«El Salvadorreko herri borrokaren zati bat dira gure kantuak»

1993ko abuztuaren 01an

Morazan, El Salvadorreko musika taldeari elkarrizketa
«El Salvadorreko herri borrokaren zati bat dira gure kantuak»
Morazan, El Salvadorreko musika taldea bira bat egiten ari da Euskal Herrian
Elkarren ezagutzan sakontzeko asmoz, Euskal Fondoa erakundeak eta Zizurkil, Zaldibia, Erandio, Ordizia eta Oiartzungo udalek bultzatutako proiektuari esker etorri da Euskal Herrira Morazan musika taldea. El Salvadorreko gatazka armatuan erbestean sortu zen Comunidad Segundo Montes-ekoa da talde hau, eta zenbait zuzeneko emanaldi eskainiko ditu Hego Euskal Herrian.
ARGIA. Billabonan, uztailaren 20an egin zenuten zuen lehenengo kontzertua Euskal Herrian.
MORAZAN. Hona etortzera gonbidatu gaituzte Comunidad Ciudad Segundo Montes bisitatzera joan ziren zenbait alkate lagunek. Orain musika beraientzat joko dugu. Musika originala jorratzen dugu, El Salvadorren izan zen gatazka armatua eta Morazan taldea bizi den herriaren historiari lotuta dagoen musika.
A. Mezu bat zabaltzera etorri zarete.
M. Kantatuko ditugun abestiak El Salvadorreko herri borrokaren zati bat dira. Herri honek bere eskubideak eskatzeko egin zuen borrokaren zati bat.
A. Nondik norakoa da El Salvadorrek gaur egun bizi duen egoera?
M. Gatazka armatua eten egin da baina Mexiko eta New Yorken sinatu ziren zenbait hitzarmen oraindik ez dira bete. Beste batzuk betetzen hasi dira. Esate baterako, Polizia eta Goardia Nazionala desagertuko zirela aipatzen zutenak. Muntatu da Polizia Nazional Herritarra, eta bertako zenbait talde sortu eta departamentu batzuetara joan dira.
Comunidad Segundo Montesen hobe sentitzen gara orain, gatazka zegoenean gu zapaltzeko baliatzen zuten izua ez dagoelako. Gerrila zegoen zonaldean geunden. Armada etortzen zenean gerrila erasotzera bonbak botatzen zizkiguten, hegazkinak pasatzen ziren... Baina orain ez. Ez daukagu lehen izaten genuen beldurra.
A. Hobe bizi zarete orain?
M. Beldurrik ez daukagu, baina gerra eta gero gerra ondorena etorri da. Alde horretatik, oraindik ez dago konfiantzarik eta beldur pixka bat ere badago. Bandak sortu baitira, lapur taldeak.
Gure komunitatean ez daukagu gosearen arazorik, baina bai aldamenekoetan. Jende hori gu baino behartsuagoa da. Guk ez dukagu bizitzeko ezinbestekoa den guztia, baina nazioarteko elkartasunari esker jasotzen dugu falta zaiguna. Urte hauetan estimagarria izan da nazioarteko elkartasunak guri laguntzeko egin dituen proiektuak.
A. Nazioarteko elkartasunari esker etorri zarete orain Euskal Herrira.
M. Bai, noski.
A. Zenbat zuzeneko emanaldi egingo dituzue?
M. 15etik 20ra bitarte.
A. Duela zortzi inguru sortu zen Morazan taldea.
M. Taldean orain gaudenok orain dela hiru urte inguru hasi ginen, baina taldeak, berez, zortzi urte daramatza. Lehen taldea handiagoa zen, hamabost partaidek osatzen zuten. Gu gazteak gara baina lehen jende helduagoa zegoen, emakume gehiago zeuden. Baina 1991. urtean bira bat egiteko beharra zegoen eta Ingalaterrara joan ginen, Alemaniara, Belgikara; Bartzelonara ere, Valladolidera, Asturiasera... eta taldean partaide gutxiago gelditu ziren. Orduan osatu zen taldean orain daukagun egitura.
A. Hau izango da egingo duzuen bigarren bira.
M. Hauxe izango da kanpora ateratzen garen bigarren aldia.
A. Musika talde asko al daude El Salvadorren?
M. Bai, ez da zaila musika talde bat muntatzea, baina gu ez gara besteak bezalako talde bat. Ezberdinak gara. Gertatzen denaren inguruan egiten ditugu kantuak. El Salvadorreko herriaren historia kontatzen dugu, Comunidad Segundo Monteseko historia. Ez gara musika komertziala jorratzen duen talde bat, maitasuna, emakumea edo antzeko gaiak lantzen dituena. Mezua duen musika egiten dugu, eta horri esker lortu dugu hona etortzea. Erbestean, errefuxiatuen kanpamendu batean sortu zen taldea. El Salvadorreko gainerako taldeetan partaideak bildu, instrumentuak erosi, jotzen hasten dira eta dirua irabazi nahi dute. Kantuak ez dituzte beraiek sortzen normalean, Mexikoko kantuak hartu eta aldatu egiten dituzte pixka bat. Morazan sortu zenean bakoitzak bere lanbidea zuen eta ez zuten dirurik eskuratzen jotzeagatik. Komunikabiderik ez zegoenez, taldeak paper hau bete zuen eta meza, bisita eta ekitaldi ofizialetan jotzen zuen. Ofizialak ziren bi talde zeuden garai horretan.
A. Komunikabide bilakatu zen taldea.
M. Jendea informatzeko, kanpaina politikoetan, osasun eta hezkuntza kanpainetan. Mezu bat daukan talde bat da Morazan, ez da ondo pasatzeko talde bat, El Salvadorreko gainerako taldeak bezala. Erbesteratuta zeudenak herriratzeko garaian El Salvadorreko gobernua jendea itzultzearen aurka zegoen, eta EEBB, Kanada eta Europan laguntzak aurkitzeko asmoz kaset bat argitaratu genuen.
Orain El Salvadorren gaude eta berdin jarraitzen dugu, gertatzen dena kontatzen dugu kantuetan. Pertsona bat hiltzen badute kantu bat egiten dugu, janari hobea nahi du herriak eta kantu bat egiten dugu.
A. Jaietan jotzen duzue gehienbat.
M. Erakundeen jaietan, ezkontzetan, herrietako jaietan....
A. Pozik etorri zarete Euskal Herrira?
M. Esperientzia aberasgarria da guretzat hona jotzera etortzea. Beste herrien bizitzeko modua ezagutzea, beren kultura...
Joxi Goikoetxea
50-51

GaiezKulturaMusikaMusika modeTaldeakMORAZAN
GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaEL SALVADOR
EgileezGOIKOETXEA7Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

Efemeridea: Guardia Zibila EHko heroinarekin lotuta zegoela zioen 'Navajas txostena' bidali zioten Espainiako fiskal orokorrari

ARGIA

Efemeridea: Boliviako poliziak Monika Ertl hil zuen, Che Guevara mendekatu zuen gerrillari alemaniarra

ARGIA

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude