Trumpen osteko ekonomia globala
Trumpek irabazi izan balu, II. Mundu Gerraren ondorengo nazioarteko ekonomi sisteman aldaketa sakona ekarriko zukeen zalantzarik gabe, seguruenez berau suntsitzera iristeraino. Trumpen muturreko aldebakartasunak, merkataritza ekimen kaotikoek, nazioarteko lankidetzak eta, oro har, jokabide multilateralaren errefusak gaurdaino globalizazioa itxuratu duten arauak eta instituzioak lurperatuko lituzkete beste lau urtez boterea eskuratuz gero.
Ostera, Bidenen garaipenak lehengo sistema globalaren berrezarpena ekarriko al du? Erantzuna ez da begi bistakoa. Trumpek sortutako nazioarteko anabasa gelditzeko arazorik ez da izango, ez AEBetan ezta nazioarteko eremuan ere. Baina, datorrena lehengo sistema globalaren berrezarpena baino gehiago berreraikuntza izan beharko da inondik ere. Izan ere globalizazio neoliberalaren ajea bizi izan dugu azken hamarkadan dagoeneko eta, gainera, pandemiak errealitate eta behar eraberrituak ikustarazi ditu.
"Bidenen garaipenak lehengo sistema globalaren berrezarpena ekarriko al du? Erantzuna
ez da begi bistakoa"
Nolanahi ere, sistema aldeaniztunaren kontrako oldea geldotuko den arren, eredu berriaren oinarrian lehengo gobernantza hierarkikoa eta elite ekonomikoen meneko jokabideak ez dira ahituko. Baina, hegemoniak zein elite ekonomikoak aldatzen ari dira, errealitate soziala eta ekonomikoa ere oso bestelakoa da eta horrek behar berriak ekarriko ditu nazioarteko ekonomi sistemaren berritxuraketan.
Nazioarteko eraikuntza berri horretan aurreikusten diren lehentasunen artean behar komunetara bideratutako sistema izatea da ardatzetako bat. Klima egonkorra edo biodibertsitatea bezalako ondasun publiko globalen babesa ez ziren aurreikusi II. Mundu Gerra osteko nazioarteko ekonomi ordenuan. 2015 urteko Pariseko klima akordioari atxikitzeko Bidenen asmoa lagungarria da baina ez da berez nahikoa izango, akordioaren mugak zein lehendakari berriak dituen lotura ekonomikoak kontuan hartuta.
Bigarren lehentasuna ekonomi sistema globalaren askotariko polaritatea onartzea da. Beraz, hortik eratorritako gatazkak konpontzeko mekanismoak indarrean jartzea ere ardatz nagusia da testuinguru globalean. II. Mundu Gerraren osteko sistema bipolarretik urrun gaude. AEBen eta Txinaren arteko lehiak nazioarteko harremanak itxuratzen jarraituko du. Baina gerra hotzaren analogia ez da balekoa gaur egungo errealitatea ezaugarritzeko. Orduko bi ekonomi potentzien arteko harreman ekonomikoak hutsaren hurrengoak ziren, sistema bikoitzeko mundua zen. Gaur egun AEBen eta Txinaren arteko lotura eta harreman ekonomikoak oso indartsuak dira merkataritza, finantza zein produkzio arloetan eta globalizatutako sistema bakarreko indar nagusiak dira. Konparaketa egitekotan egokiagoa litzateke 1914 urteko Mundu Gerraren aurreko Britainia Handia eta Alemaniaren arteko lehia indartsua aintzat hartzea lehen globalizazioaren aroan. Horrenbestez, ezusteko ondorioak saiheste aldera gaur egungo sistema globalean instituzio multilateral indartsuak eta demokratikoak ezinbestekoak dira.
Hirugarren lehentasuna sistema ekonomiko globala langile eta herritarrentzat babeserako esparru gisa antolatzea da. Globalizazio neoliberalak sortutako desberdintasunak nazioarteko ekonomi sistemarekiko herritarren mesfidantza eta atxikimendu eza ekarri du. Bestelako erakundeak eta gobernantza behar dira nazioarteko ekonomi sistema bidezkoagoa eta egonkorra izango bada. Nekez aurreikus liteke Bidenen gobernuan berreraikuntzarako hiru ardatz hauek garatzeko grina.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Batzuontzat ikusezintasuna ez da berria. Edozein mailatan, edozein esparrutan. Ikusezinak gara. Asko jota, pasa gaitezke ikusezinak izatetik itzalak izatera. Zorionekoak, hazpegiak antzemanez gero. Askori egingo zaizue ezaguna. Edozein mailatan, edozein esparrutan. Baina gaurko... [+]
Setioa hausteko Palestinara janaria zeramaten aktibista batzuk atxilotuta jarraitzen duten bitartean, honako gogoeta hau:
Bigarren Mundu Gerra hasi aurretik, Hitlerrek beste herrialde batzuetako lurrak konkistatu bazituen ere, Mendebaldeko potentziek ez zuten ezer egiten... [+]
Gaur bi urte bete dira estatu sionistak Palestinako herriaren aurka martxan zuen genozidioa bizkortzen hasi zenetik. Bi urte, non haurrak, eskolak, ospitaleak eta ametsak bonben jomugan egon diren, munduaren isiltasunak krimen horiek estali dituen bitartean.
100 urte pasatxo... [+]
Gazako genozidioak presioa areagotu du entitate sionistaren kontra arlo askotan, eta sionisten konplizeetara ere heldu da. Shapir enpresa israeldarraren eskutik CAF Jerusalemgo tranbiaren proiektuan sartzea salatu du hasieratik BDZ mugimenduak. Sei urte pasatu dira jada. Gazako... [+]
Asilo-leku sakratua Erdi Aroko lege bat zen, zeinaren bitartez justizia atzetik zituztenek elizaren eta monasterioen babesari hel ziezaieketen. Akaso, bi mila urtetan ongia egin zuten apurra. Eta, jakina, ahal bezain azkar, lege hura desegitera jo zuten, desagertu zen arte. A ze... [+]
Bilboko Udalak iragarri du Lancor-Elgorriaga eta Consonni pabiloiak berehala eraitsiko dituela, eta segidan, Udalbatzan aurkeztu du lan horiek bizkortzeko proposamena, kontuan hartu gabe 80 pertsona inguru bizi direla bertan baldintza negargarrietan: euren ondasun urriak... [+]
Gaua egiten denean, eraikin asko ipurtargi bilakatzen dira hormigoizko basoan. Egunez ezkutuan gorde duten barnealdea eszena pusketetan voyeaur begibistara agertzen dira, argiztapen artifizialaren magia bitarteko. Gaueko auto zein oinezko paseoetan lurraldea eta eraikinak... [+]
1. Bernedo terrorismorik gabeko eremu bat izango da, erradikalik gabea, eta ez da mehatxu bat izango bizilagunentzat.
2. Bi aldeak proposamenarekin ados badaude, gerra berehala bukatuko da. Patriarkatuaren indarrek adostutako lerrora egingo dute atzera, bahitutako dutxak... [+]
Gero eta ahots gehiagok –ez eskuinetik bakarrik– “migrazioaren arazoari” ausarki helduko diotela aldarrikatzen dute. Narrazioa nahi baino ezagunagoa da: lanpostuen, zerbitzu publikoen eta baita etxebizitzaren gaineko lehian ere, baliabideak omen direlako,... [+]
Kosta egiten da hitz autorizatuak eraikitzea gaur den egunean, nahiz eta hitz horiek zerbaiti buruzko ezagutza sakona duten pertsona batzuenak izan. Maria Teresa Andruetto idazle argentinarrari entzuna nion ohartarazpena: jakintzarekiko eta lan iraunkorrarekiko... [+]
Hasiera batean, memea ez nuen behar bezala ulertu, hitz hori entzuterakoan gustu txarreko irudiak zetozkidan burura, ustez grazia egin behar lidaketenak. Memeka zebilen mundu guztia nire inguruan, mugikor bidez irudi horiek igorriz, nire ustetan hutsalkeriak zabaltzeko besterik... [+]
Onartzen dut sare sozialek nahi baino denbora luzeagoa kentzen didatela hainbatetan, eta guztiak ezabatzeko ideia buruan ibiltzen dudala maiz. Debate antzuak gogaikarriak eta bortitzak iruditzen zaizkit batzuetan, eta geroz eta zabalagoa den eskuin muturreko ideien presentzia... [+]
Heziketan egin beharreko aldaketak etengabe dira hizpide, gizarte-eraldaketari begira heziketak duen garrantziaz jakitun, horra begira jarri beharra duelako modu batean ala bestean bizitza-eredua aldatu nahi duen edozeinek. Eginkizun horretara jarritakoan, baina, curriculumaz... [+]
Txikitan, Txiki eta Che Guevara nahasten nituen. Umetako lainoarte baten moduan gogoratzen dut, baina gerora ulertu dut: Txikik Che miresten zuen. Horregatik, haren aurpegi mitikodun kamisetarekin agertzen da bere argazki gogoangarrian, eta Askatasun haizea poema euskarara... [+]
