Brent petrolioa esaten zaio erregai horren salerosketetan erabiltzen den petrolio gozo eta arinari, munduan urre beltzaren salerosketan erreferentzia gisa gehien erabiltzen denetako bat da. 50 urte baino ez dira pasatu Ipar Itsasoaren hondoan zulatuta aurkitu zutenetik baina hasia da urritzen. Laster, ordea, Brent izena eraman dezake ingurumen arazo konpongaitz batek: iturriok agortutakoan, horiek ustiatzeko eraikitako egitura handiak nork eta zein preziotan desmuntatu.

Milaka lagun batu dira Miarritzeko aretoan, laborantza herrikoiaren azokaren baitan. Klima aldaketaren erronkari begira jarri dira hiru egunez, sustatzen dabiltzan nekazaritza eredua aterabideen artean kokatuz.

Halaxe kantatzen zuen Siniestro Totalek 1988tik. Humanitate eta planetaren suntsipenari usaina hartu genion aspaldi, harik eta usain hura hats sarkor bihurtu den arte.

“Gu” izenordea erabili dut, horretaz arituko bainaiz: “Gu” esaten duten bakoitzean zelan esan nahi duten “zuok, herritarrok”; zergatik, errepikatuaren errepikatuaz, hondamendiaren erantzule bakar bihurtu gaituzten.

“Ikus ezazue zer egiten ari zareten munduarekin plastikozko poltsak... [+]

Jacques Chirac lehendakari-ohiaren heriotzak estali du Paristik 80 kilometrora Rouen hirian gertatu den istripu kimiko izugarria: irailaren 26an autoentzako aditiboak ekoizten zituen Lubrizol konpainiaren usinak su hartu zuen, oso hurbil dauzkan hiritarrak ikaratu eta oraindik neurria hartu ez zaion kutsadura zabalduz inguruan. Kilometro askoko inguruko nekazariak harrapatu ditu kutsadurak: agintariek debekatu diete beren ekoizpenak kontsumitu edo merkaturatzea.

Klimaren egoeraren gaineko kezka areagotu da azken aldian. Ez da harritzekoa. Azken urte luzeetako udararik beroenak, euri jasa bortitzak, uholdeak, sute ikaragarriak... eguneroko ogi ditugu berrietan. Adituak ere, larritasun hori azpimarratze aldera, aldaketa klimatikotzat izendatzen genuenari “larrialdi” hitza jarri diote.

Klimaren zoratzeak bere kalteak modu deigarrienean erakusten ditu muturreko fenomeno meteorologikoetan, atzo Mozambikeko ekaitz tropikal hilgarriarekin, asteotan Europak nozitu duen beroaldiarekin... Isilago doa hedatuz bestelako eragin bat, itsasoaren maila eten gabe igo araziz. Hasi da Europan bertan ere sentitzen eta adibide argiena dira Herbehereak. Kostaldeko euskaldunek ere begiratu beharko lukete harantza.

Maiatzaren 19an lau petrolio-ontzi leherkariz matxuratu zituzten Fujairah hiriko portuan, Emirerri Arabiar Batuetan. Ekainaren 13an beste bi eraso eta sutu zituzten Omango Golkoan. Nor dabil gerra  probokatzen? Geopolitika aferetan beti kontutan hartzekoa –eta nabarmen AEBen aurkakoa– den Moon of Alabama blogak plazaratutako “Trumpi bere kontra bihurtu zaio Iranen aurkako ‘Presio Maximoa’ kanpaina” analisiaren pasarteak dakartzagu euskaratuta

Batetik klimaren aldaketa –kutsadura industrialaren ondorioz–, bestetik natur baliabideen eta erregai fosilen agortzearen hasiera, zibilizazio industriala krisi sistemikoan sartuta hondoratzen hasia dela? Hori argudiatzeko makro mailako datuetara jotzen dute aditu batzuek. Aldiz, Ugo Bardi irakasleak familiako aitorpen batekin azaldu du. Italian bezala Euskal Herrian erregai fosilen zikloak ekarri zuen aberastasuna, zikloaren amaierak sartu gaitu estutasunetan.

Ez utzi tabuak –kaka, pixa, zikina…– itsutu zaitzan: jendeok simaurra ere bagara eta gure gorotzetan doa lurrari kendu diogunetik asko. Kris De Deckerrek gizadiak daukan iraunkortasun arazo handi baten sintesi oso materialista eskaintzen du, industrializazioaz geroztik oker diseinatutako komun eta estolderia sisteman barrena nola alferrik galtzen ditugun milaka urtez ondo birziklatzen genituen gai organikoak, horiek lurrari itzuli eta berriro elikagai bihurtzeko ordez... [+]

Kaka eta pixa lurrarentzako ongarri bihurtzea betidanik egin badu gizakiak –duela oso urte gutxi arte– zerk eragozten dio soluzio erraz, merke, garbi eta jasangarriena berriro erabiltzea? Nagusiki tabu kulturalek. Horiek gaindituz gero –kultura batzuetan besteetan baino samurrago lortzen dena– konponbidea eskueran daukate herritar askok. Hasteko, etxean komun lehor edo konpostgilea ezartzea.