JUSTIZIA EUSKALDUNDUAREN ALDE 1000 BAIETZ!

  • '1000 Baietz' izeneko kanpaina abian ipini dute Arrasateko zenbait talde euskaltzalek. Sinadura bilketa bat egingo dute herritarren artean. Ekimenak iaz hasitako lan-ildoari eutsi nahi dio eta Justizia-Administrazioarekin euskaraz aritzeko eskubidea aldarrikatzea du helburu.

2000ko urriaren 08an
Herritarrak zuzenean inplikatu eta euskararen normalkuntzaren alde apustu egitea nahi da kanpaina honen bitartez. Horregatik, sinadura bilketa bat burutzen ari dira une honetan arrasatearren artean. Sinatze prozesua, ordea, ez da ohikoa. Aldez aurretik abokatu batek prestatutako testu juridikoa sinatuko dute herritarrek, eta beraren bidez, Justizia-Administrazioarekin euskaraz aritu nahi dutela eskatuko dute.
Garrantzi handiko zerbait zetorrela erakusten zuten kartelak kalean ipiniz hasi dute kanpaina. Horrela, herritarren interesa piztea lortu dute. 6.500 sinadura orri banatu dituzte herrian "Arrasate Press" herri aldizkariaren laguntzarekin. Hilabete honetan zehar sinadurak biltzeari ekingo zaio. Bilketa lana amaitutakoan kopia bana bidaliko zaie Epaitegiko Dekanoari eta Eusko Jaurlaritzako Justizia saileko arduradunei.
Joan den urtean hasitako lan ildoaren jarraipena da kanpaina hau. Justizia Administrazioan euskarak duen egoeraren inguruan zerbait egin behar zela-eta, Euskal Herrian Euskaraz (EHE) taldeak Arrasate Euskaldundu Dezagun (AED) elkartearengana jo zuen eta azken honek aintzat hartu zuen proposamena. Horrela, Justizia Administrazioa euskalduntzeko plataforma eratu zen eta euskarak administrazioan daukan lekuaren inguruan hausnarketa egin ondoren, gaia gizarteratzea adostu zuten. AED, EHE eta Alfabetatze Euskalduntze Erakundea (AEK) dira batik bat zeregin honetan ari direnak. Hainbat urrats eman dute dagoeneko. Arrasateko Bake Epaitegiaren aurrean enkartelada egitea izan zen lehenbiziko ekintza. Ondoren, esparru honetan euskara normalkuntzara hel dadin sei oinarri bildu zituzten esku-orri batean. Euskara ofiziala izatea eta herritarren eskubideak Justizia Administrazioan bermatzea eskatzen da besteak beste oinarri horien bidez. Euskalgintzan dabiltzan Arrasateko hainbat erakundek (sindikatu, abokatu eta abar) oinarri horiek onartu egin zituzten sinadura bilketa baten bitartez. Honekin batera, Euskal Herrian Euskaraz taldeak herriz-herri eramandako erakusketa astebetez herrira ekarri, Abokatu Euskaldunen Sindikatuko kideen hitzaldia antolatu eta esparru horretan euskararen egoera salatzeko mozio bat aurkeztu zuten udalbatzarrean.
Arrasaten abian ipinitakoa Euskal Herriko beste zenbait herritan egin dadin laguntza emateko prest daude. Euskal Herri mailako ekintzarik, ordea, oraingoz ez da egingo.


EGOERA ZERTAN DEN.

1996. urtean eman zitzaion Euskal Autonomia Erkidegoari Justizia-Administrazio zerbitzua, beste administrazio batzuk baino hamasei urte geroago. Hamar urteren buruan Justizia-Administrazioan lan egiten dutenen %40k euskaraz lan egiteko gaitasuna izatea da Eusko Jaurlaritzako Justizia sailaren helburua. Horretarako, Hizkuntza Politikako sailburuordetzarekin elkarlanean egitasmo bat abian ipini dute eta urte amaierarako dekretuz arautua egotea espero dute. Plana 1996. urtean EAEri eskualdatutako langileriari zuzenduta egongo da, hala nola ofizialei, laguntzaileei, agenteei eta forentseei. Epaile, magistratu, idazkari judizial eta fiskalen gaineko eskumena ez dago EAEren esku. Bosna urtetan banatutako bi epe izango ditu egitasmoak. Lehenbiziko epea igarotakoan hartutako neurriek izan duten eragina aztertu egingo da eta dagozkion zuzenketak egingo dira.
Une honetan 1.750 langile inguru daude Justizia-Administrazioan eta horietatik %18k egiten du euskaraz. Euskararen normalizazioa helburu duen egitasmo honetan, herritarrengandik gertuen dauden langileei emango zaie lehentasuna, erregistro zibilei, informazio eta jakinarazpen zerbitzuei eta epaitegiei, alegia. Epaile eta magistratuak EAEren esku ez daudenez, ez daude euskara ikastera derrigortuta, borondatezko zeregina da. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundearekin (HAEE) batera euskara ikastaroak ematen ari da Eusko Jaurlaritza. Euskara ikastaroetako parte-hartzeak gora egin du azken lau urteotan. Oro har, ikasleak bikoiztu egin dira. Esate baterako, Eusko Jaurlaritzako Justizia sailak emandako datuen arabera, 1996an euskara ikasten zeuden 11 epailetik 73ra igo da kopurua.
Abokatu Euskaldunen Sindikatuaren ustez gaur egun Justizia-Administrazioan dagoen arazo nagusia politikoa da. "Gaur egungo marko juridikoak ez badu balio Euskal Justizia euskaldun eta propioa eratzeko marko hau ez da baliagarria euskaldunontzat. Guk ezin dugu hautatu epaileek zer betebehar izan behar dituzten". Abokatu talde honen aldarrikapen nagusia epaitua izan behar duen pertsonak nahi duen hizkuntzan epaitua izateko eskubidea duela eta hori bermatu egin behar dela da. Beraien ustez administrazio publikoari dagokio hori betetzea eta aldarrikatzea. Abokatu Euskaldunen Sindikatuko kideek jarritako helegite baten aurrean Auzitegi Konstituzionalak 1997ko urrian emandako probidentziaren arabera, dagoen legeditik eta arauditik ez da inola ere eratortzen epaileek euskara jakitera derrigortzea. Abokatu euskaldunek diote irtenbidea dagoen legediari ematen zaion interpretazioaren baitan dagoela. Hauek epaileak euskaraz jakin behar duela ulertzen dute, euskarak hemen ofizialtasuna baduelako. "Lege Organikoa aldatu behar da eta horretarako Madrilgo Diputatuen Kongresuaren erabakiaren beharra dago. Azken finean erabaki politikoa da. Gure politikoek gehiago exijitu behar dutela uste dugu. Itzulpenaren aukera aldamio gisa, bitarteko gisa onartu behar da, ez betirako".
Sindikatuko kideen iritziz, "Justizia egiten duena epailea da. Bera da muina. Berak erabakitzen du errudun zaren edo ez. Herritarrak epaiketa euskaraz egitea eskatzen badu epailea euskalduna izatea eskatzen dugu. Egia da leihatiletan dauden langileak garrantzitsuak direla, baina leihatila garrantzitsuena epaiketan bertan dago"


Azkenak
Ostiralean hasi eta urte bukaera arte iraungo du Arestiren ekarria ezagutarazteko Bilboko egitarau oparoak

Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez,  Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]


Energia berriztagarrien arloko kooperatiben europar federazioko Kontseilu Errektoreko kide bihurtu da Goiener

Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta  "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Bizikleta martxa burutu dute Elizondon, osasun sistema publiko duinaren alde

Berrehun lagun hurbildu dira  Baztango Osasun Plataformak deituriko elkarretaratzera eta bizikleta martxara.


Lan heriotzak salatzeko Jaurlaritzaren Bilboko ordezkaritza blokeatu du LABek

Aurreko astean lan istripuen ondorioz sei behargin hil zirela salatzeko, 60 bat lagunek Eusko Jaurlaritzak Bilbon duen egoitzako sarrera blokeatu dute. Ertzaintzak bertan zeuden pertsonak identifikatu ditu. LAB sindikatuaren zenbaketaren arabera, dagoeneko 26 dira aurten... [+]


2025-06-05 | Sustatu
42: txat adimentsu harrigarriena, Nafarroan sortua nonbait

Laboral Kutxa Katedrak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) antolatu dute Arte eta Zientziaren I. lehiaketa (webgunea euskaraz ere badago, baina oso trakets). Artea, zientzia eta pentsamendu kritikoa uztartzen dituzten proiektuak nahi zituzten, eta zenbait aurkeztu... [+]


Foruzaingoak taser pistolak eraman ahal izatea onartu du Nafarroako Kontseiluak

Dagoeneko Guardia Zibilek eta zenbait herritako udaltzaingoek badute taser pistolak erabiltzeko eskumena Nafarroan, eta badirudi bide horretan hurrengoa Foruzaingoa izango dela: Nafarroako Kontseiluak Foruzaingoak taser pistolak eman ahal izatea "indarrean dagoen... [+]


Mario Lópezi ezarritako 13 urteko kartzela zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak

Bizkaiko Lurralde Auzitegiak hamahiru urte eta sei hilabeteko kartzela zigorra ezarri ostean, zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak. Lópezek helegitea aurkeztu zuen sententziaren aurka, haren errugabetasun presuntzioa eta defentsarako eskubidea urratu zirela... [+]


AEBetan sartzea debekatu edo mugatu die Trumpek hamabi herrialdetako pertsonei

"Atzerriko terroristengandik" babestea arrazoi bezala jarrita, Donald Trumpek dekretu bidez agindu du zazpi herrialdetako pertsona guztiei debekatzea AEBetara sarrera, eta beste bost herrialdetako herritarrei mugak jartzea. 


“Herri aktibazioa” bultzatu nahi du Gure Eskuk larunbateko mobilizazioarekin

Herri libre bat, Euskal Herriak erabaki lelopean, parte hartzera eta kaleak ikurrinaz betetzera dei egin du herri mugimenduak.


Jende andana bildu da Gasteizko Korda espazioaren desalojoaren aurkako manifestazioan

Ehunka lagun mobilizatu dira asteazken arratsaldean Gasteizko Alde Zaharreko kaleetan barrena, Korda espazioaren desalojoaren aurka. Manifestazio amaierako hitzartzean, goizeko desalojoan ertzainek buruan zauritu duten Kordako kidea jada etxean eta "ondo" dagoela... [+]


2025-06-05 | ARGIA
Sorzabalen absoluzioari helegitea jarri dio fiskalak, eta bere kontrako epaiketa errepikatzea eskatu du

Espainiako Auzitegi Goreneko Fiskaltzak, Iratxe Sorzabal atxiloturik egon zenean "tratu gizagabeak" eman zizkiotela aitortzen duen epaia baliogabetzea eskatu du, eta berriz epaitu dezatela nahi du, 1995ean Irunen jarritako lehergailu baten harira.


2025-06-05 | Gedar
Urteko lehen lauhilekoan, ia 2.000 emakumek salatu dute indarkeria matxista EAEn

Sexu-erasoak, bikotekideen edo bikotekide ohien erasoak eta bestelako senideek egindakoak hartu dituzte kontuan zenbaketan. Bizkaian, %29 egin dute gora salatutako sexu-erasoek.


Urgulleko ‘Jesusen Bihotza’ eskultura “erregimen frankista goraipatzeko” sinboloa dela ebatzi dute

Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.


Eguneraketa berriak daude