Adimen-gaitasun handia ezkutuan

Antton Olariaga
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Ikasturte honetan adimen-gaitasun handiko ikasleei begirako plan berria ipini behar du martxan Eusko Jaurlaritzak. Lehenbiziko ardura: ume horiek zeintzuk diren atzeman; prentsaurrekoan ere azaldu zenez, askok ezkutatu egiten dutelako, bereziki neskek.

Premiak. Gaitasun handiko umeek, zoriontsuak izateko, onarpena eta maitasuna baino ez dute behar, ume guztiek bezala. Eta estimulu intelektualak, anitzak eta ezberdinak. Nagusitan ere zaila da interesa gauza bakar batean zentratzea, munduan hainbat erronka berri zain daudela jakinda. Eta, azkenik, eta ez da kontu makala, tratu justua; min handiz sufritzen dituzte bidegabekeriak, oso garaturik duten justizia sena dela eta.

Taldea. Goizetik konturatzen dira gaitasun handiko umeak ezberdinak direla. Ez dira apartekoak. Ezberdinak baizik. Eta arraro sentitzen hasten dira. Beste umeek ez diete ulertzen eta eurek ere ezin dute ulertu zelan den posible beste umeek ez ulertzea. Ezberdintasun hori galga bihurtzen da harreman sozialetarako, umeek, azken batez, taldekide sentitu nahi dutelako, behar dutelako.

Bakardadea. Ez lagunik egiteko gai ez direlako. Zerbait sakonagoa da. Ingurunera guztiz doitzen ez zarelako sentsazio modukoa. Gainera, zeure buruaren konpainian egotea gustuko duzu, zeure burua lagunik onena –eta, aldi berean, etsairik ankerrena– baita.

Beldurra. Zugandik hainbeste espero duzu, perfekzio eskakizuna hain da altua, ezen huts egiteko posibilitate hutsak guztiz beldurtzen baitzaitu. Beldurra, nagusiak zure sekretuaren jakitun inoiz izango ote diren. Zer esperoko lukete zugandik orduan? Ze presio erantsi ekarriko lizuke horrek? Hainbat mito dauzkazu entzunda harrezkero halako umeen inguruan eta ez duzu bitxikeria bihurtu nahi. Adimen-gaitasuna mitologiaz hustea, normaltzea eta umeen harrotasuna harropuzkeriarekin ez nahastea gakoak direlakoan nago.

Frustrazioa. Zure baliorik handientzat daukazun hori ingurukoek ez ikusteaz gain, genero estereotipoz blai, gutxiagotzen zaituztenean. Eta zure generoari dagokion “umiltasun” aginduaren kontra borroka egiteko ezintasuna igartzen duzunean.
Inteligentziari euskaraz “argitasuna” ere esaten zaio, gauzak argiago ikusteko gaitasuna delako funtsean, harago ikusteko ahalmena. Nire lako miope guztiek ulertuko duten simil bat ipintzearren: mundua antiojoak jantzita ikustea lakoa da. Argiago, definituago, errazago. Ez da aparteko ezer eta ez zaitu hobe egiten.

Harritzen nau zelan batezbesteko koziente intelektuala daukaten zenbaitek mespretxatzen dituzten ausazko neurri horretara heltzen ez direnak, denok, eta eurak ere, hainbat kontura heltzen ez garela kargutu barik. Zer-nolako pertsonak garen ez du numero batek adierazten, besteak tratatzeko moduak baino.

Harritzen nau telebistako aurkezle bat MENSAn (Inteligentzia Koziente Altuko Pertsonen Erakundea) dagoela errepikatzen digutenean. “Hautatuen” artean egotea merezi ote duzun erabakitzeko test hori ez da horren zaila; egia esan, dibertigarria da, umetan halakoak egiten orduak ematen nituenean bezain dibertigarria.

Harritzen nau apaltasun eta modestiarako agindu soziala ze barruraino sartuta daukadan. Bere gaitasunez lotsatzen ez den morroi horren jokabideak gogaitzen nau, nahiz eta jakin pentsaera hau aurretiaz esandakoaren guztiz kontra datorrela.
Hau guztia hitzetara pasatu dudan lehen aldia da eta, konfesiook egin ostean, ez dakit leunago eta pisu gutxiagorekin sentitzen ote naizen edo lotsak guztiz gainezkatuta. Eta honek ere harritzen nau.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
2025-10-09 | Patxi Aznar
Estatu Batuen gainbehera, eta arrisku nuklearra

Setioa hausteko Palestinara janaria zeramaten aktibista batzuk atxilotuta jarraitzen duten bitartean, honako gogoeta hau:

Bigarren Mundu Gerra hasi aurretik, Hitlerrek beste herrialde batzuetako lurrak konkistatu bazituen ere, Mendebaldeko potentziek ez zuten ezer egiten... [+]


2025-10-09 | Markel Elortza
Bi urteko genozidioa, bi urteko isiltasuna

Gaur bi urte bete dira estatu sionistak Palestinako herriaren aurka martxan zuen genozidioa bizkortzen hasi zenetik. Bi urte, non haurrak, eskolak, ospitaleak eta ametsak bonben jomugan egon diren, munduaren isiltasunak krimen horiek estali dituen bitartean.

100 urte pasatxo... [+]


Noizko greba bat CAFen Palestinaren alde?

Gazako genozidioak presioa areagotu du entitate sionistaren kontra arlo askotan, eta sionisten konplizeetara ere heldu da. Shapir enpresa israeldarraren eskutik CAF Jerusalemgo tranbiaren proiektuan sartzea salatu du hasieratik BDZ mugimenduak. Sei urte pasatu dira jada. Gazako... [+]


Asilo-leku sakratua

Asilo-leku sakratua Erdi Aroko lege bat zen, zeinaren bitartez justizia atzetik zituztenek elizaren eta monasterioen babesari hel ziezaieketen. Akaso, bi mila urtetan ongia egin zuten apurra. Eta, jakina, ahal bezain azkar, lege hura desegitera jo zuten, desagertu zen arte. A ze... [+]


Arrakalak Bilboko Manhattanen

Bilboko Udalak iragarri du Lancor-Elgorriaga eta Consonni pabiloiak berehala eraitsiko dituela, eta segidan, Udalbatzan aurkeztu du lan horiek bizkortzeko proposamena, kontuan hartu gabe 80 pertsona inguru bizi direla bertan baldintza negargarrietan: euren ondasun urriak... [+]


2025-10-08 | Roser Espelt Alba
Eskasia

Gero eta ahots gehiagok –ez eskuinetik bakarrik– “migrazioaren arazoari” ausarki helduko diotela aldarrikatzen dute. Narrazioa nahi baino ezagunagoa da: lanpostuen, zerbitzu publikoen eta baita etxebizitzaren gaineko lehian ere, baliabideak omen direlako,... [+]


2025-10-08 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Argiztapena

Gaua egiten denean, eraikin asko ipurtargi bilakatzen dira hormigoizko basoan. Egunez ezkutuan gorde duten barnealdea eszena pusketetan voyeaur begibistara agertzen dira, argiztapen artifizialaren magia bitarteko. Gaueko auto zein oinezko paseoetan lurraldea eta eraikinak... [+]


2025-10-08 | Imanol Epelde
Berriketa gutxi
Trumpen bake-plana Bernedorako

1. Bernedo terrorismorik gabeko eremu bat izango da, erradikalik gabea, eta ez da mehatxu bat izango bizilagunentzat.

2. Bi aldeak proposamenarekin ados badaude, gerra berehala bukatuko da. Patriarkatuaren indarrek adostutako lerrora egingo dute atzera, bahitutako dutxak... [+]


2025-10-08 | Edu Zelaieta Anta
Diluzio

Kosta egiten da hitz autorizatuak eraikitzea gaur den egunean, nahiz eta hitz horiek zerbaiti buruzko ezagutza sakona duten pertsona batzuenak izan. Maria Teresa Andruetto idazle argentinarrari entzuna nion ohartarazpena: jakintzarekiko eta lan iraunkorrarekiko... [+]


Txiki eta Che

Txikitan, Txiki eta Che Guevara nahasten nituen. Umetako lainoarte baten moduan gogoratzen dut, baina gerora ulertu dut: Txikik Che miresten zuen. Horregatik, haren aurpegi mitikodun kamisetarekin agertzen da bere argazki gogoangarrian, eta Askatasun haizea poema euskarara... [+]


Nork irabazten du?

Onartzen dut sare sozialek nahi baino denbora luzeagoa kentzen didatela hainbatetan, eta guztiak ezabatzeko ideia buruan ibiltzen dudala maiz. Debate antzuak gogaikarriak eta bortitzak iruditzen zaizkit batzuetan, eta geroz eta zabalagoa den eskuin muturreko ideien presentzia... [+]


Eskola, erreformatu ala eraldatu?

Heziketan egin beharreko aldaketak etengabe dira hizpide, gizarte-eraldaketari begira heziketak duen garrantziaz jakitun, horra begira jarri beharra duelako modu batean ala bestean bizitza-eredua aldatu nahi duen edozeinek. Eginkizun horretara jarritakoan, baina, curriculumaz... [+]


Teknologia
Kultura sinboloak

Hasiera batean, memea ez nuen behar bezala ulertu, hitz hori entzuterakoan gustu txarreko irudiak zetozkidan burura, ustez grazia egin behar lidaketenak. Memeka zebilen mundu guztia nire inguruan, mugikor bidez irudi horiek igorriz, nire ustetan hutsalkeriak zabaltzeko besterik... [+]


Arduraz

Palestinan gertatzen ari dena ikaragarria dela erraten du jende orok karrikan barna, “Onartezina da! Genozidioa da!” bilakatu dira azken aldiko entzunenak. Egoera salatzeko elkarretaratzea egin, ordea, eta bidegabekeria dela pentsatzen duten hamar horietatik lau... [+]


Eguneraketa berriak daude