zenbait ere. Anaitasuna-ren bat edo beste ere bai, naiz ta duela guttiarte gehiago egon.
Ta beste gabe, erretorearekin, elkar-hizketa bukatu dugu. Eta ondoren, hirurogei urteko Patxi Agirrerengana jo dugu. Berak, humoretsu eta ongi hartu gaitu bere Etxeberri baserrian.
Arren, Patxi, kontatuko al zenizkidake Aiako ohitura zahar batzu?
Bai gizona bai, kontatuko dizkitzut. Orain mementuan asko gogoratzea ez da errez, bainan... Lehen, festak, San Martin-dik gurutzea ekarriaz egiten zen prozesioarekin hasten ziren. Prozesioa irixterakoan, "altxafuegoak" botatzen ziren, ezkilak (kanpaiak) jo; eta izugarrizko alaitasuna sortzen zitzaigun. San Martingo Migel Maria zena izaten zen txistulari. Gu berriz, etxean genituen jantzi hoberenak jantzita joaten ginen elizara.
Ohitura hori, ordea, duela hemezortziren bat urtetatik etorri zen hozten eta moteltzen (indarra-galtzen). Nik uste dut, prozesio hura indarra galtzen joatearen arrazoi bat, egin zen bide berria dela. Gero, duela bosten bat urte gutti gora-behera moztu zen.
Ederki, Patxi. Ta beste ohituraren bat esanen al zeniguke?
Ba... lehen, festatan, herriko alkatea hemen zegoelarik, "dantza-soka" egiten zen. Hauzoko gazteak izaten ginen dantzari. Aurreskua dantzatzen zutenetan lehenengo zegoenari alkateak eramaten zion neskatxa bat. Eta gertakizun horrek, izugarrizko alaitasun bat sorrarazten zuen. Gaurregun ordea, ohitura horiek galdu egin dira, tamalez.
Geroztik, ohitura baztertzeak, pentsakera aldaketak, eta beste aldaketa asko izan da Euskal Herrian. Baita Aia hauzo hontan ere. Zer deritzazu?
Ongi ez zait iruditzen, bainan...! Zaharroi pena haundia eman digu ohitura horiek baztertzeak. Aiako hauzoari, nere ustez, aldaketa horiekin indar haundi bat kendu zaio.
Aian, dantza-askatua egiten, onak omen zineten. Geroztik ordea, guttituz doaz era hortan dantzan dihardutenak. Zergatik iruditzen zaizu?
Bai, lehen Aian, baziren dantza-askatuan ibiltzen zirenak, onak gainera! Ibili, denok ibiltzen ginen. Gaur ordea, zeuk esan duzun bezala, ez. Eta, ene ustez, aldaketa honen (lehen aipatutakoaren: dela ohitura baztertze, eta abar) fruitua da hori.
Eta, bukatzeko, azken galdera: bidezkoa al deritzazu horri?
Ez, ez; ez zait bidezkoa iduritzen. Euskal-kutsu haundiakoa da dantza-askatu kontu hori. Eta gainera Aian zerikusi haundia eduki duena. Zeren eta alaitasunezko indar haundi bat eman izan dio. Eta Aiari indar hori kentzea ez deritzat ongi, ezta ondo-erdi ere.
Ta honenbestez, Patxirekin egin genduen solasaldia. Gure erantzule prestua afaltzen geratu zen , eta gu, gazte batengana jo genduen: Jon Agirre gaztearengana hain zuzen ere. Hemeretzi urtetako mutil hau, han aurkitu genduen bere Arbilleta baserriko sukaldean. Erantzuteko prest hura ere.
Hik gazte horrek, Aian bizitzeari zer sentidu ikusten diok?
Ba, sentiduak asko. Alde batetik, neroni jaiotako hauzoa delako; bestaldetik, berriz, gazteen artean giro berezi bat dakusadalako.
Hemen Aian, gazteok zelan jokatzen duzue?
Igandetan mendira irteera batzu egiten ditugu.; zenbait euskal jaialdi eratu; uda garaian hitzaldi batzu, euskal alfabetatzeko ikastaroren bat edo beste noizpehinka. Eta abar. Gutako beste gazte batzu, berriz, bertsolaritzan dihardute. Bestalde, gazteok nehiko kezkati agertzen gara euskal gaietaz, eta noizpehinka egiten ditugu zenbait bilera, eta abar.
Ta bukatzeko: zer etorkizun dakusak Aian?
Etorkizun exkaxa, egia esa. Hala ere, gazte jendea euskalzaletasunari asko atxikirik dago, eta zerbait ona itxaro dut hortik. Badira baserri haundi ta ondo moldaturiko batzu, bainan orohar, baserriak ez dira haundiak eta bizibide bat ateratzeko haina ez dute ematen. Umeengan berriz, alaitasuna nabari dut eta euskal giro batetan itsatsita daudela dakusat. Eta horiengan, etorkizun nahiko aberatsa ikusten dut. Kirol aldetik, exkax ikusten dut Aia: pilota lekurik ez, eta beste erarik era ez kirolzaletasuna sortu eta lantzeko.
Eta honenbestez, Jon Agirrerekin izan dugun elkar-hizketa laburra.
Ta guk, gure eskerrik beroenak ematen dizkiogu erantzule guztiei. Zahar, gazte, apaiz, era askotako jendearen eritziak agertu nahi izan ditugu. Aiari buruzkoak, noski!
Aiatar guztiei, eta festa horietara inguratzen diren guztiei, jai alai batzu opa dizkiet.
TRIKUARRIETA
12

Gaiez\Gizartea\Besteak
Egileez\TRIKUHARRI1\Gizartea

Azkenak
Urruñako sukalde zentrala prest da herriko haur eta adinekoei tokiko elikadura prestatzeko

Herriko Etxeak elikadura burujabetzaren aldeko urrats handia egingo du 380 metro koadroko azpiegitura berriarekin. Sukaldeak haur eta adinekoentzako janari osasungarria eskainiko du, tokiko produktuekin eta tokiko laborantza indartuko du.


Mapamundiak Afrikaren benetako tamaina islatu dezala aldarrikatu du kontinenteak

“Mapak ez dira erreminta hutsa, sinboloak dira, eta mapa zuzentzea Afrikari buruzko narratiba globala zuzentzea ere bada; duintasun kontua da”. Afrikako Batasunak eskatu du munduan oraindik erabilienetakoa den mapa distortsionatua alboratzeko.


Euskal Selekzioak jokatuko du munduko Wallball txapelketan

Wallball txapelketa abuztuaren 27tik 30era jokatuko dute. Euskal Herritik aparte Argentina, Belgika, Erresuma Batua, Valentzia, Herbehereak eta Puerto Rico herrialdeek hartuko dute parte.


Oposizioari aurrea hartuz, Bayrou konfiantza mozio batera aurkeztuko da irailaren 8an

"Gehiengoa lortzen badugu, gobernua berretsiko dute; bestela, erori egingo da", adierazi du Frantziako lehen ministroak. LFI Frantzia Intsumisoak, Frantziako Alderdi Komunistak, ekologistek, Alderdi Sozialistak eta RN Batasun Nazionalak, ordea, dagoeneko jakinarazi dute... [+]


Wagner birformulatua

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.

---------------------------

Oraingo... [+]


Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez 20 pertsona hil ditu, tartean bost kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak. 


BEC ondoko ‘minipisuak’: 1.000 euro hilean eta 24 metro koadro, iruzurrean oinarrituta eta legearen gainetik

639 'minipisu' ari dira eraikitzen Barakaldon, BEC erakustazokaren aldamenean. Udal ordenantzak aginduta, hotel erabilera eman behar zaio espazio horri, baina "alokairu malgua" dela dio Be Casa-k. Egun batzuetako alokairuetatik hasi eta "hilabete batzuetarako... [+]


Festetako egitarauaren argazkia matxista dela salatu du Cascanteko emakumeen elkarteak

Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.


Paul Laverty gidoilari britainiarra atxilotu dute Edinburgon, Gazako genozidioaren aurkako kamiseta eramateagatik

Poliziak Palestine Action ekintzaileen taldea babestea leporatzen dio, Erresuma Batuko Gobernuak uztailean erakunde terrorista izendatu zuena. Bizpahiru orduz atxilo egon ondoren aske geratu da, baina epailearen aurrean deklaratu beharko du irailaren 18an.


Ipar Euskal Herrian hiru herritarretik bi autonomia handiagoren alde daude

IFOP institutuak eginiko ikerketa ezaguratarazi du Eskualde eta Herri Solidarioen Federazioak Korsikan, eta ondorioztatu dute Frantziako Estatuan biztanleen erdiak nahiko lukeela bere eskualdeak autonomia handiagoa izatea.


Sexu heziketan formatuko dituzte irakasleak, Nafarroako hamabi ikastetxetan abiaturiko proiektu pilotuan

Bost sexologoren formazioa jasoko dute Nafarroako hamabi ikastetxetako irakasleek: sexualitatea ikasleekin lantzeko edukiak eta proposamen pedagogikoak eskainiko dizkiete. Skolae programaren segida izango da, nolabait.


Reem Dandan, Gazarako Mugimendu Globala
“Gure herrian genozidioaren konplizeak badaude, gure erantzukizuna da horiek salatzea”

Global Sumud Flotillak deituta, dozenaka ontzi itsasoz ahaleginduko dira Israelek ezarritako blokeoa hausten. Ekimenera mundu osoko aktibistak batu dira, tartean lau euskal herritar. Deialdiari babesa adierazteko, Gazarako Mugimendu Globaleko Euskal Herriko delegazioak hainbat... [+]


2025-08-26 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Gogoratzeko moduko porrota, Taiwango gobernuarena

Logikoena zen, uztailaren 26ko lehen zaplazteko argiaren ondoren. Baina abuztuaren 23ko bigarrenak ihesbide politiko ia guztiak itxi dizkio Lairen gobernu taiwandarrari. “Gogorarazpen bozketan” beren hautetsi-tasuna gal zezaketen oposizioko Kuomintageko zazpi... [+]


Makro-onurak, mikro-ondoezak

Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]


AEBetako Defentsako inteligentzia zerbitzuko burua kaleratu dute, Iranen aurkako erasoetan Trumpi aurre egin ostean

Jeffrey Kruse buru zen Defentsa Departamentuko inteligentzia zerbitzuek eginiko txosten baten arabera, AEBek Irango gune nuklearrei eginiko erasoek ez zuten Teheranen gaitasun nuklearra "guztiz suntsitu", bizpahiru hilabetez atzeratu baizik. Trumpek, ordea, adierazi zuen... [+]


Eguneraketa berriak daude