Uztaila aldean unibertsitateko lagun batek “mutil-lagunak bidaia-txartela aspaldi erreserbatu zuen Nikaraguara”, idatzi zidan. Biolentzia egoeraren berri zuela eta dirua galdu nahi ez zuela. Ordura arte gorputz polizial eta parapolizialek 400 lagun erail zituzten eta egunero bahitu, zauritu eta desagertuen zerrenda loditzen zihoan. Testuinguru horretan, nire lagunaren kezka ulergarria baina zeharo surrealista eta arina iruditu zitzaidan. Galdera egokia ez da ea turista batentzat gatazka armatu batean murgilduta dagoen herrialde batera oporretan joatea arriskutsua ote den, baizik eta bere presentzia egokia ote den eta zer rol jokatuko duen jakitea. San Juan del Sur-eko hondartza paregabeetan surfean egin eta gauetan parrandan egiten saiatu, bertokoek barrikadak eraikitzen edo erbesteratutako senideei agur esaten dieten bitartean?

Bacanalnica aldizkari digitalak dilema hori duten turistei ironiaz betetako artikulu bat zuzendu die: “Ai, chelito (kanpotar txuria), nola azalduko dizut. Beitu, hondartzak hor daude baina ez duzu inor ikusiko bainatzen. Gomendatu nizkizun hiri guztiak birrinduta, hutsik eta okupazio militarpean daude. Etxeratze- agindu ez ofiziala dago arratsaldeko seietatik aurrera, ordu horretan paramilitarrez jositako Hilux-ak ateratzen baitira Danielen izenean jendea hil eta bahitzeko asmoz. Esango nizuke turista izateagatik ez dizutela ezer egingo, baina jende horrek familia oso bati su eman dio, bi haur txiki barne; hortaz, badaezpada, ez dizut halakorik hitzemango”.

Giro ezkertiarretan Tourist go home aldarriak arrakasta du. Donostian eta Bilbon turismoaren masifikazioa bertokoak kanporatzen ari delako, alde zaharren arima zapuzten ari direlako eta Gaztelugatxe eta Zumaiako flyscha, Game of Thrones telesailean agertu direnetik azkarrago higatzen ari direlako. Girien jarrera ezjakin eta ezaxolak gogaitzen gaitu –ez al dira konturatzen gurean inork ez duela sangriarik edaten?–. Benetan, uste al dugu Habanara mojitoak edatera joaten garenean gu ez garela giriak eta bidaiariak? San Cristobal de las Casaseko biztanleek ez dutela turismo progre masifikatuaren ondoriorik nabaritzen? Machu Picchuk ez duela higadurarik pairatzen?

Nire lagunek oporretako argazkiak publikatu dituzte Instagramen: Camboya, Tailandia, Islandia, Kroazia, Costa Rica. Inbidia pittin bat sentitu dut, baina nik Illa de Arousa eta La Vera-n gertuko paradisuez disfrutatzeko konpromisoa berretsi dut. Lantzean behin bidaia zirraragarriekin amets egiten dut, demagun Cabo Verde. Baina gero eta deserosoago sentiarazten nau mapamundia hartu eta, arraza eta klase arrazoiak direla medio, edonora joan ahal naizela jakiteak: hegazkin-txartela ordaindu dezakedalako, kolonia ohi txirotuetan bizitza merkea delako, aireportuan ez nautelako deportatuko.

Argi daukat, nazioarteko turismoa ez da jasangarria eta esperientziak kontsumitzeko grina kapitalista da. Halaber, argi daukat gogoeta eta kontraesan ideologiko horiek pribilegiatu baten kezkak direla. Erraz egin diezaioket uko turismoari, nire lanbideak maiz bidaiatzeko erraztasuna eta koartada etikoa ematen dizkidalako. Gakoa izan daiteke pribilegio horrekin zer egin. Zein izan daitekeen nire rola. Hasteko, argi daukat Nikaraguako Karibeaz, sumendi eta lakuez gozatu dudalako Daniel Ortegaren errepresioa salatzeko erantzukizuna daukadala.