"Babesik gabe, bost pertsona solte baino ez ginateke izango"

  • Euskaldunon Egunkariako zuzendaria izan zen lehenik Iñaki Uria (Zarautz, 1960) eta kontseilari ordezkaria ondoren. 2003an Guardia Zibilak atxilotu eta torturatu egin zuen, eta ia hemezortzi hilabatez eduki zuten preso. Fidantza izugarria ordaindu ondoren libre geratu zen. Frogarik ez dago, baina auziak aurrera egin du elkarte ultraeskuindarren bultzadaz. Zazpi urte geroago, Uria Madrilen epaitzen ari dira egunotan, beste lau lagun
    ondoan dituela.
Iñaki Uria
"Ikusten duzu teatro horren guztiaren barruan guardia zibilak bere papera egiten duela: gezurra esaten du".Dani Blanco
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Hamaika Telebistako Andoaingo bulegoko leihotik Egunkaria zenaren erredakzioa ikus dezake Iñaki Uriak. Tartean, zazpi urteko amildegia dago. “Zazpi urtez zintzilik eduki gaituzte” dio. Eta zintzilik daude oraindik, Auzitegi Nazionaleko eskubeltz bateren kapritxoetatik zintzilik. Bulegoan, pertxero huts baten soslaia atzean duela hitz egin du Uriak: “Zaila da juizioaz aritzea, espekulazioen gainean hitz egiten ari zara eta ezin duzu ezer garbirik esan... arriskutsua izan liteke”.

Ez da lehenengo aldia Auzitegi Nazionalean izaten zarena.


Lehenengo aldiz atxilotuta nengoela eraman ninduten eta gero bisita dezente egin nituen kartzelatik. Esaterako, froga kaligrafikoak egiteko eta abar. Torturak salatzeagatik kereila sartu zigutenean ere horko lehen instrukzioko epaitegian izan nintzen. Kereilak hor jarraitzen du, ez dakit nola geratuko den, baina hor dago.

Oraindik itxi gabe dago kontu hori?


Nik dakidala bai. Gure tortura kasuak artxibatu zituzten, baina garai haietako fiskaltzak gure kontra jarritako salaketak nik dakidala hor jarraitzen du.

Zazpi urteren ondoren ahozko epaiketa hasi da. Zer sentsazio izan duzu akusatuen eserlekuan esertzerakoan?


Batez ere bukatzen hasteko gogoa, ze hau bukaeraren hasiera da... bukaera baldin bada. Hala ere, honek luze joko du. Eman dezagun kasurik onenean absoluzioa edo holako zerbait dagoela, ondoren Auzitegi Gorenean errekurtsoa jarri eta luzatu egin liteke. Eta gero “auzi ekonomikoa” dator.

Agian, auziak har dezakeen norabidean gauzak argitzen joan litezke?


Sententzia bat egongo da, hori da diferentzia bakarra.

Epaiketaren lehen egunetan epaimahaiak izandako jarrera “arretatsua” deigarri egin zaio bati baino gehiagori. Zer diozu?


Baina hori da epaitegi batean tribunalak normalean izan beharko lukeen jarrera. Akusatuari zuzentzen zaio, uzten dio hitz egiten... Azkenean ahozko epaiketa eszenifikazio oso bat da: sala nola dagoen antolatuta, epaileak eta akusazioa non esertzen diren, togak, puñetak... eta horren guztiaren erdian akusatua jartzen dute. Distantzia batzuk markatzen dira, baina tratua normala da.

Eta zein izan da auzipetuon jarrera?


Guk epaiketa ez dugu puskatzeko moduan hartu. Herri akusazioari ez erantzutea erabaki dugu hain zuzen beraiek izan direlako auzia honaino eraman dutenak, eta zentzurik ez diogulako ikusten haiei erantzuteari. Hizkuntzari dagokionez, erdaraz ari gara deklaratzen, zeren eta itzulpen kaxkarrek kalte handia egin diote auziari; peritaje bat daukagu egina eta adituek garbi diote holako itzulpen txarretan ezin dela oinarritu epairik.

Fiskaltzak galderarik ez egitea ez da oso normala izaten.


Ez badu akusatzen zer galdera egin behar du? Horretan oso koherentea izan da.


Herri akusazioa osatzen duten Dignidad y Justicia eta AVTk “bakardadean” aurkitzen direla esan dute, eta fiskalaren jarrera ere oso zorrotz kritikatu dute. Sintoma ona al da hori?


Beti galdetu izan dut: Egunkariak zer kalte egin die elkarte horiei? Biktimarik sortu al du? Izatekotan Egunkaria izan da gehiegikeria handi batzuen biktima. Berez, akusazio popularra figura progresista bat da, baina Auzitegi Nazionalean perbertitu egin da eta erabiltzen ari dira oso interes beltz eta konkretu batzuen alde, jarrera ultraeskuindarrak defendatzeko. Hala ere, inpresioa daukat haiek esandakoak oihartzun gutxi izan duela.

Zu torturatua izan zinenean bertan zegoen guardia zibilak epaiketan esandakoa da hau: “Estropezu egin eta orkatila bihurritu zuela esan zidaten”. Nolako barrenak geratzen zaizkio bati hori entzutean?


Sentimendu arraroak dira, ez da gozoa edo mikatza, arraroa baizik. Hainbeste urte pasa eta gero horietako bat edo bi ezagutzea... Baina ikusten duzu teatro horren guztiaren barruan berak bere papera jokatzen duela: gezurra esaten du.

Zeren biktima izan zen Egunkaria, estrategia politiko baten biktima? Auzitegi Nazionaleko interes partikularren biktima?...


Gauza asko dira eta garai haietan konfluentzian zeuden. Aznarren bigarren agintaldian Autonomia suspenditzea zegoen jokoan eta Egunkariarena abisu bat izan zen. Bestalde, akusazioaren lehenbiziko hamalau folioak irakurtzen badituzu euskalgintzari buruzko tesi oso bat dago Guardia Zibilaren txosten batetik aterata, euskararen alde diharduten erakunde sozialak ETArekin lotuz. Eta bere txikian, kontuan izan behar da euskararekin batera komunitate bat hezurmamitzen ari zela... Helburu asko dago hor. Gero, medailak jartzeko epaileak eta fiskalak beti egongo dira prest.

Guardia zibil bat tematu zela aipatu izan du baten batek.


Gauzak ezin dira horrela murriztu. El Paiseko artikuluren batean atera izan da hori, baina egunkari horrentzat askoz politagoa da guardia zibil ero baten kontua izan zela esatea Estatua edo instituzio bat izan zela esatea baino. Hemen oso gauza larriak gertatu dira eta bultzada politiko bat egon zen; guk beti esan izan dugu holakoak gerta ez daitezen gure beste bultzada politiko bat behar dela.

Epaiketan, orain artekoan, garbi geratu da epaileak ez zuela Guardia Zibilak eskatutakoa besterik egin. Hau da, Egunkaria itxi zutela frogak bilatzeko, eta ez alderantziz.


Lehenbizi itxi egiten da eta gero esplikazioak bilatzen dira. Ez dakigu hau nola bukatuko den, baina beste batzuetan horrek balio izan du; 18/98ko sententzia begiratzen baduzu frogak baino, interpretazioak dira.

1990etako ETAren ustezko dokumentu batzuk aurkeztu dituzte froga bezala, aspaldi publikatuak eta beste auzi batzuetan erabiliak. Dokumentu horien interpretazio baten pean ikusten al duzue zuen burua?


Horietan oinarritzen dira. Baina paper horiek fiskalak oso ondo aztertu ditu eta garbi esan du ez dutela ezer frogatzen. Jakina, hori da etxe horrek [Auzitegi Nazionalak] duena eta aurreko esperientziek erakusten dutena: ikusten badute horrelako helduleku bat behar dela, horretan oinarrituko dira eta punto.

Zer iritzi duzu Eusko Jaurlaritzak epaiketaren aurrean izandako jarreraz?


Azkenaldian hainbat deklarazio egin dituzte fiskalaren posizioarekin bat eginez eta auziaren luzapena salatuz. Guk hori baino gehiago nahiko genuke, baina niri ez zait harrigarria egiten, norekin gobernatzen ari diren ikusita.

Bilboko manifestazioa jendetsua izan zen, 2003an izandako berotasuna sentitu nahi izan duzue egunotan, horrela izan al da?


Epaiketara sartu aurretik esan nuen animoz kargatuta gindoazela. Berotasuna ikaragarria izan da, kalean, Durangon... Nolabait, euskal mundutik harago transzenditu duen gaia izan da eta gizarte osora heldu da, jendeak bizi du. Nik uste hori izan dela mobilizatzeko arrazoietako bat, nahikoa dela esatea. Ez da bakarrik berotasuna, hezurmamitzen joateko premia ere bada, horrelako bidegabekeriei mugak jartzeko.

Etxerat-eko kide batek Berrian kaleratutako gutunean galdetzen du: “Non daude adierazpen askatasunaren oihukariak?” beste kasu eta auzi batzuetan. Zer esan liteke horren aurrean?


Errealitatea, zoritxarrez, horrelakoa dela. Egunkariak baterakoia eta zabala izatea lortu zuen eta hori manifestazioan igarri zen. Beste auzi batzuk zailagoak dira. Egin ere egunkari bat zen eta guk behintzat beti adierazi izan diegu gure babesa eta elkartasuna, baina nire ustez egin izan dena baino gehiago egin beharko litzateke, zeren hori ere egunero kandela pizteko moduko gaia da.

Auzi ekonomikoan ere inputaturik zaude. Auzi nagusiko epaiak eragin handia izango du bestearen ibilbidean.


Auzi ekonomikoaren instrukzioa oraindik itxi gabe dago, baliteke oraingo epaiketa bukatu aurretik ixtea. Hor, berez, ez dago ezer, baina auzi nagusiko sententziak eragina izango du, helduleku bakarra delako esatea ustezko delitu ekonomiko horiek lotura zutela terrorismoarekin.


Beraz, esan liteke zuetako batzuentzako epai bikoitza izango dela?


Bai, hori aurreikusia nuen. Baina orain auzi ekonomikoa momentu prozesal berezian dago.


Pertsonalki zer irakasgai atera duzu orain arte bizitakotik? Gauza positiboak ere izango dira...


Gauza positiboenak dira ikustea nola ARGIA eta Egunkaria aurrera atera genituen, han topatutako koadrila eta lan taldeak... Horiek klabeak dira beste egunkari bat atera eta pauso gehiago emateko. Eta bestalde, auziaren kontu honetan langileek erakutsi dutena hor dago, dirua biltzen eta abar... Gu horretan oinarritu gara, zeren eta bost pertsona solte besterik ez gara, ez daukagu egiturarik, ez gara sindikatu edo alderdi bat, eta hala ere posible izan da babesa lortzea eta ez manifestazio batean bakarrik geratzea. Ez da Egunkaria bakarrik, euskararen eta herriaren aldeko proiektua da, nire ustez hori dago oinarrian eta oso inportantea da aurrera begira.
Irakurleari mezua
“Eskerrak eman beharrean gaude jendeak eman digun laguntza guztiarengatik. Laguntza eskatu eta jendeak eman egin digulako. Eta laguntza eskatu dugu guretzako, baina baita ere Egunkariaren oinarrian dagoen horren alde egiteko ere. Mezua? Irakurleari esango nioke partida ez dela bukatu eta adi egon behar dugula, kontzentratuta egon behar dugula, zeren kontua ez da epaiketa honekin bukatzen, gero auzi ekonomikoa dator eta oraindik luze joko du”.

Kanal honetatik interesatuko zaizu: Euskalgintza
2024-10-31 | Leire Ibar
Korrikaren karbono isuria nola murriztu daitekeen ikertu dute lehenengo aldiz

Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.


2024-10-28 | Uriola.eus
Bilboko Alde Zaharreko Korrika batzordeak Udalaren 1.500 euroko isuna salatu du

Bilboko Alde Zaharreko Korrika batzordeak auzoan egin zuten ekimen bat baimenik gabe antolatzeagatik udalaren 1.500 euroko isuna salatu du. Ekintza hau arau-hauste larritzat jo zuen udalak, eta auzokideek espazio publikoaren erabilera defendatu dute.


2024-10-28 | Leire Ibar
Azken epai euskarafoboaren harira, “enplegu publikorako hizkuntza bakarra gaztelania izatea” salatu dute

ELA, LAB eta Kontseiluak elkarretaratzea egin dute, Administrazioarekiko Auzietarako epaitegi batek Kabia organismoari emandako ebazpenaren aurka protestatzeko. Euskara maila bermatzeko ahalegina “hutsaren hurrengoa” bilakatzeko arriskua dagoela salatu dute.


2024-10-25 | Leire Ibar
Euskaraldiaren edizio berria aurkeztu dute: maiatzaren 15etik 25era izango da

Aurreko edizioetako esperientziak oinarri hartuta, antolatzaileek “Euskaraldia gaindituko duen Euskaraldia” egitea proposatu dute. Iruñean, Nafarroako Antzerki Eskolan, aurkeztu dute 2025eko maiatzaren 15etik 25era egingo den Euskaraldiaren laugarren edizioa.


2024-10-17 | UEU
Manex Agirre Arriolabengoa
“Euskaldunok badugu zertaz jabetu eta zerekin ahaldundu”

"Euskaldunentzako Jabetze Eskola. Menpeko perpausa izateari uzteko langintzak" eskola antolatu da Gasteizen Izaskun Arrue Kulturguneko (IAK) programazioaren barruan eta UEUren laguntzarekin. Eskolaren dinamizatzailea da Manex Agirre Arriolabengoa (Aramaio, 1982)... [+]


2024-10-15 | Sustatu
Jabetze Eskola Gasteizen, feminismoaren adibideen ildotik, euskalgintzarako

Gasteizko Izaskun Arrue Kulturguneak (IAK) eta UEUk elkarlanean Euskaldunentzako Jabetze Eskola martxan jarriko dute, euskaldunok ahaldundu, eta ondorioz, jendartea eraldatzeko asmoz. Aurkezpen hitzaldia urriaren 30ean egingo du Garikoitz Goikoetxeak. "Hizkuntzaren... [+]


2024-10-11 | Cira Crespo
Ongi etorri Euskararen Mundura jardunaldiak
“Ederra litzateke euskaraz kalean ikastea”

Euskalgintzaren Kontseiluak antolatutako "Ongi etorri Euskararen Mundura" jardunaldiak izan dira Gasteizen ostegunean eta ostiralean. Egun bi bete-beteak,  eta mahai gainean Euskararen normalizazio prozesuan euskal herritar berriak integratzeari buruzko praktikak... [+]


2024-10-08 | Julene Flamarique
Euskararen “larrialdi egoerari” aurre egiteko mobilizazioa antolatu du EHEk Durangon

Euskal Herrian Euskarazek manifestazio nazionala deitu du abenduaren 7an. "Hizkuntza larrialdiaren aurrean Euskararen Errepublika eraikitzea beharrezkoa" dela aldarrikatu du mugimendu euskaltzaleak. Mundu mailako eskuin muturraren hazkundeari “euskaratik eta... [+]


2024-10-07 | Leire Ibar
Kontseiluak positiboki baloratu du epaitegiek atzera bota izana UGTk Euskotreneko langileen euskara maila jaisteko jarritako errekurtsoa

UGT sindikatuak B2 maila ezartzearen aurka egin zuen. EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak Euskotreneko hautaprobetarako ezarritako euskara eskakizunak ontzat hartu ditu. Kontseiluak esan du, hizkuntza eskubideen defentsan “urrats garrantzitsua” eta “berri... [+]


Migratzaileei hizkuntza harrera egiteko jardunaldiak egingo dituzte Gasteizen

Urriaren 10 eta 11n Gasteizko Europa Jauregian egingo dira Euskalgintzaren Kontseiluak eta Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak lankidetzan urtero antolatzen dituzten jardunaldiak.


2024-09-03 | Euskal Irratiak
Elgarretaratzea deitu du EHEk Gorka Torreren sustenguz

“Geldi euskara zapaltzea” lema berriz hartu du Euskal Herrian Euskaraz taldeak larunbatean egin duen prentsaurrekoan. Maiatzaren 17an, esaldi hori Baionako suprefeturan tindatzeaz akusaturik, irailaren 10ean epaituko dute Gorka Roca Torre.


Teknologia
Euskalgintza digital kritikoa

Euskara, eremu digitala den itsasoan ezagutzara eta harremanetara abiatzeko portua da. Adimen artifizialarekin, portu horretatik mundu osoarekin euskaraz harremanetan jartzeko aukera ematen dela dirudi. Euskararen automatizazioa laguntza ederra da belaunaldi berriekin euskal... [+]


‘Bertatik Bertara’ kanpaina abiatu du UEMAk, turismo garaian euskara areagotu asmoz zerbitzu sektorean

Udalerri euskaldunen nortasuna egokien islatzen duena euskara dela nabarmendu du mankomunitateak eta bisitariek zein bisitariekin harremana duten zerbitzu sektoreko arduradun eta langileen konpromisoa eskatu du. Kanpaina ekainaren 8tik irailaren erdialdera arte egingo da.


Eguneraketa berriak daude