Zein ama ospatu?
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea, batez ere sukaldean, menpekotasunean eta ugalkortasunean mugatua delarik. Espainiako lurraldean ere, ama maitale ideala goraipatzen da, erro giristinoak mantenduz. Oro har, gertakari horrek gurasotasunari buruzko ikuspuntu tradizionalista gogoarazteaz gain, jaiotza-helburuak azpimarratzen ditu.
Gaur oraindik, ez ote diegu emazteei galdetzen noiz eginen duten haur bat, erreprodukzioari mugatuak balira bezala? Ez ote diegu oroitarazten haien ordulari biologikoa aitzinatzen dela eta damutuko direla ez baldin badiote haien zorteari erantzuten? Haurrik gabeko emakumea, zinezkoa ote da?
Alta, zelebrazio hori merezitzeko ez da nahikoa. Ama perfektua izan behar da, hots, baliozkoa: zuria, fina, zisgeneroa, heterosexuala eta senarduna.
Ama ideala eta mistifikatua ospatzeko ordez, zergatik ez ditugu maite eta zaintzen gaituzten pertsonak goraipatzen?
Arau horiei guztiei erantzunez, beharbada emazteek errekonozimendua ukanen dute. Ospakizun honentzat, marketinak lan sendoa egin du etxeko ardurak nork dituen oroitarazteko, garbigailuak, aspiragailuak eta kargu mentala igotzen duten tresnak eskainiz. Jantziak, makillajea, masajeak ere oparitzen dizkiogu gure etxeko andere idealari. Gure ikonoak ohoratzea bai, baina nahi dugun bezala apainduak direlarik!
Baina nahi edo ez, Europan eta jendarte kapitalistan, familia ereduak aldatu dira. Batzuek oraindik sistema nuklearra eta tradizionalistari monopolioa eman nahi baldin badiote (sare sozialetako tradwife eta mugimendu maskulinisten arrakastak adierazten duten bezala), errealitatean, modeloak aniztu dira. Bi bikote heterosexualetatik bat separatzeaz gain, bikotekide gabeko emazteek eta lesbianek haurrak egiteko eskubidea dute (legeak dioenaren arabera, behintzat). Orduan, zein zentzu eman gertakari horri?
Amen bestaren sinbolika garrantzitsua da, batez ere, bizitzen dugun eskuin muturraren igoeraren testuinguru orokortuan. Ikuspegi sexistak mantentzen eta zabaltzen dira eta horren parean erresistentzia egin behar da, gure ohiturak gogoetatuta. Orduan, ama ideala eta mistifikatua ospatzeko ordez, zergatik ez ditugu maite eta zaintzen gaituzten pertsonak goraipatzen? Zergatik ez dugu egun hori baliatzen askotariko maitasun eredu positiboak baloratzeko? Ezin ote ditugu haurrak errespetuarekin kudeatzen dituzten pertsona eta familia antolakuntza guztiak zoriondu?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Erakundeek, beren helburua bete ondoren ere, bizirik irauteko ahalegina egiten dute, Max Weber-ek zioen modura. Baina porrotaren kontzeptuaren eremutik haratago joan eta jakinduria eta ausardia behar dira elkarte bat amaitzeko, Alan Badiou gogoratuz.
Euskal Herrian ere... [+]
Azken urteotan Donostian gero eta ozenago entzuten ari gara bizilagunen ahotsa: turistifikazioa gure hiria itotzen ari da. Joan den ekainaren 15ean, ehunka donostiar atera ginen berriro kalera gure bizi-baldintzak eta bizimoduak defendatzera. Jendartearen eta auzoen beharrak... [+]
Garraioaren sektorea da gaur egun Euskal Herrian berotegi efektuko isurketen erantzule nagusia (%35), energia gehien kontsumitzen duena (%47) eta petrolio kopuru handiena erretzen duena (%74). Gainera beste sektore batzuetan isuriak apurka-apurka murrizten diren bitartean,... [+]
Bi gai mahai gainean, ezinbestean.Batetik, CAF eta Palestina. Bestetik, PSOEren bueltako ustelkeria sarea. Nondik hasi eta non bukatu ere ez dakit, bulkadez betetako artikulua izango dela jakinda.
Nazio Batuen Erakundeak 40 enpresa salatu ditu, CAF tartean, eta Gazako... [+]
Atzo jakin dut euskal prentsatik Jean Reno aktoreak lehen nobela idatzi duela. Berri hori euskaraz jasotzeak munduko hiritar edo paleto global bihurtzen ote nauen oso ongi jakin gabe, nobelak idazteko arteaz egin dut gogoeta.
Tokitan dago “nobelaren heriotza”... [+]
Azken asteko sapa lehergarri egunetan gure zereginen egitarauak aldatu beharrean aurkitu gara. Freskura erlatibo batek seietan atera gaitu ohetik, gosaldu eta lan gehienak bederatzietarako plegatu ditugu eta hamarretan jalgi gara oinezko ibilaldia egitera. Eta ez ginen bakarrak... [+]
Ikastetxeetako ikasgelak, tamalez, espazio gatazkatsuak izaten dira askotan eta, gatazka gehienetan gertatzen den moduan, emozio intentsuak eta minak izaten dira. 2022an, ikastetxeetan aritzen diren beste eragile batzuekin batera, azken urteetan ikasgela askotan bizirik dagoen... [+]
Nunquam polluta dio Baionako lemak, erran nahi baitu "sekulan zikindu gabea" edo "sekulan hartu gabea", eta erreferentzia egiten die inbasio saiakera historikoei, espainiarrengandiko, frantsesengandiko eta ingelesengandiko saiakerak ez omen baitziren... [+]
Europako ongizate estatuak munduan zehar izugarrizko miresmena izan du herritar xeheen artean, ez hainbeste enpresari eta agintarien gehiengoan. Izan ere, miresmen hori areagotu egiten zitzaigun iparraldeko herrialdeetatik pasatzen baginen, izan lan bat egin behar bazenuen edo... [+]
Palentziako amama oso emakume soila zen hitzetan. Bazituen zenbait hitz dena adierazteko balio zutenak, tartean bitxo hitza: berba horren baitan kabitzen ziren zomorroa, behia, txakurra... eta batzuetan baita gizakia ere. Bitxoek auzokide latzak dituzte gizakiongan, ez baikara... [+]
1925. urtea izango balitz, akaso emakume erraketistak izango lirateke Zeruko Argiako aktualitate orrialdeetako protagonistak. Agian haien kirolari merituak goraipatzeko, agian feminitate arauak desobeditzeagatik seinalatzeko. Nire buruari agindu diot haien izenak memorizatzeko... [+]
Sei urte, sei urte luze, pasa dira Ciudadanos alderdi politikoak bere mitina egin zuenetik gure herrian. Bere mitina apirilaren 14an, errepublikaren egunean, eta inongo ordezkaritzarik ez duen herri eta lurralde batean. Ohituak gaude horrelako probokazioekin, baina egia da... [+]
Ikasturte hau, zalantzarik gabe, ekitaldi handien ikasturtea izan da. Horrek hainbat hausnarketa eragin ditu kalean, eragile sozialetan zein sareetan. Eragin baino gehiago, azaleratu; egon bazeudelako lehenago ere. Esan beharrik ez dago: aisialdia ez da erantzukizun politikotik... [+]