JUSTIZIA EUSKALDUNDUAREN ALDE 1000 BAIETZ!

  • '1000 Baietz' izeneko kanpaina abian ipini dute Arrasateko zenbait talde euskaltzalek. Sinadura bilketa bat egingo dute herritarren artean. Ekimenak iaz hasitako lan-ildoari eutsi nahi dio eta Justizia-Administrazioarekin euskaraz aritzeko eskubidea aldarrikatzea du helburu.

2000ko urriaren 08an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Herritarrak zuzenean inplikatu eta euskararen normalkuntzaren alde apustu egitea nahi da kanpaina honen bitartez. Horregatik, sinadura bilketa bat burutzen ari dira une honetan arrasatearren artean. Sinatze prozesua, ordea, ez da ohikoa. Aldez aurretik abokatu batek prestatutako testu juridikoa sinatuko dute herritarrek, eta beraren bidez, Justizia-Administrazioarekin euskaraz aritu nahi dutela eskatuko dute.
Garrantzi handiko zerbait zetorrela erakusten zuten kartelak kalean ipiniz hasi dute kanpaina. Horrela, herritarren interesa piztea lortu dute. 6.500 sinadura orri banatu dituzte herrian "Arrasate Press" herri aldizkariaren laguntzarekin. Hilabete honetan zehar sinadurak biltzeari ekingo zaio. Bilketa lana amaitutakoan kopia bana bidaliko zaie Epaitegiko Dekanoari eta Eusko Jaurlaritzako Justizia saileko arduradunei.
Joan den urtean hasitako lan ildoaren jarraipena da kanpaina hau. Justizia Administrazioan euskarak duen egoeraren inguruan zerbait egin behar zela-eta, Euskal Herrian Euskaraz (EHE) taldeak Arrasate Euskaldundu Dezagun (AED) elkartearengana jo zuen eta azken honek aintzat hartu zuen proposamena. Horrela, Justizia Administrazioa euskalduntzeko plataforma eratu zen eta euskarak administrazioan daukan lekuaren inguruan hausnarketa egin ondoren, gaia gizarteratzea adostu zuten. AED, EHE eta Alfabetatze Euskalduntze Erakundea (AEK) dira batik bat zeregin honetan ari direnak. Hainbat urrats eman dute dagoeneko. Arrasateko Bake Epaitegiaren aurrean enkartelada egitea izan zen lehenbiziko ekintza. Ondoren, esparru honetan euskara normalkuntzara hel dadin sei oinarri bildu zituzten esku-orri batean. Euskara ofiziala izatea eta herritarren eskubideak Justizia Administrazioan bermatzea eskatzen da besteak beste oinarri horien bidez. Euskalgintzan dabiltzan Arrasateko hainbat erakundek (sindikatu, abokatu eta abar) oinarri horiek onartu egin zituzten sinadura bilketa baten bitartez. Honekin batera, Euskal Herrian Euskaraz taldeak herriz-herri eramandako erakusketa astebetez herrira ekarri, Abokatu Euskaldunen Sindikatuko kideen hitzaldia antolatu eta esparru horretan euskararen egoera salatzeko mozio bat aurkeztu zuten udalbatzarrean.
Arrasaten abian ipinitakoa Euskal Herriko beste zenbait herritan egin dadin laguntza emateko prest daude. Euskal Herri mailako ekintzarik, ordea, oraingoz ez da egingo.


EGOERA ZERTAN DEN.

1996. urtean eman zitzaion Euskal Autonomia Erkidegoari Justizia-Administrazio zerbitzua, beste administrazio batzuk baino hamasei urte geroago. Hamar urteren buruan Justizia-Administrazioan lan egiten dutenen %40k euskaraz lan egiteko gaitasuna izatea da Eusko Jaurlaritzako Justizia sailaren helburua. Horretarako, Hizkuntza Politikako sailburuordetzarekin elkarlanean egitasmo bat abian ipini dute eta urte amaierarako dekretuz arautua egotea espero dute. Plana 1996. urtean EAEri eskualdatutako langileriari zuzenduta egongo da, hala nola ofizialei, laguntzaileei, agenteei eta forentseei. Epaile, magistratu, idazkari judizial eta fiskalen gaineko eskumena ez dago EAEren esku. Bosna urtetan banatutako bi epe izango ditu egitasmoak. Lehenbiziko epea igarotakoan hartutako neurriek izan duten eragina aztertu egingo da eta dagozkion zuzenketak egingo dira.
Une honetan 1.750 langile inguru daude Justizia-Administrazioan eta horietatik %18k egiten du euskaraz. Euskararen normalizazioa helburu duen egitasmo honetan, herritarrengandik gertuen dauden langileei emango zaie lehentasuna, erregistro zibilei, informazio eta jakinarazpen zerbitzuei eta epaitegiei, alegia. Epaile eta magistratuak EAEren esku ez daudenez, ez daude euskara ikastera derrigortuta, borondatezko zeregina da. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundearekin (HAEE) batera euskara ikastaroak ematen ari da Eusko Jaurlaritza. Euskara ikastaroetako parte-hartzeak gora egin du azken lau urteotan. Oro har, ikasleak bikoiztu egin dira. Esate baterako, Eusko Jaurlaritzako Justizia sailak emandako datuen arabera, 1996an euskara ikasten zeuden 11 epailetik 73ra igo da kopurua.
Abokatu Euskaldunen Sindikatuaren ustez gaur egun Justizia-Administrazioan dagoen arazo nagusia politikoa da. "Gaur egungo marko juridikoak ez badu balio Euskal Justizia euskaldun eta propioa eratzeko marko hau ez da baliagarria euskaldunontzat. Guk ezin dugu hautatu epaileek zer betebehar izan behar dituzten". Abokatu talde honen aldarrikapen nagusia epaitua izan behar duen pertsonak nahi duen hizkuntzan epaitua izateko eskubidea duela eta hori bermatu egin behar dela da. Beraien ustez administrazio publikoari dagokio hori betetzea eta aldarrikatzea. Abokatu Euskaldunen Sindikatuko kideek jarritako helegite baten aurrean Auzitegi Konstituzionalak 1997ko urrian emandako probidentziaren arabera, dagoen legeditik eta arauditik ez da inola ere eratortzen epaileek euskara jakitera derrigortzea. Abokatu euskaldunek diote irtenbidea dagoen legediari ematen zaion interpretazioaren baitan dagoela. Hauek epaileak euskaraz jakin behar duela ulertzen dute, euskarak hemen ofizialtasuna baduelako. "Lege Organikoa aldatu behar da eta horretarako Madrilgo Diputatuen Kongresuaren erabakiaren beharra dago. Azken finean erabaki politikoa da. Gure politikoek gehiago exijitu behar dutela uste dugu. Itzulpenaren aukera aldamio gisa, bitarteko gisa onartu behar da, ez betirako".
Sindikatuko kideen iritziz, "Justizia egiten duena epailea da. Bera da muina. Berak erabakitzen du errudun zaren edo ez. Herritarrak epaiketa euskaraz egitea eskatzen badu epailea euskalduna izatea eskatzen dugu. Egia da leihatiletan dauden langileak garrantzitsuak direla, baina leihatila garrantzitsuena epaiketan bertan dago"


Azkenak
“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Pazienteek 25 egun itxaron behar dituzte, batez beste, Osasun Mentaleko Zentruetan arta jasotzeko

25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude. 


Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Oñatiko egoitza batera mugituko dituzte Donostian kale egoeran bizi ziren migratzaile maliarrak

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.


“Intentsitate altuko” bi sexu eraso salatu ditu Gasteizko Mugimendu Feministak ostegun gauean

Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak. 


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Eguneraketa berriak daude