Odol bildua eta garraiatua
Bartzelona, 1936ko uztaila. Espainiako Gerra Zibila piztu zenean, Frederic Duran i Jordà medikua (1905-1957) Montjuïceko 18 ospitalean hasi zen hirira iristen ziren gerrako zaurituez arduratzeko.
Erietxean, orduan, odol transfusio zuzenak egiten ziren, hau da, emailearen besotik hartzailearen besora, eta mediku katalana berehala konturatu zen maiz zaurituek emaile bakarrak eman zezakeena baino odol gehiago behar zutela. Gainera, Aragoiko frontetik Wenceslao Dutrem eta Serafina Palma lankideen gutuna jaso zuen, esanez zaurituak artatzeko odolik ez zutela. Ospitalea uztea erabaki zuen orduan, eta, Errepublikako Armadaren Osasun Zerbitzuaren babesaz, zauritu militar nahiz zibilei behar zuten odola helarazteko zerbitzua abiarazi zuen abuztu hasieran. Irailaren erdialdean lehen zazpi litroak iritsi ziren Aragoiko frontera. Munduko lehen odol transfusio zerbitzu modernoa izan zen.
Ordurako nolabaiteko transfusio zentroak baziren. Esaterako, Moskuko Sklifosovsky Institutuan transfusioak egiten ziren gorpuen odola erabiliz. Baina Duranen taldeak bazekien hori kaltegarria zela hartzaileentzat. Londresko Gurutze Gorriak ere bazuen zerbitzu bat, baina transfusio zuzen mugatuak egiten zituzten soilik. Eta emaileak frontera eramatea ez zen bideragarria.
Eskura zeuzkaten bitarteko urriekin, dagoeneko asmatuta zeuden antikoagulatzaileak hobetzen ahalegindu ziren, baita odola esteril mantentzeko metodoak eta gordetzeko ontziak ere. Gainera, lehenengoz, herritarren artean odola emateko kanpainak egin zituzten. Eta garraioaren arazoari ere konponbidea aurkitu zioten: arraina garraiatzen zuen lau tonako Diamond kamioia egokitu zuten.
Bidalketak astero egiten ziren frontera eta bertako ospitale guztietan gutxienez 35 litroko bankua izaten ahalegindu ziren.
30 hilabetean Bartzelonako transfusio zerbitzuak 28.900 emaile izan zituen eta 9.000 litro odol prozesatu eta prestatu zituen. Bigarren Mundu Gerran erabat zabaldu zen Duranen metodoa. Haiek erabili zuten teknologia zaharkituta dago egun, baina mediku katalanak ezarritako oinarriak indarrean daude oraindik.
1939ko otsailean Frederic Duran i Jordàk Kataluniatik alde egin eta Ingalaterrara emigratu zuen, Britainiar Gurutze Gorriak gonbidatuta. Hemoterapiaren aitzindaria Manchesterren hil zen 51 urte zituela, leuzemiak, odoleko minbiziak, jota.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Asisko Urmenetak sortu duen azken komikia parodia satirikoa da. Intzura Handia uhartean kokatu du istorioa, Euskal Herriaren erdigunean dagoen Bidasoa ibaiaren bokalean. Bertan bizi dira Defoeren pertsonaiak. Robinson Crusoe nagusituko da irlaz eta birbataiatu egingo du Faisan(e)s Island gisa. Haren aurkezpena egin zuen Donapaleu uztailean.
Gaur bezalako egun batez duela 35 urte, 1983ko abuztuaren 7an, desgertu zen Jean-Louis Larre, Popo ezizenez ezaguna, Landetako Leon herrian Frantziako poliziarekin izandako tiroketa baten ostean eta inoiz ez da haren berri gehiago izan. Haren adiskide eta burkideek uste dute poliziak atxilotu eta hil ondoren desagerrarazi egin zutela.
Gaur Getarian Elkanoren Lehorreratzea ospatuko dute hainbat herritarrek antzerki-omenaldi moduko baten bitartez. Lau urtean behin jende asko biltzen da ekitaldia ikusteko Gipuzkoako kostaldeko herrian. Baina munduari buelta eman izanaz harago, zer gehiago dakigu Elkanori buruz? Zeinek aginduta egin zuen? Zer lortzeko? Zer preziotan? Bidaiari ekin aurretik eta ondoren, zertan aritu zen? Hona Juan Sebastian Elkanori buruz dauden datu apurrekin osatutako biografia laburra.
Abuztuaren 7an ospatuko dute Getarian "Elkanoren lehorreratzea" eta data horrekin lotuta Espainiako Fundación Nao Victoriak kudeatzen duen itsasontzi-museoa ostegunean porturatu da Gipuzkoako herrira. Museoaren helburua da "Espainiako itsas-historiaren berri" ematea, "Europa, Amerika eta Asia elkarlotzen" egindakoak oinarri hartuta.
Gitarra beti eskuetan zuela, Estibaliz Robles Arangiz (1944 Beskoitze-1993 Bilbo) Euskal Herriak eman duen kantari onenetakoa da. Frankismoaren zentsura pairatu bitartean, Estitxu gogo handiz gonbidatzen zuten Frantzia eta Hego Ameriketako telebistetan.
Garaiko kantaldiak, telebista edo irratsaioak, argazkiak eta lekukotasunak biltzen ditu ordubeteko dokumentalak. Bertan hitz egiten dute Estitxuren senideek eta lagunek, Maite Idirin eta Gontzal Mendibil abeslariek, Juan Carlos Irizar eta... [+]
Bi urteetarik antolatua den Hergarai bizi ekimenaren barruan, ondarea batzordearekin landurik, Kanaldudek Mendibeko lau zaharren lekukotasunak bildu ditu haur denboraz, lan bideaz eta Mendibeko segeriaz. Martta Eyherart, Beñat Urruty, Jean Baptiste Dutrey eta Kaiet Lakoren oroitzapenak entzungai hogei minutako dokumental honetan.
Sanchezen Gobernuari Francoren gorpua lurpetik ateratzea oztopatzeko, Erorien Haranean txandakatuko egingo dira talde faxistak insurgente.org-en irakur daitekeenez.
Baionako Euskal Museoak Frankismo garaietako giroan murgiltzea proposatzen daukute "1966, GAUR. Euskal arte, frankismoaren garaian" erakusketaren bidez.
«Egia, justizia eta aitortza» eskatu dute ehunka lagunek Remi Ayestaran zenari egindako omenaldian. Villabonako Udalari ere kargu hartu diote, festak hasi baino lehen oroitarriak jasandako erasoa salatzeko «aukera bat galdu» duelakoan.
14.400 urteko ogia aurkitu du Jordaniako Shubayqa 1 aztarnategian Amaia Arranz Otaegi euskal ikerlaria buru duen Kopenhageko Unibertsitateko talde batek.
