Komunikazioa-inkomunikazioa: tradizioa eta abangoardia
Beñat Achiary, Bartzelonara bidean zen Artze anaiekin, ikuskizuna eskaintzera, txalaparta eta ahots inprobisazioa abangoardia ziren garaian –eta ez soilik ekitaldietarako betekizuna–. Auto motela, errepide luzea, aulkia erdi etzana, eguzkia kopetan, eta horrela egin zion galdera: “Joxean, zer da tradizioa?”.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Denbora hartu omen zuen poetak erantzuteko, aforismoen laguna zelako edo, eta honela erantzun: “Tradizioa, gogoratzea duk. Eta zer da gogoratzea? Presente egitea, berpiztea”. Achiaryk kontrabandista papera aitortu du horrela, tradizioari eta abangoardiari buruzko Non dago Lekeitio? jardunaldietan.
Komunikazioa-inkomunikazioa erakusketaren aurrekaria izan da, Maddalen Lujanbio, Itxaro Borda eta Xabier Erkiziak zuzenduta. Zer atera daiteke gaizki?
Komunikazioa-inkomunikazioa erakusketa
Non: Donostiako Tabakalera
Noiz: maiatzak 28 - abuztuak 29
Erantzun argirik ez dago, baina sorpresak bai, dozenaka. Bertolt Brechten emanaldi bat Donostia frankistan 1967an? Irudi bidezko hiztegi bat? Esanahirik gabeko poesia gaztelaniazko preposizioekin eta ausazko hitz alemanekin? Laboari egindako telefono dei bat poema al da? Zer ikusteko dauka mundu osoko instrumentu tradizionalen kontzertu inprobisatu horrek bertan? Txorien grabaketek zer egiten dute hemen? Eta Jose Mari Zabalaren Axut ikus al daiteke bertan?
Ausazko loturek badute jatorri bat. Lekeitiotik gertu dagoen Gardata baserri-auzoan Laboak entzundako zaratetatik, euskararen soinuetatik, eta gerrako orro oroitzapenetatik abiatutako Lekeitioak saio esperimentalak dira erakusketaren abiapuntua. Laboak, euskarak eman duen kantagilerik zoragarrienetakoak, ez zituen euskaraz egin bere kantarik unibertsalenak. Oihu gutural, harmoniko, afoniko eta desafinatuen baturatik osatutako piezak, hizkuntza guztien gainetik hunki dezakeelako Puneko, Algeriako edo Limako bizilaguna.
Laboaren ondoan izan ziren Artze, Zabala eta Zumetaz gain, Zeruko Argia eta Radio Popular topatzen ditugu, Jarrai antzerki taldea, Tarek Atoui, Pauline Oliveros, María Salgado eta Fran MM Cabeza de Vaca, besteak beste.
Erakusketak erakusten ditu, hain zuzen, Achiaryren galderaren barruan mugitu diren erantzunak. Tradizioa eta abangoardia eskutik doazela konturatzen gara, azken batean. Artzek esan bezala: “Tradizioa zaharrik zaharrena izan arren –aspaldi-aspaldikoa lehen egun hura bera baino ere zaharragoa denez– berririk berriena baino berriagoa da, inoiz zahartzen ez delako”. Ez dezagun nahasi folklorearekin. Are gutxiago folklorismoarekin. Tradizioa sortzea delako.
Zuzeneko musika gustatuz gero, ziur azken hamarkadan Eider Iturriagak egindako argazkiren bat ikusi duzula. Bere bi grinak uztartu ditu bermeotarrak: musika eta argazkilaritza. Eszenatoki batean hain azkar pasatzen den une hori harrapatzeko abilezia du, ikuslearen begietan... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]
Chantal Akerman zinegile eta lankidea hil eta hamar urtera, haren ondarea zabaltzen buru-belarri jarraitzen du Claire Atherton muntatzaileak. Gaurkoan, ordea, Athertoni bere ibilbideaz galdetu nahi izan diot bereziki. Gasteizen, Artium museoko areto batean hartu gaitu,... [+]
Bere sorkuntza grafikoa izugarria izan arren joan den mendeko azken hamarkadetan, baita bere eragina ere inguruko artista eta sortzaileengan, badirudi oraindik ere Juan Carlos Eguillor (Donostia, 1947- Madril, 2011) artistaren izena ezezaguna egiten zaigula. Horregatik, Bilboko... [+]
Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]
Buztinlari talde bat biltzen da bere urteko piezen erretzearen kari. Hervék harrera egiten die bere etxean. Erretze hau Anagama deitutako labean egiten da eta 1.280 gradutara iristea da helburua. Urtean bakarrik bizi da etxe honetan. Berentzat, sugarrezko pasabide gisa... [+]
1920ko hamarkadan, Brasilgo hainbat artista, idazle eta pentsalarik bere herriarentzako nortasun propioa eta modernoa sortzeko proiektu kultural berritzaileari ekin zioten. Horrela, Oswald de Andrade poetak Brasilgo modernitate kulturala izango zenaren gidaliburu gisa Manifestu... [+]
Pasa den astean, itzalaldian, gure burua zaurgarri ikusita, pertsona asko hasi ginen ikertzen, gertatutakoa ulertzeko asmoz: zelan funtzionatzen du elektrizitatea garraiatzen duen azpiegiturak? Zergatik geratu da zaharkitua? Elektrizitatearen fenomeno fisikoak liluratzen nau,... [+]
Arabako artisten 35 lan paratu dituzte Emakumea. Familia eta lana erakusketan, Gasteizen. Aukeraketa egiteko, kanpoan utzi dituzte historian zehar emakumeak sarritan margotu izan diren beste egoera eta estereotipo batzuk, eta lanari lotutakoei eman diete garrantzia. Urriaren... [+]
Eskultura grekoerromatarrek bere garaian zuten itxurak ez du zerikusirik gaurkoarekin. Erabilitako materiala ez zuten bistan uzten. Orain badakigu kolore biziz margotzen zituztela eta jantziak eta apaingarriak ere eransten zizkietela. Bada, Cecilie Brøns Harvard... [+]
Erakunde publikoen bekak eta sariak. Kritika eraikitzaile bat izeneko dokumentua plazaratu du Lanartea elkarteak. Berria-k zabaldu du laburpena, eta txostena eskuraturik, hemen duzue elkarteak erakunde publikoei egiten dien gomendio sorta.
Behin batean, gazterik, gidoi nagusia betetzea egokitu zitzaion. Elbira Zipitriaren ikasle izanak, ikastolen mugimendu berriarekin bat egin zuen. Irakasle izan zen artisau baino lehen. Gero, eskulturgile. Egun, musika jotzen du, bere gogoz eta bere buruarentzat. Eta beti, eta 35... [+]
Azaroaren 4an itzuli die Frantziak benindarrei Katakle errege-aulkia, duela 132 urteko triskantzan frantses kolonoek lapurtu zietena. Memoriaren, aitortzaren eta ondare kulturalaren izenean, Europan zehar dituzten lapurtutako 500.000 objektuak berreskuratu nahi dituzte Afrikako... [+]
Saio honetan Euskal Herriko Unibertsitateko Arte Ederretan 90ko hamarkadan egon ziren talde batzuk entzungo ditugu eta garai hartako giroa aztertuko dugu. Horretarako Oier Etxeberria izango dugu gurekin. Oier Akauzazte taldeko kidea izan zen garai hartan eta berarekin hitz... [+]