Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

larunbata 2024ko apirilaren 20an

XVIII. eta XIX. mendeetako iraultzak

Euskal Departamendua: bi mende luzetan zapuzturiko eskaera historikoa

1999ko urriaren 10an

Inprimatu

1789ko Iraultzaren biharamunean Frantziako erregio guztiak birmoldatzeko xedetan sortu ziren departamenduak. Jakobinoak garaileak ziren, ordea.

Egun berean, Lapurdiko Biltzarraren izenean Dominique Garat diputatuak Zuberoa eta Nafarroarekin batean Euskal Departamendua eratzea proposatu zuen Parisko Asanblean.

1808an, Euskal Herriko lurraldeak batuko zituen autonomia proiektu bat aurkeztu zion Garatek Napoleon Bonaparteri. Euskal Federazioa Europako eskualde berezia gisa aurkeztuz.

XIX. mendean zehar, Baionako Merkataritza Ganbarak Aturri izeneko departamendu berria osatzea eskatu izan zuen behin baino gehiagotan. Parisek entzungor egin zuen behin eta berriz.

1946ko ekainean, Frantziako Konstituzioa berritu zenean, Baigorriko Jean Etxeberri-Aintxart diputatuak Euskal Departamendua sortzeko lege proiektu bat aurkeztu zuen Asanblea Nazionalean. Berean, euskararen ofizialtasuna eskatzen zuen.

1963an, Enbata mugimendua Euskal Departamenduaren alde agertu zen. Euskaldunentzako berezko instituzio bat sortzeko lehen egitura jo zuen. Haren ondoren, talde abertzaleek instituzio horren beharra aldarrikatu dute.

1981ean, Errepublikako presidentea izatera iritsi zen Francois Mitterrand hautagaiak Euskal Departamendu baten proposamena egin zuen publikoki. Ez zuen berau gauzatu, ordea.

1994an, RPRko Michel Inchauspe diputatuak Pirinio eskualde berri baten baitan kokatuko zen Euskal Departamenduaren proiektua aurkeztu zuen.

1996ko urriaren 30ean, Iparraldeko auzapezen gehiengoa Uztaritzen bildu zen (151 auzapez). % 64 Euskal Departamenduaren alde agertu zen.

1997ko urrian, Euskal Herria Departamenduaren aldeko hautetsien elkarteak (AED) «Zergatik Euskal Herria Departamendua» izenburuko Liburu Txuria delakoa plazaratu zuen.

1997 urtean, Iparraldeko 93 auzapez Departamenduaren alde posizionatu ziren eta 159 herrietako udalbatzek alde bozkatu zuten. Auzapezen eta hautetsien % 60tik gora.

1999ko urtarrilaren 30ean, 6.000 lagun manifestatu ziren Baionako karriketan Abertzaleen Batasunak deituriko manifestazioan.

Joan den abuztuan, CSA etxeak eginiko inkesta baten arabera, Iparraldeko herritarren % 66 Departamenduaren alde dago. Duela bi urte eginiko inkestan baino bi puntu gehiago.

Joan den irailean, Garapen Kontseiluan ordezkaritza duten eragile sozioprofesionaleen % 65 Euskal Herria departamenduaren alde agertu zen

XVIII. eta XIX. mendeetako iraultzak

Irakurrienak

Matomo erabiliz

"Badira hartzea merezi duten arriskuak, genozidioa gelditu behar dugu"

Zigor Olabarria Oleaga

EAJk Mundakako bere alkatea presionatzen zuen, udaleko idazkariaren gainetik aritzeko

Xabier Letona Biteri

Sionismoaren kontrako juduak jazartzen ari dira Alemanian

Gedar

"40 landare mota ditugu oihan baratzean, urte osoan bertatik jateko eta tresna xinpleekin lantzeko"

Estitxu Eizagirre

Pradales kolpez kolpe

Ahoztar Zelaieta

Kanal honetatik interesatuko zaizu: XVIII. eta XIX. mendeetako iraultzak

2024-03-03 | Nagore Irazustabarrena Uranga

Ahanzturaren gaixotasuna

Frankfurt (Alemania), 1901. Alois Alzheimer psikiatra eta neurologoak Auguste Deter pazientea ikusi zuen lehen aldiz. 51 urteko etxekoandre alemaniarra kasu arraroa zen. "Pazientea eserita dago eta babesgabe dirudi" jaso zuen Alzheimerrek idatziz: "Nola duzu... [+]

2024-02-18 | Nagore Irazustabarrena Uranga

Artea suntsitzeko arrazoiak

Londres, 1914ko martxoaren 10a. Mary Raleigh Rochardson (1889-1961) sufragista eta WSPUko kidea National Galleryra sartu zen, soinekoan laban bat gordeta zuela. Diego Velazquezen Ispiluko venus ezagunaren parera iritsi zenean, mihisea zazpi aldiz sastakatu zuen, guardiek... [+]

2023-09-17 | Nagore Irazustabarrena Uranga

Egile eskubideak alkoholetan

Paris, 1847ko martxoa. Gau batez, Café des Ambassadeurs lokal ezagunean musika zuzenean jotzen ari ziren, beste hainbatetan bezala. Entzuleen artean Ernest Bourget, Paul Henrion eta Victor Parizot zeuden, hirurak musikariak, beren sormen lanaz bizitzeko borrokan ari... [+]

2023-04-30 | Nagore Irazustabarrena Uranga

Billy Waters kale musikariari zor zaiona

Londres, 1823ko martxoaren 21a. Billy Waters kale abeslari, biolin jotzaile, dantzari eta aktore herrena hil zen St Giles auzoko benefizentzia etxean, 44-45 urte zituela.

2022-06-26 | Nagore Irazustabarrena Uranga

Hilma Af Klint, abstrakzioaren ama

Stockholm (Suedia) 1896. Hilma Af Klint (1862-1944) margolariak eta beste lau lagun artistek boskote bat osatu zuten espiritismo saioak egiteko. Saio horietan oinarrituta, idazketa eta pintura automatikoan jarduten zuten taldekideek. Handik urte batzuetara, Klintek... [+]

Eguneraketa berriak daude