Egun batetik bestera, internet bidezko i(ra)kaskuntza sistemara pasa gara Euskal Herriko eskoletan. Horrek sortu dituen zuloak, erronkak eta gogoetak azaldu dizkigu Iñigo Beristain Bastidako ikastetxe publikoko zuzendariak –Bastida izan zen eskolak itxi zituen lehen herria, martxoaren 9an–. Bere hitzetan, “dugun hezkuntza eredua ebaluatzeko eta birplanteatzeko balioko du” krisi honek.

Munduan kutsatu gehien zuen bigarren herrialdea izatetik adituek miresten duten sistema bat ezartzera pasatu da Hego Korea. Herrialdea ixteko beharrik gabe, egunean 900 kutsatu izatetik 114 izatera pasatzea lortu du.

Inor gutxi ari da fenomenoari erreparatzen, baina gazte gehien biltzen dituzten sare sozialetan eskuin muturra da jarraitzaile gehien duena, alde handiarekin. Espainiako Estatuko Vox alderdi ultraeskuindarrak, adibidez, asmatu du Tik Tok, Instagram eta YouTube erabiltzen publiko gaztearekin konektatzeko.

Atzo goizean barrez ari ginen, itzultzaile automatikoak euskarara ekarritako testu tamalgarriak interneten irakurrita. Euskaraz jakin ez eta makinak gaztelaniatik euskarara ondo itzuliko zuelakoan zebiltzan bateren batzuk. Barrez eta haserre, euskararekiko begirune gutxi sumatzen zelako. Gaur seko harrituta gaude tramankuluak asko ikasi duelako eta euskara-gaztelania hizkuntza bikoteko itzulpenak oso balekoak direlako. Hain dira onak, itzultzaile profesionalak ere kezkatuta baitaude.

Urtarrilaren 16an, Birmaniako (Myanmarko) Katxin gutxiengoko kideek beraien hizkuntzan idazten saiatzen ziren bakoitzean, blokeatu egiten zitzaien Facebook. Ez zegoen modurik post bat egiteko hizkuntza horretan. "Zure eskaera ezin da prozesatu", erantzuten zuen Facebook-eko sistemak. Hurrengo egunerako konpondu zuten, eta Facebook-ek aitzakia hau eman zuen: "Bug bat (errore informatikoa) izan da gure hizkuntza-azpiegituran".

Europako 19 herrialdetako 9 eta 16 urte arteko gazteek Interneten dituzten esperientziak ikertu ditu EU Kids Online behatokiak: ziberjazarpena, eduki kaltegarriak ikustea, datuen erabilera okerra, sextinga, Internet bidez ezezagunekin harremanetan egotea eta abar. 2020ko txostenean irakurri daitekeenez, esperientzia txar bat dutenean, batez ere familiarekin edo lagunekin hitz egiten dute adin txikikoek, eta oso gutxitan irakasleekin edo beste profesional batzuekin.

RTVE Espainiako hedabide publikoak EFE agentzia multinazionala kontratatu du, lehiaketa publiko baten bidez, albisteak idazteko zerbitzu berri bat garatzeko: albisteak sortzea kazetaririk gabe, adimen artifizialaren bitartez.

Teknologia burujabetza mintzagai aplikazio eta esperientzien saio paraleloan. Hurrez hurren, Talaios Kooperatibako Unai Goorotxategi, Hirikilabseko Ibai Zabaleta eta Codesyntaxeko Luistxo Fernandez, informatikari euskaldunen XI. bilkuran, 2018an.

"Garrantzitsua da konektatutako pantailetatik ateratzen jakitea. Ez dut esan nahi alde batera utzi behar ditugunik, baina noizean behin telefonoa, ordenagailua, tableta -eta burmuina bera ere- itzaltzen jakitea".

Sagra Crespo Zulet eta Galder Gonzalez Larrañagaren hitzaldia, Edurne Larrazak dinamizatuta, informatikari euskaldunen XI. bilkuran, 2018an.