JUSTIZIA EUSKALDUNDUAREN ALDE 1000 BAIETZ!

  • '1000 Baietz' izeneko kanpaina abian ipini dute Arrasateko zenbait talde euskaltzalek. Sinadura bilketa bat egingo dute herritarren artean. Ekimenak iaz hasitako lan-ildoari eutsi nahi dio eta Justizia-Administrazioarekin euskaraz aritzeko eskubidea aldarrikatzea du helburu.

2000ko urriaren 08an
Herritarrak zuzenean inplikatu eta euskararen normalkuntzaren alde apustu egitea nahi da kanpaina honen bitartez. Horregatik, sinadura bilketa bat burutzen ari dira une honetan arrasatearren artean. Sinatze prozesua, ordea, ez da ohikoa. Aldez aurretik abokatu batek prestatutako testu juridikoa sinatuko dute herritarrek, eta beraren bidez, Justizia-Administrazioarekin euskaraz aritu nahi dutela eskatuko dute.
Garrantzi handiko zerbait zetorrela erakusten zuten kartelak kalean ipiniz hasi dute kanpaina. Horrela, herritarren interesa piztea lortu dute. 6.500 sinadura orri banatu dituzte herrian "Arrasate Press" herri aldizkariaren laguntzarekin. Hilabete honetan zehar sinadurak biltzeari ekingo zaio. Bilketa lana amaitutakoan kopia bana bidaliko zaie Epaitegiko Dekanoari eta Eusko Jaurlaritzako Justizia saileko arduradunei.
Joan den urtean hasitako lan ildoaren jarraipena da kanpaina hau. Justizia Administrazioan euskarak duen egoeraren inguruan zerbait egin behar zela-eta, Euskal Herrian Euskaraz (EHE) taldeak Arrasate Euskaldundu Dezagun (AED) elkartearengana jo zuen eta azken honek aintzat hartu zuen proposamena. Horrela, Justizia Administrazioa euskalduntzeko plataforma eratu zen eta euskarak administrazioan daukan lekuaren inguruan hausnarketa egin ondoren, gaia gizarteratzea adostu zuten. AED, EHE eta Alfabetatze Euskalduntze Erakundea (AEK) dira batik bat zeregin honetan ari direnak. Hainbat urrats eman dute dagoeneko. Arrasateko Bake Epaitegiaren aurrean enkartelada egitea izan zen lehenbiziko ekintza. Ondoren, esparru honetan euskara normalkuntzara hel dadin sei oinarri bildu zituzten esku-orri batean. Euskara ofiziala izatea eta herritarren eskubideak Justizia Administrazioan bermatzea eskatzen da besteak beste oinarri horien bidez. Euskalgintzan dabiltzan Arrasateko hainbat erakundek (sindikatu, abokatu eta abar) oinarri horiek onartu egin zituzten sinadura bilketa baten bitartez. Honekin batera, Euskal Herrian Euskaraz taldeak herriz-herri eramandako erakusketa astebetez herrira ekarri, Abokatu Euskaldunen Sindikatuko kideen hitzaldia antolatu eta esparru horretan euskararen egoera salatzeko mozio bat aurkeztu zuten udalbatzarrean.
Arrasaten abian ipinitakoa Euskal Herriko beste zenbait herritan egin dadin laguntza emateko prest daude. Euskal Herri mailako ekintzarik, ordea, oraingoz ez da egingo.


EGOERA ZERTAN DEN.

1996. urtean eman zitzaion Euskal Autonomia Erkidegoari Justizia-Administrazio zerbitzua, beste administrazio batzuk baino hamasei urte geroago. Hamar urteren buruan Justizia-Administrazioan lan egiten dutenen %40k euskaraz lan egiteko gaitasuna izatea da Eusko Jaurlaritzako Justizia sailaren helburua. Horretarako, Hizkuntza Politikako sailburuordetzarekin elkarlanean egitasmo bat abian ipini dute eta urte amaierarako dekretuz arautua egotea espero dute. Plana 1996. urtean EAEri eskualdatutako langileriari zuzenduta egongo da, hala nola ofizialei, laguntzaileei, agenteei eta forentseei. Epaile, magistratu, idazkari judizial eta fiskalen gaineko eskumena ez dago EAEren esku. Bosna urtetan banatutako bi epe izango ditu egitasmoak. Lehenbiziko epea igarotakoan hartutako neurriek izan duten eragina aztertu egingo da eta dagozkion zuzenketak egingo dira.
Une honetan 1.750 langile inguru daude Justizia-Administrazioan eta horietatik %18k egiten du euskaraz. Euskararen normalizazioa helburu duen egitasmo honetan, herritarrengandik gertuen dauden langileei emango zaie lehentasuna, erregistro zibilei, informazio eta jakinarazpen zerbitzuei eta epaitegiei, alegia. Epaile eta magistratuak EAEren esku ez daudenez, ez daude euskara ikastera derrigortuta, borondatezko zeregina da. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundearekin (HAEE) batera euskara ikastaroak ematen ari da Eusko Jaurlaritza. Euskara ikastaroetako parte-hartzeak gora egin du azken lau urteotan. Oro har, ikasleak bikoiztu egin dira. Esate baterako, Eusko Jaurlaritzako Justizia sailak emandako datuen arabera, 1996an euskara ikasten zeuden 11 epailetik 73ra igo da kopurua.
Abokatu Euskaldunen Sindikatuaren ustez gaur egun Justizia-Administrazioan dagoen arazo nagusia politikoa da. "Gaur egungo marko juridikoak ez badu balio Euskal Justizia euskaldun eta propioa eratzeko marko hau ez da baliagarria euskaldunontzat. Guk ezin dugu hautatu epaileek zer betebehar izan behar dituzten". Abokatu talde honen aldarrikapen nagusia epaitua izan behar duen pertsonak nahi duen hizkuntzan epaitua izateko eskubidea duela eta hori bermatu egin behar dela da. Beraien ustez administrazio publikoari dagokio hori betetzea eta aldarrikatzea. Abokatu Euskaldunen Sindikatuko kideek jarritako helegite baten aurrean Auzitegi Konstituzionalak 1997ko urrian emandako probidentziaren arabera, dagoen legeditik eta arauditik ez da inola ere eratortzen epaileek euskara jakitera derrigortzea. Abokatu euskaldunek diote irtenbidea dagoen legediari ematen zaion interpretazioaren baitan dagoela. Hauek epaileak euskaraz jakin behar duela ulertzen dute, euskarak hemen ofizialtasuna baduelako. "Lege Organikoa aldatu behar da eta horretarako Madrilgo Diputatuen Kongresuaren erabakiaren beharra dago. Azken finean erabaki politikoa da. Gure politikoek gehiago exijitu behar dutela uste dugu. Itzulpenaren aukera aldamio gisa, bitarteko gisa onartu behar da, ez betirako".
Sindikatuko kideen iritziz, "Justizia egiten duena epailea da. Bera da muina. Berak erabakitzen du errudun zaren edo ez. Herritarrak epaiketa euskaraz egitea eskatzen badu epailea euskalduna izatea eskatzen dugu. Egia da leihatiletan dauden langileak garrantzitsuak direla, baina leihatila garrantzitsuena epaiketan bertan dago"


Azkenak
BOLLOTOPAKETAK
Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]


Gorputz hotsak
"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]


2024-04-28 | Axier Lopez
Dronea, munduko botere harreman desorekatuen ikur eta eragile

Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]


Iñaki Soto. Erredakzioko kazetaritza ardatz
"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]


Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan

Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]


Eguneraketa berriak daude