"Mendebaldean askoz gaizkiago gaude"


1990ko ekainaren 03an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Josu Tellabiderekin elkarrizketan.
Josu Tellabide "Etnia eta herriak" maparen egilea:
"Mendebaldean askoz gaizkiago gaude"
Josu Tellabide delineantea da ARGIAren ale honekin gure irakurleei opatzen diegun maparen egilea. Tellabidek disen bezala, euskaldunak ez gara Europako gutxiengo bakarra, mapan ikusten den bezala Europako etnia eta herrien aberastasunak estatuen muga hertsiak geinditzen ditu eki eta mendebaldean.
ARGIA.–Nola bururatu zitzaizun mapa hau egitea?
Josu Teliabide.–Aspaldiko ideia nuen nik hau, Kenduta Sovietar Batasuna eta herri eskandinaboak Europako beste herri guztietan izan naiz eta danetan jaso izan ditut datuak. Azken garai hauetan hainbeste aldaketa gertatzen ari dira eta modan jarri dira herri minoritarioak, eta konturatu gara gu bakarrik ez garela sutrimenduan bizi eta gaizki gaudenak. Honela pentsatu nuen hau egitea, euskaldunen informaziorako.
A.–Zein erizpide erabili duzu?
J.T.–Erizpide bat baino getiago dago, berez gu ez gara inor esateko herri bat nola edo non kokatzen den edo Galiza zer den. Pixkat errespetatu egin dut lehen Catalunyako ClEMENek egin zuena, eta modu batean osatu egin dut. Eta hartu ditudan datuetatik ikusten dut herrialde sozialistetan errespetatu egin dituztela herri hauek, hizkuntzak eta herriak bereizi eta errespetatu egin dira, naziotasuna errespetatu da. Mendebaldean berriz batzutan ezin duzu hizkuntza erizpide bezala hartu; Irlandaren kasuan adibidez, hizkuntzaren aldetik hartu behar al duzu Irlanda? Ez, baina Irlanda esistitzen dela garbi dago, Gales Herria edo Eskozia esistitzen diren bezala. Badago nortasun galesa edo eskoziarra. Aldiz, ezin da gauza bera esan okzitanoez, baina han badago behintzat hizkuntza bat, gure mapan markatzen dugun eran.
A.–Herri eta etnien Europa nola ikusten duzu mende bukaera honetan?
J.T.–Beno, orain zuzpertu egin da asko gure arazo hau. Pentsatzen dut mundu sozialistan, esan dudan errespetoa dela medio, herri horiek bizi ekiten direla mendebaldean esango nuke askoz gaizkiago gaudela, guztiz zapalduta egon gara eta gaude, halere ematen duenez zerbait ari gara zuzpertzen.
LUIS FERNANDEZ
20

GaiezGizarteaBesteak
PertsonaiazTELLABIDE1
EgileezFERNANDEZ3Gizartea

Azkenak
Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Umandi ikastolak 50 urte
Euskara, bizikidetza eta berrikuntza pedagogikoa ardatz

Gasteizko Umandi ikastola duela 50 urte sortu zuten hainbat familia aski ausartek –herri ekimena, orduan ere–, euskararen transmisioa ardatz hartuta. Mende erdia joan da, ikastola hazi egin da, belaunaldi berriak hezi ditu ez gutxi, komunitate baten erreferente ere... [+]


Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean

3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.


Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”

Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]


Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak

Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.


Teknologia
“Bestea”

Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.

Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?

Zapalduen... [+]


2025-06-18 | Mati Iturralde
Gizatasunaren amaiera

Duela urtebete, toki honetan bertan, existitzen ez zen herri bati buruz idatzi nuen, eta existitzen ez den herri horrek Palestinako genozidioa geldiarazten lagunduko zuela amestu nuen. Argi dago ez dugula lortu. Urtebete geroago, oraindik ere, haurren hilketa masiboak eta herri... [+]


Salbuespenak

Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]


Zein ama ospatu?

Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]


Eguneraketa berriak daude