Zer egin gure pribilegioekin?

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Munduko Emakumeak-Babel elkarteko herri hezitzaile feminista eta antiarrazista den Cony Carranza Castrok pribilegioei eta zapalkuntzei buruzko tailerrak dinamizatzen ditu, xede nagusia pribilegio zuria zertan datzan ulertzea delarik. Bere tailer batean parte hartu nuenean konturatu nintzen partaide zuri askok zapalkuntza gisa aurkeztu genituela bizi ditugun ondoezak. Sara Lafuente Funes soziologoari esker ikasi dut ondoeza eta injustiziaren arteko diferentzia antzematen; batzuetan lausoa izan daiteke, bien iturria egiturazkoa delako (alegia, bizi garen sistema). Esaterako, nik tailerrean zapalkuntza gisa aipatu nuen babes sare handirik gabe amatasunean aritzea, baina gero konturatu nintzen arinkeria handia dela, Atzerritar Legeak guraso diren etorkinak urte askoz haien umeengandik aldenduak bizitzera behartzen diela jakinda.

Orduan, zer da zapalkuntza? Peggy McIntosh ekintzaile estatubatuarraren definizioari heldu dio Carranzak: “Gizartean parte-hartze osoa eta berdintasunezkoa izatea sistematikoki baztertzea”. Argi dago hori ez dela nire errealitatea, baina bai emakume etorkin askorena. Eta pribilegioa? “Oinordetzan jaso dugun motxila ikusezina”. Zuria izateagatik motxila horretan daraman 26 pribilegio zerrendatu ditu McIntoshek artikulu batean, hala nola, erosketak egitea segurtasun langileen jazarpena pairatu gabe, edo telebista pizten duenean bere arrazako lagunak barra-barra agertzea.

Desnaturalizatze edo desmekanizatze keinuak izan daitezke lehenengo urratsak; nik neuk nazioarteko bidaiak egiten ditudanean, gogoan dut azal zuria eta pasaporte europarra dudalako egin ditzakedala kezka handirik gabe. Baina zer egin identifikatu eta onartu ditugun pribilegioekin? Intsumisioa proposatu du Bego Oleaga Erdoiziak ARGIAn: “[COVID19aren] Hirugarren txertaketari intsumisioa egitea bi dosi jaso ditugunok, txertaketa herrialde pobretuetako biztanleengana iritsi arte”. “Emakumerik gabe ez noa” bezalako egitasmoak ere egin izan dira, gizonez betetako mahai-inguru, sari-banaketa eta abarrei planto egitea eskatzeko. Lehenengo adibideari bueltatuz, nik erabaki dut nazioarteko turismoari uko egitea, unibertsala ez den eskubidea pribilegioa dela ulertu dudalako.

Beste urrats bat izan daiteke zapalduek pribilegiatuok interpelatzen gaituztenean isiltzea, haiek entzutea, gure erresistentzien lanketa egitea eta ardura hartzea. Aliatu kontzeptua bogan dagoen garai hauetan, autokritikoak izan behar dugu, eta besteengan (nire kasuan, maskulinitate berrietan lan egiten duten gizonengan) identifikatzen ditugun prozesu maltzurrak gugan ere onartzen ikasi. Esaterako, arrazakeriaren kontrako ekintzaile zuria izateagatik, arrazializatuek baino aukera gehiago ditudala hedabideetan agertzeko, ordaindutako kongresuetan parte hartzeko, laudorioak jasotzeko, eta abar. Hala, “Pertsona arrazializaturik gabe ez noa” esatearen konpromisoa betetzen nabil azken urteotan.

Egiari zor, gehiago landu ditugu ahalduntze prozesuak desjabetzerako urratsak baino. Saia gaitezen albokoari eskatzen dioguna gure buruari exijitzen. Animatzen zaituztet Jokin Azpiazu eta Leticia Urretabizkaiaren hausnarketak eta galderak irakurtzera (maskulinitateen eta antiarrazismoaren esparruetan, hurrenez hurren). Enpatia eta apaltasuna izan daitezke zubiak eraikitzeko lehengaiak, gero eta kapazagoak izan gaitezen asmatzeko noiz eman behar dugun aurrera pausoa, eta noiz atzera egin.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
‘Eskumenlagoa’

Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.

Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]


2025-07-17 | Piztu Donostia
Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]


2025-07-17 | Joan Mari Beloki
Ekialde Hurbila sutan

Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]


Tortura argitara atera ezinik oraindik Euskal Herrian

Ondo jakina da Euskal Herriak bere buruaren jabe izateko beharrezko duen botere politikoa ukatua duela Espainia eta Frantziako estatuen aldetik. Euskal Herrian, bertan bizi, lan egin eta euskaldun izan nahi duen biztanleriari, herritar gisa bizi-proiektu duin eta ziurra garatu... [+]


Teknologia
Whatsappa utzi

Ez naiz buruan ideia hau darabilen bakarra, asko gara munduan Whatsapp eta Telegram mezularitza aplikazioak hartzen ari diren botereaz kontziente bide hori jorratu nahi dugunak.

Familia, lagunak, komunitateak, lana, komunikabideak... Mezularitza aplikazioekin dena dugu... [+]


2025-07-16 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Hondakinak

Hondakinak etorkizuneko material berriak dira. Iragarki marketineroa izan daiteke, baina diseinu eta eraikuntzaren ikerketa munduan sormen bideak irekitzeko aukerak ekarriko ditu, dudarik gabe. Europako hondakinen legedia zorrotz jarriko dela iragartzean, nolabait ulertarazten... [+]


2025-07-16 | June Fernández
Meloi saltzailea
Torre-Pacheco

Twerk klasean gertatu zen, Bilbon. Merkataritza-gune batean dago dantza eskola, eta gortinek ez dituzte kristalak erabat tapatzen. Emakumezko lau ikasleok eta irakasleak luzaketak egiten geundela, gure short labur eta top-ak jantzita, bi mutiko hasi zitzaizkigun kristalaren... [+]


2025-07-16 | Aingeru Epaltza
Garikoitzen itzala

Herria astekariaren ez hain aspaldiko aleak irakurtzea aski da antzemateko Mixel Garikoitzek Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako gizarte nagusiki katolikoan utzitako arrastoaren sakonari.

Ibarreko Garakoitxeko semea, bertze ordezkaririk ez du Iparraldeak Erromako... [+]


Nagusikeria

Berriz gertatu da. Bartzelonako Unibertsitateko ikerlari batzuek (emakumeak) salatu dituzte beren nagusiarengandik (gizona) jasandako sexu erasoak eta nagusikeria edo botere-gehiegikeria. Eta berriz ere, ospe handiko gizonaren aldeko adierazpena bultzatu dute, baita... [+]


Espektakuluen tranpa

Semea futbol talde batean jolasten da eta, kurtso amaieran jokatutako hamaika torneoren artean, Athletic Cup-era gonbidatu dute bere ekipoa aurten. Txapelketak laurehun talde eta 5.000 futbolari inguru batu ditu; haur eta nerabe, senideak eta lagunak kontatu gabe. Itzelezko... [+]


Atera daitezela herriko plazara

Ekain amaieran iragan da Banka eta Urepeleko eskola publiko uztartuetako urte hondarreko ikusgarria. Eskola gehienetan bezala, Bankako ama-eskolako irakasleak eta Urepeleko lehen mailako bi irakasleek, hirurek elkarrekin, urtero antolatzen dute haurren emanaldi nagusia:... [+]


2025-07-16 | Karmelo Landa
Zenbait traba eta bide bat

Gauzak ez dira horrela, baina horrelaxe daude, bai. Euskal erreferente politiko ofizialak Espainiara eta Frantziara begira daude Euskal Herrira bainoago. Estebanek eta Otegik etengabe kontseiluak ematen dizkiote Sánchezi gobernagarritasun modu berriaz eta Espainiako... [+]


EIRE euskal unibertsitate-irakasleen elkartearen amaiera

Erakundeek, beren helburua bete ondoren ere, bizirik irauteko ahalegina egiten dute, Max Weber-ek zioen modura. Baina porrotaren kontzeptuaren eremutik haratago joan eta jakinduria eta ausardia behar dira elkarte bat amaitzeko, Alan Badiou gogoratuz.

Euskal Herrian ere... [+]


2025-07-14 | Rober Gutiérrez
25 urteko bidaia

Sortze beretik proiektu batekiko lotura profesionala egon denean eta atxikimendu emozionala hain handia denean, zaila izaten da berari buruz hitz egitea. Bai Euskarari ziurtagiriak 25 urte bete ditu, eta bizi izandako oroitzapenak eta esperientziak metatzen zaizkit oroimenean... [+]


Eguneraketa berriak daude