Haize errota beltzak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
50 urte energia berriztagarriak erreibindikatzen eta orain uholdean datozenean ekologista gehienak kontra! Nola uler daiteke? Paradoxa hau ulertzeko argitasun izpi bat eman dit Jaume Franquesaren liburuak, Molinos y gigantes. La lucha por la dignidad, la soberanía energética y la transición ecológica-k (Errata Naturae, 2023).
Ikerketa etnografiko hori Kataluniako hegoaldean, La Fatarellan (Terra Alta), Espainiako eskualde nuklearizatuenean eta parke eolikoen dentsitate altua duen bailaran egin da. Interesgarria da oso, gizarte- eta ingurumen-gatazkak zein egungo energia-ereduaren sustrai historikoak aztertuta, sektore elektrikoaren atzean dauden logika politiko eta ekonomikoetatik asko ikasteko.
Franquesak bereizten ditu eoliko beltza deritzona, enpresa handiek monopolizatzen dutena, landa-lurralde pobretuetan kontzentratuta dagoena eta tokiko partaidetzarik ez duena; eta eoliko berdea, banatuagoa, tokiko parte-hartze handiagoarekin eta energia aurreztera bideratua dagoena.
“Trantsizio energetikoa ez da existitzen” dio. Bere ustez, Kataluniako eta Espainiako kasuan, (Hego Euskal Herrian berdin, nire ustez) proiektu eoliko eta fotovoltaiko andana proiektatzen ari dira, energia elektrikoaren ekoizpena eta irabaziak handitzeko asmoarekin, baina energia fosilak edo nuklearra murriztu edo baztertu gabe. Eta hori enpresa sustatzaileen eta erakunde politikoen artean “ateak itxita” adosturik.
Ezin da benetako trantsizio ekologikoaz hitz egin energiaren eta materialen kontsumoa (gure metabolismo soziala) murrizten ez bada
Arazo sozioekologikoak klima-aldaketatik haratago doaz, eta ezin dira energia-teknologien aldaketara mugatu. Garapen berriztagarri handia egon arren, gutxi balio du beste energia-iturri batzuk lekualdatzen edo ordezten ez badira, hala nola ikatza, petrolioa, gasa edo nuklearra.
Ezin da benetako trantsizio ekologikoaz hitz egin energiaren eta materialen kontsumoa (gure metabolismo soziala) murrizten ez bada. Nola? Sistema energetikoa gizartearen oinarrizko beharretan oinarrituta planifikatzen saiatuta eta ez metaketa kapitalistaren interesetan oinarrituta.
Energia berriztagarriak ezinbestekoak ditugu, orain eta hemen, baina ez oligopolio energetikoaren estraktibismoaren azken negozio moduan. Benetako trantsizio energetikoa lurralde antolamendua, planifikazioa eta eztabaida demokratikoan oinarritu behar da, hiri eta landa munduaren arteko harreman orekatuagoak sortzeko, adibidez. Agian, horregatik EAEko Energia Berriztagarien Plan Sektorialen alegazioen epea hauteskunde sasoian eta udalbatzak desegiten ari direnean zabaldu da. Jokaldi ederra herritarrei muzin egiteko.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Lagun marika batek deitu dit galdetzeko nola salatu dezakeen hurrengoa: joan zen Akarlandara, EHUren parean dagoen parkera, eta komun publikoetan bi tiporekin zegoela, udaltzainen bizpahiru kotxe agertu ziren super azkar, poliziak sartu ziren komunera borrekin hormak kolpatzen,... [+]
Bortizkeria zuzenak, agerikoak eta isilak, gainjarriak eta zeharkagarriak, mikroak eta geldoak. Bortizkeria egunerokoan irristatzen da, uneoro, boterea edo erabakitzeko ahalmena duenak ez duenaren aurrean boterea erabiltzen duenean. Hainbeste egoeratan murgiltzen gara... [+]
Duela urtebete, toki honetan bertan, existitzen ez zen herri bati buruz idatzi nuen, eta existitzen ez den herri horrek Palestinako genozidioa geldiarazten lagunduko zuela amestu nuen. Argi dago ez dugula lortu. Urtebete geroago, oraindik ere, haurren hilketa masiboak eta herri... [+]
Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]
Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.
Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?
Zapalduen... [+]
Oporretan nago baina oraindik ez dut zutabea hasi. Oporretan nago baina nire gelak ez du igarri. Oporretan nago eta etxeko hautsa ez da mugitu. Oporretan nago eta topaguneko kanpin dendak lokatzez beteta jarraitzen du egongelan. Oporretan nago baina nire agenda ez da... [+]
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Ekainaren 12an munduko bazter guztietatik –Euskal Herritik ere– heldutako ehunka pertsona batuko dira Egiptoko El Arish hirian, hortik Rafah-raino abiatzeko, Gazaren aldeko martxa globalean. Israel palestinar herriaren aurka egiten ari den genozidioa salatuko dute,... [+]
Nahiz eta jakina izan inkestak ez direla errealitatearen isla zehatza, interesgarria da bistadizo bat ematea, beti eskaintzen baitigute gai zehatzekiko tenperatura sozialaren arrastoren bat. Are garrantzitsuagoak dira, gai zehatzetan sartuegiak edo katramilatuak egoteagatik,... [+]
Haurrak begiratzeko gure paradigma ez da erabat aldatu, baina aldaketak-edo egiten ari gara, egia da, beste kontzientzia maila batekin, aferak duen garrantziagatik-eta. Bazen garaia. Kontua da, baina, haurren bizitza gure esku dagoela, eta behar duten bizimoduan aldaketak... [+]
Stanfordeko Unibertsitateak dohainik eskaintzen duen Storm deituriko erreminta ezagutu berri dut. Adimen artifiziala erabilita, edozein gairen inguruan artikulu akademikoak sortzeko diseinatutako ikerketa tresna da. Fidagarriak eta baimenduak diren hamaika iturri erabiltzeko gai... [+]