Bederen-1: "Derrigorrezkoa zen Sastreren obra bat euskaraz antzestea"


1989ko abenduaren 31n
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Alfonso Sastreren "Gillermo Tellek triste ditu begiak" trajedia estreinatu berri dutela eta, Bederen-1 antzerki taldekoei elkarrizketa.

"GILLERMO TELL-EK TRISTE DITU BEGIAK" TRAJEDIA ESTREINATU AZPEITIKO TOPAKETEN AZKEN EGUNEAN, ETA SEGIDAN DONOSTIARA
Bederen-1: "Derrigorrezkoa zen Sastreren obra bat euskaraz antzestea"
"Erreleboa" obraren 100. antzespena begi bistan duenean, Bederen-1 taldeak Alfonso Sastreren "Gillermo Tellek triste ditu begiak" trajedia estreinatu zuen Azpeitian. Schilleren idatzian oinarrituta, drama honek 40 ditu, eta urtarrileko bigarren astean taularatuko dute Donostian.
Alfonso Sastreren obra antzesteko premiaz oharturik, Bederen-l taldeak bere "Gillermo Tellek triste ditu begiak" idazlana taularatu zuen lehengo astean Azpeitian. Azken urteotako ildoari jarraituz, konpainiak idazle euskaldun eta bizi baten lana bilatzen ahalegindu da, eta Urzelai zein Celayaren piezak trebatu ondoren, derrigorrezkotzat jo du idazlearen bibliografia mamitsuari errepasoa eman eta bertako obraren bat aukeratzea "Errelebo"aren ehungarren antzespenera iritsi aurretik.
"Sastreren obra nahiko isil eta zokoratuta egon da urtetan, eta Celayarekiko genuen zorra ordaindu ondoren, harengana abiatu gara propio. Orain, kasualitatez, bere bost antzerki lan prestatzen ari dira, eta guk dakigunez behintzat, zenbait talde bildu da Bilboko Ayala antzokiaren inguruan 'Woyczek'en bertsioa estreinatzeko".
Eta gogoan daukagu halaber Goaz taldeak egindako "Ez da pale egiteko oldua" egin zuenekoa ere.
"Hasieran guri asko kostatu zitzaigun aukeratzea, baina gustora gaude egindako lanagatik"
adierazi ziguten taldekideek estreinuaren bezperan Azpeitiko Zelaitxo antzokian, azken ukituak txukuntzen zituzten bitartean.
"Gaur egun, pertsona eta dramaturgo planu bikoitzean, bizirik badago dramaturgo bat, hau Alfonso Sastre da".
Desmitifikazioa
"Guillermo Tell"ek berrogei urte pasa ditu. Sastrek 1955. urtean bukatu zuen, Madrilgo antzerki ofizialeko zuzendari batek Schilleren bertsioa eskatu zion urte berean. Idazleak, enkargua onartzeko helburuarekin, astiro eta sakonki leitu zuen berriro obra; orduan orduantxe, bere lan berriari lojika berriaz eransteko ideia bururatu zitzaion, Tellen ballestatik ateratzen den geziari norabide desberdina aginduz: semearen bihotza.
"Heroe baten historia landu eta kondatzen digu, baina era anormal batez desmitifikatutako heroe baten paraderoa hain zuzen. Protagonista, izan ere, behartu egin baitute heroe bihurtzera. Horrezaz gain, Sastrek herri baten menpekotasuna azaltzen digu, boterearekiko erreferentziak isladatuz gaurkotasunez beteriko drama honetan".
Obra zentsuratuta egon zen bere garaian.
Trajedia honen barruan alabaina, umoreak bere agerpen majikoaz bustitzen ditu zenbait pasarte, hasiera batean bereziki:
"Obra antolatu, apaindu eta burutzen joan garen heinean, umorea badagoela egon konturatu gara, zentzu trajiko batez kutsatuta badago ere. Jatorrizkoarekin zeharo lehialak izaki, ikuskizun nahiko konpaktoa lortu dugu ohizko bideori segituz; hots, 'Erreleboa'n eratutako ekipo tekniko eta artistikoa mantendu eta euskal idazle interesgarrien obren antzespena bermatuz. Zaila gertatzen da bestela, hogei pertsonaien papera jokatu behar duten hamabi aktore batu eta koordinatzea",
agertzen du Bederen-1eko tropel guzti honek.
Zuzendari gaztea
Amaiera zoriontsu hau trajediaren malkoekin kontrajartzen bada ere, entseiuen lehenbiziko pasarteak arras nekagarri bihurtu ziren, zuzendari aldaketa izan baitzen hasieran.
"Estrainekoz, 'Erreleboa'n gurekin aritu zen Antonio Malonda aukeratu genuen, baina zenbait arazo medio, beste batengana jo beharrean aurkitu ginen. Orduan, Eduardo Fuentes ezagutu genuen Madrilen; une horretan, Rafael Mendizabalen 'Mala yerba'rekin zebilen, eta 'El indio quiere el Broux' lana aurrera ateratzeko amorrazioz. 'Laboratorio metodu' deituraz ezagutu antzerkiaren barruan ikasitabo zuzendari honek, José Carlos Plaza izan zuen maisu hainbat ikasturtetan, eta bere estiloa oso interesgarria iruditu zitzaigun. Projektua eskaini eta berehala gurekin etorri zen. Oso zuzendari bikaina da, gaztea eta lan handiak burutzeko bidean dagoena, benetan".
Euskarara apurka moldatuz, Fuentesek bi hilabete eta hogeita bat egun izan ditu antzeslana tajutzeko, gorputz-prestaketa landuz bereziki. Entseiu guzti hauen emaitza, Eusial Herrian aspaldian jokatu ez den trajedia kondensatu bat gertatu da, azkenaldiko komediak alboratuz:
"Urteotan joera light edo komedia franko nagusitu da gure artean, eta pentsatzen dugu jendeak gustora hartuko duela obra".
Baina herriaren garaipenaren aurrean, dramaren bukaera gisa agertzen den epilogoa, "nahiago nuke historia hau beste era batera izango balitz", premonitoria gerta daiteke akaso.
Momentuz, euskaraz estreinatu dute Azpeitian eta hizkuntza biak erabiliko dituzte Donostian urtarrilean; alde horretatik, zuzendariak ez du inolako arazorik izan, muntaketa gazteleraz egin baita.
"Produkzio aldetik askoz interesgarriagoa da gazteleraz antzestea, baina euskaraz estreinatu nahi izan dugu, abanderatu gisa bederen".
A. GOSTIN
Beatriz Zabalondo eta Txiliku izan dira obraren itzultzaileak. Musika: Tony Villar. Argiak: Aitor Aizpurua. Eszenografia: Ion Berrondo. Jokolariak argazkian.
Alfonso Sastre antzerkigilea eta Eduardo Fuentes zuzendaria.
70,71

GaiezKulturaAntzerkiaTaldeakBEDEREN 1
EgileezGOSTIN1Kultura

Azkenak
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak

Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]


Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.


Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia

Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.


Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]


2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.


Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


Osasungintzak guztiz publikoa izan behar duela exijitu du OPA Plataforma Herrikoiak

Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du  Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.


Eguneraketa berriak daude