LANEKO ANTOLAMENDUA ERABAKIGARRIA DA LANEKO OSASUNERAKO

  • Estatistikek diotenez, laneko antolamenduak, onerako edo txarrerako, erabateko eragina du langileen osasunean. Sindikatuek egunetik egunera zorrotzago eskatzen dute antolamenduaren hobekuntza, osasun arazo larriak saihesteko eta estresari, depresioari, arazo kardiobaskularrei eta abarri aurre hartzeko.

2000ko irailaren 17an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Duela gutxi arte langileen eta sindikatuen kezkak laneko istripu jakinetara eta, batez ere, larri eta hilgarrietara bideratzen ziren. Lan arloko legediak ere ez zuen gehiegi sakontzen laneko istripuak edo gaixotasunak zehazterakoan. Duela gutxi arte lanbidearen ondoriozko hainbat gaixotasunek nekez gainditzen zuten gaixotasun arruntaren muga, eta ez zitzaien gaixotasun profesionalen izaera onartzen. Gaur egun gai honekiko sentiberatasun handiagoa sumatzen da, eta zorroztasun eta sakontasun handiagoz aztertzen da lan osasunaren esparrua. Sindikatuek ere bide hori jorratu dute eta lan osasuna kabineteak osatu dituzte, mediku, psikologo, psikiatra eta sindikalisten laguntza izanik. Aurrerapen horiek egin badira ere, oraindik, lan arloko legedia oso urrun dabil dinamika eta errealitate horri behar bezala erantzuteko. Nolanahi ere, egia esateko, bai sindikatuak eta bai Administrazioa bide onetik ari dira lanean.
Esaten ari garenaren adierazgarri gisa, LABen Laneko Osasunerako Kabineteak joan den azaroan "Zaintzen" aldizkarian argitaratutako txostenaren berri emango dugu. Txostenak laneko antolamendua eta arrisku psikosozialak. Monografiko honen aurkezpenean sindikatu abertzaleak adierazten duenez, gure herrialdean, laneko osasunari dagokionez, duela hamarkada batzuk bezalaxe, funtsean laneko istripuen prebentzioa soilik lantzen da, eta ahaztu egiten da gizonezkoen erdiek baino gehiagok eta emakumeen %80k Zerbitzuen sektorean egiten dugula lana, eta hirugarren sektorerako prozesua guztiz geldiezina dela. Oraingo planteamenduaren ondorioz, lanbide mota hau arrisku txikiko lanbidetzat hartzen da, eta prebentziorako baliabideak, berriz, betidanik arrisku handiko sektoretzat hartu diren haietara -nekazaritza, eraikuntza eta industriara- bideratzen dira. Laneko arriskua neurtzeko garaian, txostenak dioenez, langileen osasuna benetan zaindu nahi bada, neurri handi batean lanaren antolamendu desegokiaren ondorio diren arrisku psikosozialak ere kontuan hartzen hasi beharra dago.


Antolamendua eta osasuna.

Sindikatuek gai honekiko duten ikuspegia ezagutzeko, ezin egokiagoa zaigu aipatu berri dugun LAB sindikatuaren monografikoak lantzen dituen gaien zerrendari begirada bat ematea: lanaren antolamendua, arrisku berriak eta erronka berriak; lanaren antolamendua edo arrisku psikosozialak, ahaztutako ebaluazioa; antolamendua eta adimenaren kalteak, antolamendua eta Osasuna. Soldatapeko emakumeen osasunak lotura estua du lanaren berrantolaketarekin; arrisku psikosozialen bestelako alderdiak: lan emozionala eta gehiegizko zirikatzea; antolamenduari atxikitako arriskuak neurtu egin daitezke eta neurtu egin behar dira; legeria sakabanatuegia dago eta urria da lanaren antolamenduan esku hartu ahal izateko; laneko antolamenduari atxikitako arazoei aurre egiteko bidea, ekintza sindikala.
"Lanbidea eta kalte mentala. Antolamendua eta Osasuna" txostena Moreno Suescun, sindikatu abertzaleko Laneko Osasunerako Kabineteko partaideak egin du. Hego Euskal Herriaren ingurunean azterketa estatistikorik ia ez dagoela ikusirik, Laneko Baldintzei buruzko Estatuko Inkestako Emaitzen Laburpenean (1999) argitaratutako datu batzuk biltzen ditu. Horrela, elkarrizketatu direnen heren batek baino gehiagok (%36,5) azken hiru hilabeteetan lan handia edo oso handia izan duela uste du, eta lantegi batekolangile kopurua handiagoa den heinean ehuneko hori ere handiagoa da. Emakumeen kasuan gehiago gertatzen da (%45,5) gizonezkoenean baino (%32,4).
Inkestako erdiek baino gehiagok (%61,9) dioenez arreta maila handia edo oso handia eduki behar du lanean, eta herenak baino zerbait gehiagok lan erritmo bizia du (%37,6) edo eginkizun errepikakorrak betetzen ditu (%34,6). Batez beste, gizonezkoek astean 40,47 ordu egiten dute lan, eta emakumezkoek 38,25 ordu. Langileen laurden batek ez du inolako autonomiarik bere lana antolatzeko edo etenaldiak egiteko. Inkestako erdiek baino gehiagok uste dutenez, ez dute enpresan gora egiteko aukerarik izan.
Inkesta berean ageri denez,estresak eta depresioak eragiten dituzte lanaren ondoriozko kontsulta gehien (%11,9), gihar eta artikulazioetako arazoen ondoren (%40). Oso kontuan hartzekoak dira baita ere, estresak arazo ergonomikoak sortzeko duen eraginari buruzko azkenaldi honetako susmoak.
Inkestako partaideentzat arriskurik gogaikarriena lanpostuaren ezegonkortasuna da. Eraikuntzan eta industrian istripuak, kutsatzaile kimikoak edo zama fisikoa ageri dira arrisku kezkagarrienen artean. Zerbitzuen sektorean, berriz, kontrola, komunikaziorik eza, ezarritako erritmoa edo autonomiarik eza dira langileen ezinegona eragiten dutenak

Depresio arrisku handiago eta txikiagoko lanak
Depresio arrisku handiago eta txikiagoko lanak
Aipatzen ari garen txostenean, laneko antolamendu akatsen ondoriozko kalteak ere ageri dira, eta Euskal Herritik kanpo egindako bi azterketen arabera depresio arrisku handiago eta txikiagoak dituzten lanbideak biltzen ditu. Lan mota bakoitzak adimenari eragiten dion kaltea ezberdina dela egiaztatzen da. Horri buruzko azterketak ez dira errazak, zeren ezberdintasun jakin batzuk laneko ezaugarriez gain bestelako hainbat ezberdintasunen ondorio ere izan baitaitezke, esaterako, heziketa maila, adin eta alkoholaren kontsumo ezberdintasunak ere bere eragina izan baitezake.
Ikerketa egiterakoan adimen arazoen maiztasun ezberdinak kontuan izan dituzten azterketak aukeratu ditu txosten honek. Horrela depresioari eta lanbideari atxikitako bi azterketaren laburpena jasotzen du. Horietako bat Grosh eta Murphyk duela gutxi egindakoa da, eta depresioen maiztasuna alderatzen du, 239 lanbidetan aritzen diren 8.500 langileri egindako galdeketa baten bide. Datuak alderatzeko garaian kontuan izan ziren arraza, generoa eta lan ordu kopurua bezalako ezaugarriak. Horren arabera, depresio arriskurik handieneko lanak honako hauek dira: merkataritza gune txikietako zerbitzariak, artxibozainak, garraio eta mezularitza arlokoak, sukaldaritzako eta janariak prestatzeko lanak, tornulariak, lehorrean garbitzeko zerbitzuetako langileek, doitasun handiko lanak, pintoreak, posta bulegoetako lana, inprimategi lana, ibilgailuen salmenta, eskola aurreko eta haur zikloko irakasleak, erreminta egileak eta tapizatzaileak. Bestalde, Eaton, James, Mandel eta Marrisonek egindako azterketaren arabera, depresio arriskurik handieneko lanak honakoak lirateke: lan informatikoak, datuen grabaketak, segurtasun zerbitzuak, abokatuak, irakasleak eta idazkariak.
Lehen azterketaren arabera, depresio arriskurik txikieneko lanak hauek dira: ingeniariak, mekanikari aeronautikoak, artearekin zerikusia dutenak, merkataritzako irakasleak, negozioak, marketina, kontsultoreak, aholkulariak, alikatatzaileak, igeltseroak, hizkuntza irakasleak, harreman publikoak, altzarien salmenta. Bigarren azterketaren arabera: ingeniariak eta osasun arloko teknikariak.
Txostenak dioenez, gai honi buruzko azterketen emaitzak kontinente batetik beste batera lekualdatzea okerrerako bidea izan daiteke. Lanbidearen esanahia bera ere ezberdina da kontinente batzuetatik besteetara. Espainiako Estatuan Lanbideen Sailkapen Nazionalak jarduera ekonomikoen eta kategorien irizpideak elkartzen ditu, eta EEBBetan, berriz, lanean burutzen diren eginkizunei begiratzen zaie.
Txostenaren arabera, hainbat lanbidetako depresio kopuru handiaren zergatia zenbait arrazoietan oinarritzen da. Garunerako toxiko kimikoen eraginpean egoteak arrisku kimikoaren esparruan sartzen gaitu: pintoreak (disolbatzaile bentzenikoak), nekazariak (pestizidak), ehungintza (karbono disulfuroa), lehorrean garbitzeko lanak, industria kimikoa eta abar. Beste lanbide batzutan adimen arazo gutxiago izan ohi da, langileen hautaketa zorrotza dagoelako (esaterako, suhiltzaileen kasuan) edo dauden gehiegizko arriskuen ondorioz bestelako arrazoiengatik -istripuak, arnasarekiko arazoak, minbizia...-lehenago hil daitekeelako.
Baina, nolanahi ere, txostenaren azken atalak dioenez, geroz eta nabarmenago ikusten da hainbat lanbidetan aritzen direnen adimen arazoak laneko antolamenduaren inguruko akatsek -laneko gehiegizko eskakizunek, hari buruzko kontrolik ezak, gizarte laguntza kaskarrak- eragiten dituztela. Dirudienez, ikasketa maila eta dirusarrera gisako eragileek ez dute eraginik arrisku ezberdintasunean


Azkenak
Urruñako sukalde zentrala prest da herriko haur eta adinekoei tokiko elikadura prestatzeko

Herriko Etxeak elikadura burujabetzaren aldeko urrats handia egingo du 380 metro koadroko azpiegitura berriarekin. Sukaldeak haur eta adinekoentzako janari osasungarria eskainiko du, tokiko produktuekin eta tokiko laborantza indartuko du.


Mapamundiak Afrikaren benetako tamaina islatu dezala aldarrikatu du kontinenteak

“Mapak ez dira erreminta hutsa, sinboloak dira, eta mapa zuzentzea Afrikari buruzko narratiba globala zuzentzea ere bada; duintasun kontua da”. Afrikako Batasunak eskatu du munduan oraindik erabilienetakoa den mapa distortsionatua alboratzeko.


Euskal Selekzioak jokatuko du munduko Wallball txapelketan

Wallball txapelketa abuztuaren 27tik 30era jokatuko dute. Euskal Herritik aparte Argentina, Belgika, Erresuma Batua, Valentzia, Herbehereak eta Puerto Rico herrialdeek hartuko dute parte.


Oposizioari aurrea hartuz, Bayrou konfiantza mozio batera aurkeztuko da irailaren 8an

"Gehiengoa lortzen badugu, gobernua berretsiko dute; bestela, erori egingo da", adierazi du Frantziako lehen ministroak. LFI Frantzia Intsumisoak, Frantziako Alderdi Komunistak, ekologistek, Alderdi Sozialistak eta RN Batasun Nazionalak, ordea, dagoeneko jakinarazi dute... [+]


Wagner birformulatua

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.

---------------------------

Oraingo... [+]


Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez 20 pertsona hil ditu, tartean bost kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak. 


BEC ondoko ‘minipisuak’: 1.000 euro hilean eta 24 metro koadro, iruzurrean oinarrituta eta legearen gainetik

639 'minipisu' ari dira eraikitzen Barakaldon, BEC erakustazokaren aldamenean. Udal ordenantzak aginduta, hotel erabilera eman behar zaio espazio horri, baina "alokairu malgua" dela dio Be Casa-k. Egun batzuetako alokairuetatik hasi eta "hilabete batzuetarako... [+]


Festetako egitarauaren argazkia matxista dela salatu du Cascanteko emakumeen elkarteak

Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.


Paul Laverty gidoilari britainiarra atxilotu dute Edinburgon, Gazako genozidioaren aurkako kamiseta eramateagatik

Poliziak Palestine Action ekintzaileen taldea babestea leporatzen dio, Erresuma Batuko Gobernuak uztailean erakunde terrorista izendatu zuena. Bizpahiru orduz atxilo egon ondoren aske geratu da, baina epailearen aurrean deklaratu beharko du irailaren 18an.


Ipar Euskal Herrian hiru herritarretik bi autonomia handiagoren alde daude

IFOP institutuak eginiko ikerketa ezaguratarazi du Eskualde eta Herri Solidarioen Federazioak Korsikan, eta ondorioztatu dute Frantziako Estatuan biztanleen erdiak nahiko lukeela bere eskualdeak autonomia handiagoa izatea.


Sexu heziketan formatuko dituzte irakasleak, Nafarroako hamabi ikastetxetan abiaturiko proiektu pilotuan

Bost sexologoren formazioa jasoko dute Nafarroako hamabi ikastetxetako irakasleek: sexualitatea ikasleekin lantzeko edukiak eta proposamen pedagogikoak eskainiko dizkiete. Skolae programaren segida izango da, nolabait.


Reem Dandan, Gazarako Mugimendu Globala
“Gure herrian genozidioaren konplizeak badaude, gure erantzukizuna da horiek salatzea”

Global Sumud Flotillak deituta, dozenaka ontzi itsasoz ahaleginduko dira Israelek ezarritako blokeoa hausten. Ekimenera mundu osoko aktibistak batu dira, tartean lau euskal herritar. Deialdiari babesa adierazteko, Gazarako Mugimendu Globaleko Euskal Herriko delegazioak hainbat... [+]


2025-08-26 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Gogoratzeko moduko porrota, Taiwango gobernuarena

Logikoena zen, uztailaren 26ko lehen zaplazteko argiaren ondoren. Baina abuztuaren 23ko bigarrenak ihesbide politiko ia guztiak itxi dizkio Lairen gobernu taiwandarrari. “Gogorarazpen bozketan” beren hautetsi-tasuna gal zezaketen oposizioko Kuomintageko zazpi... [+]


Makro-onurak, mikro-ondoezak

Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]


AEBetako Defentsako inteligentzia zerbitzuko burua kaleratu dute, Iranen aurkako erasoetan Trumpi aurre egin ostean

Jeffrey Kruse buru zen Defentsa Departamentuko inteligentzia zerbitzuek eginiko txosten baten arabera, AEBek Irango gune nuklearrei eginiko erasoek ez zuten Teheranen gaitasun nuklearra "guztiz suntsitu", bizpahiru hilabetez atzeratu baizik. Trumpek, ordea, adierazi zuen... [+]


Eguneraketa berriak daude