Teknologiaren etorkizuna ezin asmatu
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Londres, 1876. William Henry Preece (1834-1913) elektrizitate ingeniari eta asmatzaile galestarrak Britainiar Posta Bulegoan lan egiten zuen telefonoaren patentearen berri izan zuenean. “Amerikarrek telefonoa behar dute, baina guk ez; guk mutiko mandatariak sobera ditugu”, bota zuen. 1899an posta zerbitzutik erretiratu zenean, sir titulua eman zioten egindako lanagatik –ez aurreikuspenengatik–. Baina Preeceren labankada ulergarria da nolabait, batetik telefonoa patentatu eta berehala eman baitzuen iritzia, asmakizunak izango zuen bilakaeraren zantzurik gabe. Bestetik, telegrafiaren eta irratiaren eremuan jardun zuen galestarrak, eta konpetentzia berria astintzea logikaren barruan egon daiteke. Zailagoa da ulertzea, handik aurrera, komunikazioaren teknologiari buruzko aurreikuspenak egitean, hainbatek bere buruari harrika eman izana.
Thomas J. Watson (1874-1956) IBMko presidenteak, esaterako, ez zuen nonbait fede handirik bere enpresaren ildo berritzailean. “Munduan, beharbada, bost ordenagailurentzako merkatua dago”, esan omen zuen 1943an, aipua egiztatuko duen frogarik ez dagoen arren.
Ondorengo aipua Popular Mechanics teknologiari buruzko aldizkari ezagunak argitaratu zuen 1949an eta, beraz, zinezkotasuna ez dago zalantzan jartzerik. “Etorkizunean ordenagailuek tona eta erdi baino gutxiagoko pisua izan dezakete” zioen, adorez, 1902an sortu eta oraindik ere argitaratzen den aldizkariko artikulu batek. Ezin esan oker ibili zirenik.
Popular Mechanics motz geratu zen aurreikuspenean, eta berdin egin zuen IBMk –berriro ere– 1959an. “Fotokopiagailuentzat, gehienez, 5.000 unitateko merkatu potentziala dago mundu osoan” adierazpena egin zuen enpresa multinazionalaren txosten batek. Watsonen aurreikuspenari zero batzuk gehituta ere, errealitatetik urrun geratu ziren. Hala ere, ulertzekoa da IBMren “ezkortasuna” konpetentziaren merkatuarekiko, urte berean Xeroxek merkaturatu baitzuen lehen fotokopiagailua.
1977an Ken Olsen DEC (Digital Equipment Corporation) enpresako presidenteak hauxe bota zuen: “Inork etxean ordenagailu bat nahi izateko arrazoirik ez dago”. Olsenen defentsan esan beharra dago erabat lur jota zegoela IBMk PCa, hau da, ordenagailu pertsonala, merkaturatu zuelako. Presidentearen hitzei jaramonik egin gabe, DECek hiru makina atera zituen IBMren erronkari erantzuteko; hirurek porrot egin zuten.
Bill Gates ahalguztidunak ere ederki erakutsi zuen hanka sartzeko gaitasuna 1988an, “ez dugu sekula lortuko 32 biteko sistema eragilerik” esan zuenean.
1995 urte oparoa izan zen teknologiari buruzko aurreikuspen okerrentzat. Clifford Stoll astronomo, idazle eta “hacker ehiztariak” zera esan zuen: “On-line datu baseek ez dituzte paperezko egunkariak ordezkatuko, CD-romek ez dute irakasleen tokia hartuko eta ordenagailu sareek ez dute gobernuaren lan egiteko modua aldatuko”. Robert Metcalfe, Etherneten sortzaileetako batek, aldiz, hauxe bota zuen urte berean: “Internet supernova ikusgarria izango da aurki; 1996an kolapso katastrofikoa izango du”.
Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
Gorpuzkiak aurkitu eta lurpetik atera ahal izateko ezinbestekoa izan da Gesalaz Muniango bi bizilagunen testigantza: Lucio eta Domingo Zabalza anaiek adierazi zuten, haur zirela, hainbat pertsona lurperatu zituztela leku horretan Guesalazko haranean, herri horretako... [+]
Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene... 70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]
Urtemugak hausnarketarako parada izaten dira. Atzera begira jarri, egindako bideari begiratu eta, oraina ulertuta, geroa pentsatzeko. 2025 honetan, urtemuga biribila bete dugu: Gipuzkoa izenaren idatzizko lehen aipamenetik mila urte bete dira, eta aukera ezin hobea iruditu zaigu... [+]
Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]
1991n Alpeetako glaziar batean aurkitu zutenetik, hotzak hain ondo kontserbatutako Ötziren gorpuzkinak informazio iturri oparoa izan dira. Berriki Communications Biology aldizkarian aditzera eman dutenez, momia naturalaren kaxa torazikoa digitalki berregin dute, eta Homo... [+]
Historia garaikideko basakeriarik handienetakoak dira Hiroshimaren eta Nagasakiren bonbardaketak. 1945eko abuztuan, hiru eguneko epean, bi bonba atomiko jaurti zituzten lehen aldiz historian eta bi hiritako biztanleak modu indiskriminatuan hil zituzten. 1945aren amaierarako,... [+]
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]
Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]
Joan den astelehenean, Paris inguruko Bougival herrian izenpetu zen "oinarrizko akordioa", Kanakiaren etorkizun politikoari buruzko dokumentu garrantzitsua. Testuinguru honetan, Kanakiako Nazio Askapenerako Fronte Sozialistak bere lehen adierazpen ofiziala plazaratu... [+]
Bide parlamentarioa egin beharko du orain. Lege testu honen arabera, 30 urteko epea ezarriko dute sekretuak desklasifikatzeko, eta 45 urtekoa "goi mailako" sekretuendako. Bakoitza hamabost urtez luza daiteke.