Iñigo Sáenz de Ugartek El Diarioko Elizabeth II.a eta kolonialismoaren orban ezabaezina artikuluan jaso duenez, Elizabeth II.a erregina izaten ikasten ari zen lehen urteetan, “atxilotuak animaliak bailiran” tratatu zituzten. Hegoafrikan Boer Gudekin mende hasieran egin bezala, kontzentrazio esparruak antolatu zituzten herrialde osoan eta kikuyu herria –Kenyako gehiengoa– altxamenduaren babesle kontsideratu zuten. Bi urte bete zirenerako, 70.000 ziren atxilotuak, eta agintariek erabaki zutenean herri eta auzuneak espetxeak bailiran inguratzea, kopuruak biderkatu egin ziren. Orotara milioi bat kenyar baino gehiago izan zituzten horrela preso, eta milaka utzi zituzten hiltzen gosez eta gaixotasunez, kalkulu batzuen arabera 420.000 pertsona.

“Gazte hau 1957an urkatu zuten Txipreren askatasunaren alde borroka egiteagatik, britainiarrek okupatuta zutenean. Evagoras Pallikaridis zuen izena. Elizabeth II.a erreginak barkamena ukatu zion. Erreginak 31 urte zituen. Evagorasek 19”, oroitarazi du Alberto Lavínek sare sozialetan erreginaren heriotzaren harira. Munduko hedabide eta agintari gehienek emakumearen izen ona laudatzea erabaki berritan, sare sozialak bilakatu dira berriz ere bestelako mezu eta datuen oroitarazle nagusi. Adibide bat besterik ez da Pallikaridisena. Palestina, Yemen, Irlanda Iparraldea, Afrika eta Asiako dozenaka koloniak... zazpi hamarkadatan milioika pertsona hil ditu zuzenean edo zeharka britainiarren inperialismoak, Josep Fontanaren lan ugarietan jasota geratu denez.

Bera erregina zela deskolonizazio garaiak bizitu zituen, baita Asia eta Afrikako inperio britainiarraren amaiera ere. Ingalaterrako agintariek tragedia gisa bizi izan zituzten gertaera horiek, nahiz eta, gero Commonwealth izeneko erakundearen bidez horietako asko lotzen asmatu zuten –egunotan Jamaikak eta Australiak adierazi dute errepublika izateko beren borondatea–.

Saenz de Ugartek jaso duenez, “gertatu zenari buruzko amnesia politikoa ez zen inprobisatu”. Kolonia batek independentzia lortzen zuen bakoitzean, Britainiako enbaxadak milaka dokumentu erretzeko agindua jasotzen zuen, britainiarren izen-ona ez zutela zikinduko bermatu asmoz. Kenyako kasuan, 1.500 dokumenturekin eginiko hautaketa bat Londresa bidali zituzten, eta Foreign Office-ek gorde zituen sekretupean. Kazetari eta historialariei dokumentu hauen existentzia bera ere ukatu zieten, gobernuak jakinarazi zuen arte 2010an zer zeukaten gordeta. Ondoren eginiko ikerketek agerian utzi zuten errepresio modurik okerrenak erabili zituztela, tartean, torturaren erabilera orokortua.

Gobernu britainiarren ildoa beti izan da herri horiek pairatutako zapalkuntza eta biolentzia ukatzea, inperioak utzi aurrerapen eta administrazio ona gorestea. Iragana gogorra da ordea, ezabaezina, eta gaur egun errege izendatu berri duten Carlosek Barbados-en esan bezala, “esklabotza errealitate mingarria da eta historia britainiarra betirako zikinduko du”.

Australiako aborigenak ere oroitu dira erregina hil berriaz. "Ez zen kolonialismoaren eraginen ikusle soil bat, arkitektoa zen. Amona jator bat zela dioten guztiek ahaztu egiten dute zenbait hamarkadaz herri indigenen bizitzak hondatu zituzten ekintzen gainbegiraletza zela bere lana. Bera izan zen aginte koloniala mantendu zuen pertsona, zapaltzen gaituen oinetakoa".