LANEKO ANTOLAMENDUA ERABAKIGARRIA DA LANEKO OSASUNERAKO

  • Estatistikek diotenez, laneko antolamenduak, onerako edo txarrerako, erabateko eragina du langileen osasunean. Sindikatuek egunetik egunera zorrotzago eskatzen dute antolamenduaren hobekuntza, osasun arazo larriak saihesteko eta estresari, depresioari, arazo kardiobaskularrei eta abarri aurre hartzeko.

2000ko irailaren 17an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Duela gutxi arte langileen eta sindikatuen kezkak laneko istripu jakinetara eta, batez ere, larri eta hilgarrietara bideratzen ziren. Lan arloko legediak ere ez zuen gehiegi sakontzen laneko istripuak edo gaixotasunak zehazterakoan. Duela gutxi arte lanbidearen ondoriozko hainbat gaixotasunek nekez gainditzen zuten gaixotasun arruntaren muga, eta ez zitzaien gaixotasun profesionalen izaera onartzen. Gaur egun gai honekiko sentiberatasun handiagoa sumatzen da, eta zorroztasun eta sakontasun handiagoz aztertzen da lan osasunaren esparrua. Sindikatuek ere bide hori jorratu dute eta lan osasuna kabineteak osatu dituzte, mediku, psikologo, psikiatra eta sindikalisten laguntza izanik. Aurrerapen horiek egin badira ere, oraindik, lan arloko legedia oso urrun dabil dinamika eta errealitate horri behar bezala erantzuteko. Nolanahi ere, egia esateko, bai sindikatuak eta bai Administrazioa bide onetik ari dira lanean.
Esaten ari garenaren adierazgarri gisa, LABen Laneko Osasunerako Kabineteak joan den azaroan "Zaintzen" aldizkarian argitaratutako txostenaren berri emango dugu. Txostenak laneko antolamendua eta arrisku psikosozialak. Monografiko honen aurkezpenean sindikatu abertzaleak adierazten duenez, gure herrialdean, laneko osasunari dagokionez, duela hamarkada batzuk bezalaxe, funtsean laneko istripuen prebentzioa soilik lantzen da, eta ahaztu egiten da gizonezkoen erdiek baino gehiagok eta emakumeen %80k Zerbitzuen sektorean egiten dugula lana, eta hirugarren sektorerako prozesua guztiz geldiezina dela. Oraingo planteamenduaren ondorioz, lanbide mota hau arrisku txikiko lanbidetzat hartzen da, eta prebentziorako baliabideak, berriz, betidanik arrisku handiko sektoretzat hartu diren haietara -nekazaritza, eraikuntza eta industriara- bideratzen dira. Laneko arriskua neurtzeko garaian, txostenak dioenez, langileen osasuna benetan zaindu nahi bada, neurri handi batean lanaren antolamendu desegokiaren ondorio diren arrisku psikosozialak ere kontuan hartzen hasi beharra dago.


Antolamendua eta osasuna.

Sindikatuek gai honekiko duten ikuspegia ezagutzeko, ezin egokiagoa zaigu aipatu berri dugun LAB sindikatuaren monografikoak lantzen dituen gaien zerrendari begirada bat ematea: lanaren antolamendua, arrisku berriak eta erronka berriak; lanaren antolamendua edo arrisku psikosozialak, ahaztutako ebaluazioa; antolamendua eta adimenaren kalteak, antolamendua eta Osasuna. Soldatapeko emakumeen osasunak lotura estua du lanaren berrantolaketarekin; arrisku psikosozialen bestelako alderdiak: lan emozionala eta gehiegizko zirikatzea; antolamenduari atxikitako arriskuak neurtu egin daitezke eta neurtu egin behar dira; legeria sakabanatuegia dago eta urria da lanaren antolamenduan esku hartu ahal izateko; laneko antolamenduari atxikitako arazoei aurre egiteko bidea, ekintza sindikala.
"Lanbidea eta kalte mentala. Antolamendua eta Osasuna" txostena Moreno Suescun, sindikatu abertzaleko Laneko Osasunerako Kabineteko partaideak egin du. Hego Euskal Herriaren ingurunean azterketa estatistikorik ia ez dagoela ikusirik, Laneko Baldintzei buruzko Estatuko Inkestako Emaitzen Laburpenean (1999) argitaratutako datu batzuk biltzen ditu. Horrela, elkarrizketatu direnen heren batek baino gehiagok (%36,5) azken hiru hilabeteetan lan handia edo oso handia izan duela uste du, eta lantegi batekolangile kopurua handiagoa den heinean ehuneko hori ere handiagoa da. Emakumeen kasuan gehiago gertatzen da (%45,5) gizonezkoenean baino (%32,4).
Inkestako erdiek baino gehiagok (%61,9) dioenez arreta maila handia edo oso handia eduki behar du lanean, eta herenak baino zerbait gehiagok lan erritmo bizia du (%37,6) edo eginkizun errepikakorrak betetzen ditu (%34,6). Batez beste, gizonezkoek astean 40,47 ordu egiten dute lan, eta emakumezkoek 38,25 ordu. Langileen laurden batek ez du inolako autonomiarik bere lana antolatzeko edo etenaldiak egiteko. Inkestako erdiek baino gehiagok uste dutenez, ez dute enpresan gora egiteko aukerarik izan.
Inkesta berean ageri denez,estresak eta depresioak eragiten dituzte lanaren ondoriozko kontsulta gehien (%11,9), gihar eta artikulazioetako arazoen ondoren (%40). Oso kontuan hartzekoak dira baita ere, estresak arazo ergonomikoak sortzeko duen eraginari buruzko azkenaldi honetako susmoak.
Inkestako partaideentzat arriskurik gogaikarriena lanpostuaren ezegonkortasuna da. Eraikuntzan eta industrian istripuak, kutsatzaile kimikoak edo zama fisikoa ageri dira arrisku kezkagarrienen artean. Zerbitzuen sektorean, berriz, kontrola, komunikaziorik eza, ezarritako erritmoa edo autonomiarik eza dira langileen ezinegona eragiten dutenak

Depresio arrisku handiago eta txikiagoko lanak
Depresio arrisku handiago eta txikiagoko lanak
Aipatzen ari garen txostenean, laneko antolamendu akatsen ondoriozko kalteak ere ageri dira, eta Euskal Herritik kanpo egindako bi azterketen arabera depresio arrisku handiago eta txikiagoak dituzten lanbideak biltzen ditu. Lan mota bakoitzak adimenari eragiten dion kaltea ezberdina dela egiaztatzen da. Horri buruzko azterketak ez dira errazak, zeren ezberdintasun jakin batzuk laneko ezaugarriez gain bestelako hainbat ezberdintasunen ondorio ere izan baitaitezke, esaterako, heziketa maila, adin eta alkoholaren kontsumo ezberdintasunak ere bere eragina izan baitezake.
Ikerketa egiterakoan adimen arazoen maiztasun ezberdinak kontuan izan dituzten azterketak aukeratu ditu txosten honek. Horrela depresioari eta lanbideari atxikitako bi azterketaren laburpena jasotzen du. Horietako bat Grosh eta Murphyk duela gutxi egindakoa da, eta depresioen maiztasuna alderatzen du, 239 lanbidetan aritzen diren 8.500 langileri egindako galdeketa baten bide. Datuak alderatzeko garaian kontuan izan ziren arraza, generoa eta lan ordu kopurua bezalako ezaugarriak. Horren arabera, depresio arriskurik handieneko lanak honako hauek dira: merkataritza gune txikietako zerbitzariak, artxibozainak, garraio eta mezularitza arlokoak, sukaldaritzako eta janariak prestatzeko lanak, tornulariak, lehorrean garbitzeko zerbitzuetako langileek, doitasun handiko lanak, pintoreak, posta bulegoetako lana, inprimategi lana, ibilgailuen salmenta, eskola aurreko eta haur zikloko irakasleak, erreminta egileak eta tapizatzaileak. Bestalde, Eaton, James, Mandel eta Marrisonek egindako azterketaren arabera, depresio arriskurik handieneko lanak honakoak lirateke: lan informatikoak, datuen grabaketak, segurtasun zerbitzuak, abokatuak, irakasleak eta idazkariak.
Lehen azterketaren arabera, depresio arriskurik txikieneko lanak hauek dira: ingeniariak, mekanikari aeronautikoak, artearekin zerikusia dutenak, merkataritzako irakasleak, negozioak, marketina, kontsultoreak, aholkulariak, alikatatzaileak, igeltseroak, hizkuntza irakasleak, harreman publikoak, altzarien salmenta. Bigarren azterketaren arabera: ingeniariak eta osasun arloko teknikariak.
Txostenak dioenez, gai honi buruzko azterketen emaitzak kontinente batetik beste batera lekualdatzea okerrerako bidea izan daiteke. Lanbidearen esanahia bera ere ezberdina da kontinente batzuetatik besteetara. Espainiako Estatuan Lanbideen Sailkapen Nazionalak jarduera ekonomikoen eta kategorien irizpideak elkartzen ditu, eta EEBBetan, berriz, lanean burutzen diren eginkizunei begiratzen zaie.
Txostenaren arabera, hainbat lanbidetako depresio kopuru handiaren zergatia zenbait arrazoietan oinarritzen da. Garunerako toxiko kimikoen eraginpean egoteak arrisku kimikoaren esparruan sartzen gaitu: pintoreak (disolbatzaile bentzenikoak), nekazariak (pestizidak), ehungintza (karbono disulfuroa), lehorrean garbitzeko lanak, industria kimikoa eta abar. Beste lanbide batzutan adimen arazo gutxiago izan ohi da, langileen hautaketa zorrotza dagoelako (esaterako, suhiltzaileen kasuan) edo dauden gehiegizko arriskuen ondorioz bestelako arrazoiengatik -istripuak, arnasarekiko arazoak, minbizia...-lehenago hil daitekeelako.
Baina, nolanahi ere, txostenaren azken atalak dioenez, geroz eta nabarmenago ikusten da hainbat lanbidetan aritzen direnen adimen arazoak laneko antolamenduaren inguruko akatsek -laneko gehiegizko eskakizunek, hari buruzko kontrolik ezak, gizarte laguntza kaskarrak- eragiten dituztela. Dirudienez, ikasketa maila eta dirusarrera gisako eragileek ez dute eraginik arrisku ezberdintasunean


Azkenak
Hernaniko Txosna Batzordea: “Faxismoari eta arrazakeriari bidea itxiko diegu”

Hernaniko San Joan jaietan magrebtarren kontrako eraso gehiagoren berri eman dute Hernaniko Txosna Batzordeak eta Amher SOS Arrazakeriak. Salatu dute herrian asteak daramatzatela "jarrera, gezur eta ekintza antolatu arrazistak" bizitzen, eta ohartarazi dute: "Hau... [+]


Fermin Leizaolaren mundu interesgarriak

Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.  

Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]


Lurra eta konpromisoa ardatz, Bizkaiko hamar emakume baserritarren historia kaleratu dute

Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.


2025-06-27 | Hala Bedi
Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote uztailaren lehenetik aurrera

Zuzendaritzak aurkeztutako Enplegu-erregulazioko espedientea (EEE) atzera bota eta "irtenbide bat bilatzeko negoziaketak hasteko helburuz", Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote.


LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Egunaren bezperan, “sexu askapena eta harrotasuna” aldarrikatu ditu EHGAMek

Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua". 


EHUn kitxuaz, komunitate indigenen erresistentzia aldarrikatzeko

María del Cielo Galindo Puyalek EHUn Master Amaierako Lana aurkeztu du ostegunean, ekainaren 26an. Galindok kitxuaz hitz egin du epaimahaiaren aurrean, Boliviako emakume indigena meatzarien parte-hartze politikoaz. Lana kitxuaz eta gaztelaniaz idatzi du, eta bere anaiak... [+]


'Missa Solemnis'
Bihotzetik zeruraino

Beethovenen 'Missa Solemnis'

  • Taldeak: Bilbao Orkestra Sinfonikoa (zuzendaria: Nuno Coelho), Bilbao Koral Elkartea (Enrique Azurza) eta Iruñeko Orfeoia (Igor Ijurra).
  • Bakarlariak: Mira Alkhovik (sopranoa), Nerea Berraondo (mezzoa), Michael Porter (tenorea)... [+]

Baztango Udalak “euskal errepublikaren parte” dela erabaki du

Aurrez, Plentziak, Alkizak eta Gernikak euskal errepublikaren parte izatea erabaki zuten. Baztanekin, dagoeneko Euskal Herriko lau herriek hartu dute erabakia.


'Artxibo biluzia'
Memoria indibiduala, memoria kolektiboa eraikitzeko

Artxibo biluzia
Nor: Intza Alkain eta Javi Barandiaran (Metrokoadroka).
Non: Lemoako Kotxepin aretoan.
Noiz: ekainaren 2an.

-------------------------------------------------------

Lemoan independentzia eguna ospatzen ari dira. Kotxepin kultur etxearen alboan,... [+]


Adin txikikoak dituzten Gasteizko bi familia kale egoeran geratzeko arriskuan daude

Duela urtebetetik duen aldi baterako harrera proiektua eten diote familia bati, eta bestea joan den astean etxegabetu zuten, inolako jakinarazpenik jaso gabe. Auzoan Bizi etxebizitza sareak agerraldia egin du ostegunean Txagoko Komunitate Sarearekin eta Federico Baraibar... [+]


2025-06-27 | Xuban Zubiria
Bretoiera eta Bretainiako kultura sustatzen zuen Breizh kooperatiba itxi dute

Bretainiako adierazpide musikal zein literarioen sustatzaile eta banatzaile nagusia izan da Breizh kooperatiba. Ia zazpi hamarkadetako ibilbidean ehunka egile bretainiarren lanak editatu eta ekoitzi ditu, horietako hainbat bretoieraz.


Frantziako Estatuak EEPn 100.000 euro gehiago inbertituko ditu, baina helburuetatik urrun

Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]


Ed Rojas
“Trans legea onartu dute, baina zer gertatzen da identitate ez-bitarrekin?”

Tramite burokratikoetan murgilduta dago Ed Rojas. Kolonbian jaio eta bizi, 2022an Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra egin zuen EHUn. Baina titulua amaitu eta hiru urtera, ez du lortu bere izenean jasotzea. Arrazoia? 2022an ez-bitar markagailua jarri zuen bere... [+]


Azken hamar urteetan %21 jaitsi dira iktus kasuak Nafarroan

2009tik 2023ra izandako iktus intzidentziak jaso ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Iktusa izan duten nafarren %84k arrisku faktoreren bat zuen.


Eguneraketa berriak daude