Bederen-1: "Derrigorrezkoa zen Sastreren obra bat euskaraz antzestea"

Alfonso Sastreren "Gillermo Tellek triste ditu begiak" trajedia estreinatu berri dutela eta, Bederen-1 antzerki taldekoei elkarrizketa.

"GILLERMO TELL-EK TRISTE DITU BEGIAK" TRAJEDIA ESTREINATU AZPEITIKO TOPAKETEN AZKEN EGUNEAN, ETA SEGIDAN DONOSTIARA
Bederen-1: "Derrigorrezkoa zen Sastreren obra bat euskaraz antzestea"
"Erreleboa" obraren 100. antzespena begi bistan duenean, Bederen-1 taldeak Alfonso Sastreren "Gillermo Tellek triste ditu begiak" trajedia estreinatu zuen Azpeitian. Schilleren idatzian oinarrituta, drama honek 40 ditu, eta urtarrileko bigarren astean taularatuko dute Donostian.
Alfonso Sastreren obra antzesteko premiaz oharturik, Bederen-l taldeak bere "Gillermo Tellek triste ditu begiak" idazlana taularatu zuen lehengo astean Azpeitian. Azken urteotako ildoari jarraituz, konpainiak idazle euskaldun eta bizi baten lana bilatzen ahalegindu da, eta Urzelai zein Celayaren piezak trebatu ondoren, derrigorrezkotzat jo du idazlearen bibliografia mamitsuari errepasoa eman eta bertako obraren bat aukeratzea "Errelebo"aren ehungarren antzespenera iritsi aurretik.
"Sastreren obra nahiko isil eta zokoratuta egon da urtetan, eta Celayarekiko genuen zorra ordaindu ondoren, harengana abiatu gara propio. Orain, kasualitatez, bere bost antzerki lan prestatzen ari dira, eta guk dakigunez behintzat, zenbait talde bildu da Bilboko Ayala antzokiaren inguruan 'Woyczek'en bertsioa estreinatzeko".
Eta gogoan daukagu halaber Goaz taldeak egindako "Ez da pale egiteko oldua" egin zuenekoa ere.
"Hasieran guri asko kostatu zitzaigun aukeratzea, baina gustora gaude egindako lanagatik"
adierazi ziguten taldekideek estreinuaren bezperan Azpeitiko Zelaitxo antzokian, azken ukituak txukuntzen zituzten bitartean.
"Gaur egun, pertsona eta dramaturgo planu bikoitzean, bizirik badago dramaturgo bat, hau Alfonso Sastre da".
Desmitifikazioa
"Guillermo Tell"ek berrogei urte pasa ditu. Sastrek 1955. urtean bukatu zuen, Madrilgo antzerki ofizialeko zuzendari batek Schilleren bertsioa eskatu zion urte berean. Idazleak, enkargua onartzeko helburuarekin, astiro eta sakonki leitu zuen berriro obra; orduan orduantxe, bere lan berriari lojika berriaz eransteko ideia bururatu zitzaion, Tellen ballestatik ateratzen den geziari norabide desberdina aginduz: semearen bihotza.
"Heroe baten historia landu eta kondatzen digu, baina era anormal batez desmitifikatutako heroe baten paraderoa hain zuzen. Protagonista, izan ere, behartu egin baitute heroe bihurtzera. Horrezaz gain, Sastrek herri baten menpekotasuna azaltzen digu, boterearekiko erreferentziak isladatuz gaurkotasunez beteriko drama honetan".
Obra zentsuratuta egon zen bere garaian.
Trajedia honen barruan alabaina, umoreak bere agerpen majikoaz bustitzen ditu zenbait pasarte, hasiera batean bereziki:
"Obra antolatu, apaindu eta burutzen joan garen heinean, umorea badagoela egon konturatu gara, zentzu trajiko batez kutsatuta badago ere. Jatorrizkoarekin zeharo lehialak izaki, ikuskizun nahiko konpaktoa lortu dugu ohizko bideori segituz; hots, 'Erreleboa'n eratutako ekipo tekniko eta artistikoa mantendu eta euskal idazle interesgarrien obren antzespena bermatuz. Zaila gertatzen da bestela, hogei pertsonaien papera jokatu behar duten hamabi aktore batu eta koordinatzea",
agertzen du Bederen-1eko tropel guzti honek.
Zuzendari gaztea
Amaiera zoriontsu hau trajediaren malkoekin kontrajartzen bada ere, entseiuen lehenbiziko pasarteak arras nekagarri bihurtu ziren, zuzendari aldaketa izan baitzen hasieran.
"Estrainekoz, 'Erreleboa'n gurekin aritu zen Antonio Malonda aukeratu genuen, baina zenbait arazo medio, beste batengana jo beharrean aurkitu ginen. Orduan, Eduardo Fuentes ezagutu genuen Madrilen; une horretan, Rafael Mendizabalen 'Mala yerba'rekin zebilen, eta 'El indio quiere el Broux' lana aurrera ateratzeko amorrazioz. 'Laboratorio metodu' deituraz ezagutu antzerkiaren barruan ikasitabo zuzendari honek, José Carlos Plaza izan zuen maisu hainbat ikasturtetan, eta bere estiloa oso interesgarria iruditu zitzaigun. Projektua eskaini eta berehala gurekin etorri zen. Oso zuzendari bikaina da, gaztea eta lan handiak burutzeko bidean dagoena, benetan".
Euskarara apurka moldatuz, Fuentesek bi hilabete eta hogeita bat egun izan ditu antzeslana tajutzeko, gorputz-prestaketa landuz bereziki. Entseiu guzti hauen emaitza, Eusial Herrian aspaldian jokatu ez den trajedia kondensatu bat gertatu da, azkenaldiko komediak alboratuz:
"Urteotan joera light edo komedia franko nagusitu da gure artean, eta pentsatzen dugu jendeak gustora hartuko duela obra".
Baina herriaren garaipenaren aurrean, dramaren bukaera gisa agertzen den epilogoa, "nahiago nuke historia hau beste era batera izango balitz", premonitoria gerta daiteke akaso.
Momentuz, euskaraz estreinatu dute Azpeitian eta hizkuntza biak erabiliko dituzte Donostian urtarrilean; alde horretatik, zuzendariak ez du inolako arazorik izan, muntaketa gazteleraz egin baita.
"Produkzio aldetik askoz interesgarriagoa da gazteleraz antzestea, baina euskaraz estreinatu nahi izan dugu, abanderatu gisa bederen".
A. GOSTIN
Beatriz Zabalondo eta Txiliku izan dira obraren itzultzaileak. Musika: Tony Villar. Argiak: Aitor Aizpurua. Eszenografia: Ion Berrondo. Jokolariak argazkian.
Alfonso Sastre antzerkigilea eta Eduardo Fuentes zuzendaria.
70,71

GaiezKulturaAntzerkiaTaldeakBEDEREN 1
EgileezGOSTIN1Kultura