Berari Zor Dio Txistuak Den Guztia


1973ko otsailaren 11n
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Isidro Ansorena txistulariari elkarrizketa
Benetako Artista. Isidro Ansorena, Txistularia
Berari Zor Dio Txistuak Den Guztia
Iruiñeko, Baionako eta Lekeitioko eliz nagusietan ba omen dira arrian landutako aingeru txistulariak bere danbolin eta guzti. Eta aingeru maillara iritxi zaigun aragizko txistulari beneragarri den Isidro Ansorena jaunari gure elkarrizketa egitera eldu geranean ikusi dugu, ikusi, Donostiako txistulari famatuak ez diola inbiririk inongo aingeruri.
Gizon apala, apalik bada, aurkitu dugu konpota-katillu bat gosaltzen ari zela. Farre egiten zion elkarrizketa egin beharrari. Izan ere, txistularien maixu aundi honi utsaren urrena egin duela iruditzen zaio, bere txistularitzan. Txikitandik ikasi baitzuen, etxetik baitzekarren ezurretaraiño sartua.
Larogeita bat urte egingo ditu datorren maiatzean eta amalauekin asi zen txistu jotzen, kaleko txistularitzan.
Hori Ernanin zan, ernaniarra baitugu gure maixua.
Munduko txistularirik onena dela esan diodanean, ezetz esaten du. Hori gehiegi esatea dela. Bainan guk badakigu hori duela eta besterik ez bere neurri jetorra.

–Ez ote zera, bada, zu danetan onena?
–Ez, ez. Gasteizkoak gure aurretik izan ziran Bermeon, I9I0 garren urtean
–Nork irakatsi zizun txistua jotzen?
–Gure aita txistugillea zan; eta sarritan esaten zidan: "Jo ezak hori!" Nik hora jo egin behar, nolakoa ote zan ikus zedin. Baiña nik iru osaba izan nituen txistulari, irurak zein baino zein obeak. Inazio, Castro Urdialeseko txistulari, Manuel, Errenteriakoa eta Fernan do Balmasedakoa. Eta nere osaba Fernando honek erakutsi zidan fintasun pixka batekin jotzen.
–Gaztetandik asi ziñan Ernaniko plazara irtetzen
–Amalau urtekin. Ederra izan zan hura! Bazan Ernanin txistulari-banda. Eta behiñola, Olaizola, bigarren txistulari zenaren anaia bat, beste norbaitekin mutur ibili zela edo ez zela, txistulari ari alkateak bere lekua bat batean kendu zion, zer ikusirik ez bazuen ere arazo hartan. Horrela gertatzen dira gauzak.
Orduan nere anaia Joseri eman zioten lan hura, bera ere ibiltzen baitzen Donostiako elkarteetan eta, txistu jotzen. Baina nere anaia ez zan osasuntsua eta utzi egin behar izan zuen. Neri deitu zidaten, geratzen zen txistulari zaharrari lagun nezaion. Eta horrela ibili nintzan zaharrarekin bi urtetan, danboliñik gabe. Teodoro Erauskin zen zahar hura. Laister il zen eta berriz ere gure anaia asi zen. Biok ibili giñen.
–Beste maixutik ez al zenduen izan?
–Bai. Garai hartan Ernanin oposizioak egin zituzten eta ni Tolosara joaten nintzan, Jose Zestona jaunarengana, ikastera. Harek erakutsi zidan asko, asto benetan. Ni ez nintzen alkatearen gogozkoa baita gehiagoz prestatu ninduen. Eta baita irabazi ere.
–Zerbait berezirik erakutsi al zizun Zendoiak?
–Bai. Harek zionez, nik beste iñork ez zion jarraitu bere eskolari.
–Zuk ez al duzu zeure eskola bat sortarazi? Zuk egin ohi izan duzun konpas irukoitz hortaz Zer diozu?
–Baztango txistulari batek jaso zuen liburu batean era hori. Irunen, klarinetea jotzen zuen Larruker izeneko batek erabiltzen zuen eta neri liburua utzi zidan. Gero hortik aurrera, nere xaltxa ere eman izan diot, jakiña.
–Guk badakigu maixuaren "xaltxa" hori, Ansorenaren eskola berri bat izan dela. Iñork ez bezala gxatu baitu berak txistua Goxatu, findu, goraipatu, artista batek bakarrik egin dezaken moduan. Ansorenarekin igo zan txistularitza goi maillaraiño. Gaur txistua nola jotzen dela uste duzu?
–Danetatik dago, jakiña. Baña akats bat nabarmentzen dela uste dut, azkar azkar jotzeari ematen zaiola garrantzi aundiegia eta bihotzik gabe, goxotasunik gabe jotzen duela askok eta askok. Notak ondo esan behar dira, poliki poliki eta garbi.
–Aitaren antzera, zu ere txistugille izan zera. Arlo honetan ere, ez al diozu zuk txistuari zerbait berririk atera?
–Txistuak, zenbat eta luzeago, orduan eta doiñu lodiagua sortzen du. Horrela, nik txistuari milimetroren batzuk erantsi nizkion luzeroan eta hala soiñu gozoagoa du. Hemen, nahi baduzu, esango dizut kontu polita. Nik nere bizi guztian erabilli izan dudan txisturik maiteena eta onena, gure aitak egiña da. Astigarragako udaletxerako, enkarguz, egin zuen. Baiña Astigarragakoek, oso motela zela-ta, itzuli egin zioten eta gure aitak bueltatu egin behar izan zizkien artutako 60 pezeta. Irurogei urte ditu orain txistu horrek, eta ez nuke salduko urrearen truke.
-Zer esango zenduke orain gauza berriak egiten eta era berrien billa dabiltzan taldeez.
-Oiek oso gauza desberdinak dira...
-Zure familian ba al da seme edo illobarik zure maillara iritxi denik?
-Illoba bat, Jose Inazio, polliki dabil... baina oraindik ez nau gainditu.
Nola gainditu, ene bada, txistugille, eresgille,.txistulari, maixu eta sortzaille izan den artista oso hau?
Bere apaltasunak liluratu gaitu. 1922garren urteaz gero Donostiako erriak asko eta asko zor dio Isidro Ansorena jaunari. Zenbat kalejira, zortziko, ariñ-arin eta musika saio eder zabaldu dituen gizon honek Parte Zahar hortan zehar! Eta Donostian ez ezik, makiña bat Udaletxeri idatziz eta itzez adierazi izan dio txistulari bandarik gabe ez uzteko erria. Euskalerritik kanpora ere Ansorenagatik ezagutu ahal izan dute noraiño igo diteken, artista on baten eskuetan, gure ezaugarri sonatua den soiñu hori. Lehen, Orfeoia kanpora irtetzen zen bakoitzean, Donostiako Txistulariek ere joaten bait ziren.
Ar bitza maixu apal eta aundiak zor zaion esker ona, eta gure omena.
ERRIALDE
1

GaiezKulturaMusikaMusika tradTrikitixaTrikitilariANSORENA1
PertsonaiazANSORENA1
EgileezHERRIALDE1Kultura

Azkenak
Dopina

Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]


Gorpu bat aurkitu dute Nagoreko urtegian, Nafarroan

Herritar talde batek bainua hartzen zegoela gorpua aurkitu eta Polizia deitu zuen. Iruñera eraman dute gorpua autopsia egiteko, eta heriotzaren zergatia argitzeko. Gizonak 51 urte zituen.


Ukrainako Indendentzia Egunean, Kievek eta Moskuk 146na preso trukatu dituzte

Arabiar Emirerri Batuen bitartekaritzarekin lortu dute preso trukea gauzatzea. Zelenskik adierazi du Ukrainak "askatasunaren alde" borrokatzen jarraituko duela, herrialdeak independentzia aldarrikatu zuenetik 34 urte bete direnean: "Bakea behar dugu, eta gure... [+]


Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez hemeretzi pertsona hil ditu, tartean lau kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean lau kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak. 


Imanol (edo futbola gizartearen isla, beste behin)

Futbola herriaren opioa zela zioten batzuk; garrantzitsuak ez diren gauzetan garrantzitsuena dela pentsatzen dute hainbatek; kapitalismo basatienarekin lotzen duenik ere bada… Nire iritziz, gizartearen isla soila da; herritarron gabezia eta arazo askoren isla.

Ez zait... [+]


2025-08-25 | Thomas Barlow
Hizkuntzaren ertzetik erdialdera

Hizkuntzalari ospetsu José Ignacio Hualdek hiru joera nagusi bereizi ditu euskaldun berrien artean, batuarekiko harremanari dagokionez: euskalki biziko herrietan, gazteek etxean euskalkia darabilte eta eskolan batua; gaztelaniaz hitz egiten den hiriguneetan, gehienek batua... [+]


2025-08-25 | Haritz Arabaolaza
Irakasleon figura

Azkenaldian buruari bueltak ematen ari natzaio, hezkuntza publikoaren egoerari. Aurtengo ikasturteko greba garaiak pasa dira eta lan hitzarmen berria sinatu zela denboratxo bat igaro da. Irakasleoi, onerako eta txarrerako, garai hartako odol beroa hoztu zaigula esango nuke. Ez... [+]


2025-08-25 | ARGIA
Euskaltzale independentistak Behorlegiko kanpaldian bildu dira, Nafarroa Behereko EHEk gonbidatuta

Ez diote ezeri muzin egin nahi opor giroan: natura, aisialdia eta gogoeta izango dira ardatz Euskaltzale Independentisten Akanpadan, abuztuaren 25etik 31ra.


Israelek eta Hamasek su-etenerako negoziazioekin jarraitzen dute, Gazan gosetea “larritzen” ari den bitartean

AEBetako Estatu idazkari Marco Rubio astelehenean biltzekoa da Israelgo atzerri ministro Israel Katzekin, su-etenerako akordioez mintzatzeko. IPC Jakien Segurtasunaren Faseen Sailkapen Integratuak agentziak ostiralean kaleratutako txosten batek ohartarazi du Gazan gosete... [+]


Gaskoia irakatsiko dute lehenengo aldiz Samatzeko eta Bidaxuneko eskoletan

Martxan daude okzitanieran jatorria duen hizkuntza berpizteko hainbat ekimen. Ipar Euskal Herrian galzorian dagoen hizkuntza da gaskoia; aurreko mende hasieran galdu zen Hego Euskal Herrian.


Itsas salbamenduak 236 pertsona erreskatatu ditu Kanaria Handitik 429 kilometrora zegoen txalupa batetik

Sahara hegoaldeko gizonak, emakumeak eta adin txikikoak zeuden txalupan. Merkataritza ontzi batek jitoan zebilen txalupa ikusi, soka bat lotu, eta laguntza eskatu zuen.


2025-08-25 | ARGIA
Dani Larrea euskaltzalea hil da, Emun kooperatibaren sortzailea

Gaixoaldi baten ondorioz, 65 urterekin hil da Daniel Larrea Mendizabal. 


Gazte boluntarioak frankismoko memoria berreskuratzen

Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.


2025-08-25 | Euskal Irratiak
Zigor Akixo
“Euskal Herriari, Miarritzeko herriari eta itsasoari atxikia zitzaion Maite Maniort”

95 urte bete zituela zendu zen Maite Maniort Hennebutte, 2025eko uztailaren 10ean.


Jose Manuel Gorospe zendu da, Euskadiko Filmategiko sortzaileetako bat

Jose Manuel Gorospe Meagas aktore eta kultur ekoizle donostiarra zendu da, 81 urterekin, Madrilen. Bizitza osoa antzerkiarekin eta ikus-entzunezkoen munduarekin era batera edo bestera lotuta pasatu zuen Gorospek, eta, besteak beste, Euskadiko Filmategiaren sortzaileetako bat... [+]


Eguneraketa berriak daude